Në një ditë vjeshte me diell, Hiba Express – një zinxhir i ushqimit të shpejtë në Holborn, një zonë e ngarkuar qendrore e Londrës plot me restorante, librari dhe dyqane – është plot me njerëz.
Mbi Hiba është Shtëpia e Palestinës, një vend grumbullimi shumëkatësh për palestinezët dhe mbështetësit e tyre, i ndërtuar në stilin e një shtëpie tradicionale arabe me mure guri dhe një oborr me një shatërvan.
Osama Qashoo, një burrë karizmatik me flokë të mbështjellë në topuz, mjekër si shkurre dhe mustaqe kaçurrela, drejton të dy institucionet në ndërtesën gjashtëkatëshe.
Në Hiba Express, ekipi i tij shërben gatime palestineze dhe libaneze të përgatitura sipas recetave të tij familjare. Brenda hapësirës, e cila është e dekoruar me ngjyra të ngrohta dhe me degë pemësh dhe postera me slogane si “Nga lumi në det”, vizitorët shijojnë nëpër pjatat e tyre djathë hallumi, qiqra dhe falafel.
Në hyrje të restorantit, një kukull e veshur me një keffiyeh bardh e zi “ulet” në një tavolinë me një tabelë të shkruar me bojë gjaku: “Shpëtoni fëmijët”, duke iu referuar mijëra fëmijëve palestinezë të vrarë në sulmet izraelite në Gaza.
Në disa tavolina ka kanaçe me ngjyrë vishnje, të zbukuruara me ngjyrat e zeza, të bardha dhe jeshile të flamurit palestinez dhe vepra arti arabe, të zbukuruara me një model keffiyeh.
“Cola Gaza” është shkruar me kaligrafi arabe – një shkrim i ngjashëm me atë të markës së njohur të “Cola”.
Është një pije me një mesazh dhe një mision.
Qashoo, 43 vjeç, nxitoi të thoshte se pija, e cila është bërë nga përbërës tipikë të Coca-s dhe ka një shije të ëmbël dhe të thartë të ngjashme me Coca-Cola, është “krejtësisht e ndryshme nga formula që përdor Coca-Cola”. Ai nuk do të thotë se si dhe nga e ka origjinën receta, por konfirmon se ka bërë Cola Gaza në nëntor 2023.
“Shija e vërtetë e lirisë”
Nynke Brett, e cila jeton në Hackney, Londrën Lindore, zbuloi Cola Gaza-n ndërsa merrte pjesë në një ngjarje kulturore në Palestine House.
“Nuk është e gazuar si Coca-Cola. Është më e butë…”, thotë ajo e shton: “Dhe e shijon edhe më mirë sepse ju jeni duke mbështetur Palestinën.”
Qashoo e bëri Cola Gaza-n për disa arsye, thotë ai, por “numri një është bojkotimi i kompanive që mbështesin ushtrinë izraelite dhe gjenocidin” në Gaza. Një arsye tjetër ishte “të gjeje një shije pa faj dhe gjenocid; një shije e vërtetë lirie.”
Kjo mund të tingëllojë si një slogan marketingu, por Qashoo e mban lirinë palestineze afër zemrës së tij. Në vitin 2001, ai bashkëthemeloi Lëvizjen Ndërkombëtare të Solidaritetit (ISM), një grup që përdor veprime të drejtpërdrejta jo të dhunshme për t’i rezistuar pushtimit të tokës palestineze nga Izraeli. Kjo organizatë i hapi rrugën lëvizjes Boykot, Divestment, Sanksione (BDS) katër vjet më vonë, shpjegon Qashoo.
BDS bojkoton kompanitë dhe produktet që thotë se luajnë një rol të drejtpërdrejtë në shtypjen e palestinezëve nga Izraeli.
Qashoo u detyrua të largohej nga Palestina në vitin 2003 pasi organizoi demonstrata paqësore kundër asaj që ai e quan “muri i aparteidit” në Bregun Perëndimor. Ai mbërriti në Mbretërinë e Bashkuar si refugjat dhe u bë student filmi, i vendosur për të përcjellë histori palestineze përmes krijimit të filmave. Trilogjia e tij “A Palestinian Journey”, fitoi çmimin “Al Jazeera New Horizon” – 2006.
Në vitin 2007, Qashoo bashkëthemeloi Lëvizjen e Gazës së Lirë, e cila synonte të thyente rrethimin e paligjshëm të Gazës. Tre vjet më vonë, në vitin 2010, ai ndihmoi në organizimin e misionit të Flotilës së Lirisë së Gazës për të dërguar ndihma humanitare nga Turqia në Gaza përmes detit.
Në maj 2010, një nga anijet e flotiljes, “Mavi Marmara”, u sulmua dhe Qashoo humbi kameramanin dhe pajisjet e xhirimit. Më vonë ai u arrestua dhe më pas u torturua ndërsa ishte në paraburgim me afro 700 persona të tjerë. Familja e tij hyri në grevë urie derisa ai kaloi në siguri.
Pasi u transferua në MB, Qashoo vazhdoi aktivizmin e tij, por fitimi i parave nga filmat ishte një sfidë e madhe për të. Pastaj u bë restaurator. Por ai kurrë nuk priste që të bëhej një prodhues i pijeve të gazuara.
