Nga Arben Ramkaj*
Në vitin 2014, kryetari i atëhershëm i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë (KMSH), z. Skënder Bruçaj, organizoi një takim të posacëm me kryeministrin e Shqipërisë, z. Edi Rama. Takimi u mbajt në një sallë plotësisht të mbushur, duke përfshirë personalitete të rëndësishme të komunitetit mysliman, përfshirë mikun tim, z. Behauddin Gashi, si dhe myftiun e Elbasanit, z. Agim Duka.
Kryeministri mbajti një fjalim të shkurtër, ku shpalosi planin e tij për ndërtimin e Xhamisë së Madhe të Namazgjasë në Tiranë, duke theksuar se ajo do të ishte “xhami pa kullë”. Një nga çështjet që ai preku ishte debati i hapur me familjen Kruja për kompensimin e një pjesëze toke, ku do të ndërtohej xhamia, një fenomen i njohur për sfidat e pronësisë në Shqipëri.
Pas fjalimit, kryeministri Rama iu drejtua z. Bruçaj me fjalët: “Tani është radha jote për të bërë detyrën, unë timen e përfundova.” Ky ishte një moment vendimtar për projektin e xhamisë, i cili tashmë kishte nisur një debat të gjerë publik. Në atë kohë, ishte krijuar edhe Këshilli i Teologëve, një organ me emra me peshë në fushën e teologjisë islame në Shqipëri. Kryetari Bruçaj organizoi një mbledhje të posaçme në xhaminë Riza Pasha në Durrës, ku u diskutua në detaje çështja e pronësisë, shtetit dhe ndërtimit të xhamisë. Pas debatit, u morr një vendim konsensual që sqaronte se xhamia nuk po ndërtohej mbi një tokë të zaptuar, siç u përhap në rrjetet sociale.
Ky vendim më dha kënaqësi, pasi kisha kontribuuar me një analizë te detajuar prej 11 faqesh lidhur me çështjen e xhamisë.
Disa muaj më vonë, një vizitë zyrtare nga ish-kryeministri i Turqisë, z. Recep Tayyip Erdoğan, tashmë president i Turqisë, për inagurimin e punimeve të Xhamisë së Madhe në Tiranë, vulosi këtë projekt. Në inaugurim morën pjesë kryetari i KMSH-së, Baba Edmond Brahimaj, teologë të shquar dhe përfaqësues të shoqërisë civile dhe fetare. Mbaj mend që bëra një fotografi me imam Bilal Teqja dhe imam Elvis Naçin, si një kujtim i rrugëtimit të gjatë dhe përpjekjeve për ndërtimin e një xhamie madhështore në zemrën e Tiranës.
Kjo xhami përfaqëson jo vetëm një simbol të identitetit fetar të myslimanëve shqiptarë, por edhe një lidhje të thellë historike dhe kulturore të Shqipërisë me trashëgiminë e saj islame dhe me marrëdhëniet natyrale me Turqinë. Si çdo projekt i madh, edhe ky u përball me sfida dhe polemika, përfshirë protestat dhe ankesat për ndikimin e tij mbi arkitekturën e qytetit, si dhe shqetësimet mbi të ashtuquajturin “rikthim të otomanizmit” në Shqipëri. U debatua gjerësisht për dizajnin e xhamisë, pozicionin dhe ndikimin e saj në hapësirën publike.
Megjithatë, sfidat nuk ndaluan përparimin e projektit. Investimi i qeverisë turke përmes Dijanetit dëshmoi se përkundër zërave të brendshëm, ky projekt ishte një arritje e madhe për myslimanët shqiptarë. Ndërkohë që debati mbi çështje të tilla si FETÖ dhe ndikimi i Turqisë në Shqipëri vazhdon në media dhe politikë, rëndësia e ndërtimit të kësaj xhamie si një hap përpara për komunitetin mysliman shqiptar është e pamohueshme.
Ajo që mbetet e rëndësishme është se ky projekt do të lërë gjurmë të përhershme në strukturën sociale dhe kulturore të Shqipërisë. Në fund të ditës, xhamia e Namazgjasë do të qëndrojë si një monument i bashkëjetesës fetare dhe i përpjekjeve për të ruajtur trashëgiminë islame në një vend ku diversiteti kulturor dhe fetar ka luajtur një rol të rëndësishëm ndër shekuj. /tesheshi.com/
*Kreu i Qendrës së Bashkëpunimit Ndërfetar
