Nga Mensur Krasniqi
Ndotja e ajrit në Maqedoni vazhdon të jetë alarmante, ku nga gjithsej 37 vende, Maqedonia e mban trofeun për shtet më të ndotur në Evropë me indeksin e ndotjes 87.70, ndërsa Tetova për të dytën herë radhazi ka marrë epitetin si qyteti më i ndotur në botë me një indeks të ndotjes prej 99,24. Shqetësimin e tyre mbi ndotjen e ajrit, së fundmi e kanë paraqitur nga Ambasada e parë e fëmijëve në botë “Megjashi”. Nga kjo ambasadë kanë kërkuar masa urgjente kundër ndotjes së ajrit duke potencuar faktin se fëmijëve të Maqedonisë iu është mohuar e drejta elementare – e drejta e jetës; kjo, sipas tyre e paraparë edhe në Nenin 6 të Konventës për të drejtat e fëmijëve.
“Republika e Maqedonisë si nënshkruese e Konventës e ka për obligim të mundëson jetesë dhe zhvillim adekuat për fëmijët. Sipas Bankës Botërore, ndotja e ajrit në Maqedoni ka bërë që 1350 persona të ndërrojnë jetë si shkak i saj”, thuhet në reagimin e “Megjashit”.
Në këtë reagim bëhet e ditur se ndotja e ajrit paraqet faktor rreziku për 600.000 fëmijë të Maqedonisë.
“Hulumtimi ‘Pastrojeni ajrin për shkak të fëmijëve’ e UNICEF-it, tregon se ajrit i ndotur është faktor rreziku për vdekje të 600.000 fëmijëve më të vegjël së 5 vjeç”, thuhet ndër te tjera në reagimin e “Megjashi”-it.
Si pasojë e ajrit të ndotur, sipas Institutit për Shëndet Publik, çdo i dyti fëmijë në Maqedoni ka hasur në vështirësi gjatë frymëmarrjes.
“Fëmijët janë më të prekurit, veçanërisht në sezonin e ngrohjes, kur koncentrimi i grimcave helmuese është në rritje. Fëmijët janë kategoria më e ndjeshme e popullatës, sepse këto kanë më shumë nevojë për ajër të pastër në krahasim me të moshuarit, ndërsa janë më të pafuqishëm për të ndërmarrë masa reaguese dhe parandaluese. Kështu që janë të dukshme pasojat nga ndotja e ajrit në sisteme të ndryshme të organizmit të fëmijëve, kurse më të theksuara janë në sistemin e frymëmarrjes”, ka thënë Dragan Gjorgjev nga Instituti i Shëndetit Publik.
Se sa është alarmante situata me ndotjen e ajrit në Maqedoni, për portalin tesheshi.com sqaron ambientalisti i njohur, Afrim Osmani. Sipas tij, jemi dëshmitarë të një ndotjeje që nuk e kemi hasur kurrë më parë.
“Ndotja e ajrit, në veçanti në qytetin e Shkupit, qe një kohë të gjatë po kalon nivelin e lejuar, për të cilën matësit tregojnë për një arritje prej mbi 1000 µg/m3, gjë e cila është në kundërshtim me çdo rregull dhe çdo normë ligjore. Përderisa Parisi para vitit të ri, si rezultat i ndotjes së ajrit, maksimumi i të cilit arrinte 80 µg/m3, ndërmori një hap të madh, me qëllim të uljes së aero-ndotjes, edhe atë transporti publik të jetë falas për dhjet vjet me radhë, edhe atë çdo e dyta ditë pune. Fatkeqësisht, te ne, në vend të ndjekjes së shembullit të Parisit, ndryshoj vetëm mënyra e pagesës së transportit publik (me kartelë, e më pas nëse zbrazet kartela qytetarët të njëjtën mund ta rimbushin, etj etj), një joseriozitet i hatashëm”, deklaroi Afrim Osmani.
Përveç fëmijëve, Osmani numëron edhe kategoritë e tjera të qytetarëve që ndikohen nga ndotja e ajrit. Ndërsa apelon deri te institucionet shtetërore që të ndjekin shembullin e shteteve më të zhvilluara se si janë ballafaquar me ndotjen e ajrit.
“Këtë aero-ndotje të madhe e përjetojmë të gjithë ne si qytetar të kryeqytetit, dhe drejtpërdrejtë ndikon në shëndetin tonë. Kjo ndotje, pasoja më të mëdha u shkakton një kategorie më të prekur të personave, edhe atë atyre me sëmundje kronike, pleqve, e me theks të veçantë fëmijëve-nxënësve. Andaj, në shumë shtete që ballafaqohen me probleme të kësaj natyre, siç është rasti me Kinën, ditë të tëra shpallen si ditë jopune, duke ndërprerë së punuari çerdhet, shkollat fillore si dhe ato të mesme. Përveç kësaj, në ditët që trajtohen si ditë të krizës, ditë të ndotjes, ndërpritet funksionimi edhe i industrive që ndotin ajrin. Kjo më së shpeshti ndodhë gjatë stinës së dimrit, edhe atë në ditët me mjegull. Andaj, u bëj apel të gjitha institucioneve shtetërore, që ti ndërmarrin të gjitha masat e nevojshme, me qëllim të uljes së aero-ndotjes, duke ndjekur shembullin e Parisit dhe të Kinës. Po ashtu, u bëj apel edhe të gjithë atyre që mund të kontribuojnë në këtë drejtim, qofshin ato organizata qeveritare, joqeveritare apo individ-ekoaktivist, meqë mbrojtja e ambientit jetësor është obligim për të gjithë neve, që të japim maksimumin për ta luftuar këtë, ashtu siç e quajmë ne penalistët-kriminologët, kriminalitet ekologjik”, shtoi Osmani. /tesheshi.com/