“As që e kam menduar këtë deri në fund të vitit të kaluar”, shpjegon Qashoo.
Rreth 53 për qind e konsumatorëve në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut po bojkotojnë marka të caktuara për shkak të luftërave dhe konflikteve të fundit, tha për Al Jazeera-n George Shaw, një analist në GlobalData.
“Kur godet kompanitë gjenocidale aty ku ka më shumë rëndësi, që janë të ardhurat, padyshim që bën një ndryshim të madh dhe i bën ata të mendojnë”, thotë Qashoo.
Cola Gaza, shton ai, “do të ndërtojë një lëvizje bojkoti” që do të godasë financiarisht Coca-Cola-n.
Coca-Cola, e cila operon objektet në vendbanimin industrial izraelit Atarot në Jerusalemin Lindor të pushtuar, u përball me një bojkot të ri që filloi më 7 tetor të vitit të kaluar.
Familja ishte gjithashtu një faktor në përpjekjen e Qashoo-s për të nisur Cola Gaza-n. Sot, ai nuk e di se ku ndodhet djali i tij 17-vjeçar i adoptuar në Bregun Perëndimor, i cili u qëllua në kokë në qershor.
“Unë kam një familje në Gaza që është shkatërruar,” thotë Qashoo.
“Unë kam miq, por nuk e di ku janë”.
Nuk ka asnjë kompromis
Qashoo thotë se prodhimi i Cola Gaza-s ishte një sfidë.
“Cola Gaza ishte një proces shumë i vështirë dhe i dhimbshëm, sepse unë nuk jam ekspert në industrinë e pijeve”, thotë Qashoo.
“Çdo partner i mundshëm propozoi një kompromis – me ngjyrë, font, emër, flamur”, thotë ai.
“Dhe ne thamë, ‘jo’, nuk po bëjmë kompromis për asnjë nga këto’.”
Krijimi i logos së pijes ishte gjithashtu i vështirë.
“Si mund të krijoni një markë që është plotësisht e qartë dhe nuk anashkalon asgjë?”, thotë Qashoo.
“Cola Gaza është e thjeshtë me mesazhe të sinqerta dhe të qarta.”
Megjithatë, gjetja e një vendi për të ruajtur pijen, e cila prodhohet në Poloni dhe importohet në MB për të kursyer para, ishte një problem.
“Natyrisht që ne nuk mund të arrijmë në tregjet e mëdha për shkak të politikës pas saj,” thotë Qashoo.
Ai filloi duke vendosur Cola Gaza në tre restorantet e tij në Londër, ku janë shitur 500,000 kanaçe që kur pija u prezantua në fillim të gushtit.
Cola Gaza shitet edhe në internet, me një paketë me gjashtë kanaçe që kushton 12 paund.
Qashoo thotë se të gjitha fitimet nga pija po dhurohen për të rindërtuar repartin e maternitetit të spitalit Al-Karama, në veriperëndim të qytetit të Gazës.
Shumë bojkote
Cola Gaza është ndër markat që ndërgjegjësojnë për Palestinën dhe bojkotojnë pijen e famshme që vepron në Izrael. Palestine Drinks, një kompani suedeze e nisur në shkurt, shet mesatarisht tre deri në katër milionë kanaçe të pijeve të saj në muaj, tha bashkëthemeluesi Mohamed Kiswani për Al Jazeera-n.
Matrix Cola, i lançuar në Jordani në vitin 2008 si një alternativë lokale për Coca-Cola dhe Pepsi, e cila operon fabrikën e saj kryesore SodaStream në Bregun Perëndimor të pushtuar nga Izraeli, raportoi në janar se prodhimi ishte dyfishuar në muajt e fundit. Dhe Spiro Spathis, kompania më e vjetër egjiptiane e pijeve të gazuara, pa një rritje të madhe në shitje gjatë fushatës së saj “100% Made in Egypt” vitin e kaluar.
Jeff Handmaker, profesor i asociuar i sociologjisë ligjore në Universitetin Erasmus të Roterdamit në Holandë, thotë se ndërsa bojkotet e konsumatorëve synojnë të mbajnë përgjegjës kompanitë dhe shtetet e akuzuara për krime, është një taktikë për të rritur ndërgjegjësimin dhe përgjegjësinë për bashkëpunimin e korporatave ose institucionale në krime, jo një qëllim në vetvete.
“Ky nuk është as qëllimi i tyre, por rritja e ndërgjegjësimit, dhe në këtë kuptim fushata për të bojkotuar Coca-Cola-n është padyshim e suksesshme,” shton Handmaker.
Qashoo tani është duke punuar në versionin tjetër të Cola Gaza-s, më të gazuar. Ndërkohë, ai shpreson që çdo gllënjkë Cola Gaza t’u kujtojë njerëzve gjendjen e vështirë të Palestinës.
“Ne duhet t’u kujtojmë brezave këtë holokaust të tmerrshëm,” thotë ai.
“Ka 75 vjet që po vazhdon”, përfundon ai. /tesheshi.com/
