Nuk ka gjasa që ndonjë ish-president i Komisionit Evropian të krahasohet me Jacque Delors, i cili vdiq të mërkurën në mbrëmje, më 27 dhjetor, në shtëpinë e tij në Paris në moshën 99-vjeçare, për sa i përket gjurmës që la në historinë e Bashkimit Evropian.
Epiteti “arkitekti i Europës”, që sot e njohim si Bashkimi Europian dhe titulli i njërit prej themeluesve të monedhës së përbashkët euro, e ndoqi deri në fund të jetës. Presidenti francez Emmanuel Macron e quajti gjithashtu “Arkitektin e Evropës” kur shprehu ngushëllimet e tij për vdekjen e tij.
Jacques Delors ka qenë president i Komisionit Evropian më gjatë se çdo president tjetër. Ai ishte në atë pozicion nga viti 1985 deri në vitin 1995. Ai ishte në krye të këtij organi ekzekutiv të BE-së në një kohë kur Evropa po kalonte ndryshime dramatike. Rënia e komunizmit, lufta në ish-Jugosllavi, rënia e ish-Bashkimit Sovjetik, dilema për të ardhmen e marrëdhënieve midis Evropës Perëndimore dhe SHBA-së dhe fati i NATO-s pas Luftës së Ftohtë shënuan ato dhjetë vjet.
Ndërsa fillimi i mandatit të Jacques Delors u shënua nga krijimi i një tregu të veçantë të BE-së që mundësoi lëvizjen e lirë të njerëzve, mallrave dhe shërbimeve, pjesa e dytë u shënua nga forcimi i disiplinës fiskale dhe vendosja e themeleve për futjen e euros si monedhë e përbashkët. Gjatë mandatit të tij u ra dakord dhe u nënshkrua Traktati i Mastrihtit.
Ndërsa mbrojtësit e integrimit më të thellë në BE e festuan atë si simbol të Bashkimit Evropian, për kundërshtarët ishte simbol i ndërhyrjes së Brukselit në çështje që, sipas tyre, duhet të mbeten kompetencë ekskluzive e shteteve anëtare. Konflikti mes dy koncepteve të Bashkimit Evropian vazhdon edhe pse besohej se do të përfundonte pas daljes së Mbretërisë së Bashkuar nga BE.
Ishte BE-ja që Delors po e formësonte në një masë të mirë me përpjekjet e tij, ajo që po shkon drejt federalizmit, drejt forcimit të institucioneve të përbashkëta dhe dobësimit të fuqive kombëtare, që ishte arsyeja kryesore e vendimit të Londrës për t’u larguar nga anëtarësimi.
Gjatë mandatit të tij u krijua zona e lirisë së lëvizjes në BE, e cila u nënshkrua në vitin 1984 në fshatin Shengen të Luksemburgut dhe gjatë mandatit të Delors u zyrtarizua me Konventën e Shengenit. Sot, me gjithë problemet që shoqërojnë Shengenin për shkak të pezullimeve të shpeshta të disa shteteve anëtare, kjo liri e lëvizjes pa kontrolle kufitare mes anëtarëve të BE-së konsiderohet si arritja më e madhe e projektit të bashkimit evropian.
Për të promovuar idetë për të cilat qëndronte Delors, u krijua një institut që mban emrin e tij.
Delors pati një karrierë të madhe politike edhe në skenën e brendshme politike në Francë. Ai ishte ministër i Financave në qeverinë e Francois Mitterrand nga viti 1981 deri në 1984. Edhe pse me krenari thoshte se kishte një orientim politik të majtë, socialistët shpesh e konsideronin atë shumë konservator. Pas përfundimit të mandatit të tij në krye të Komisionit Evropian në vitin 1995, shumë besuan se ai do të kandidonte për presidencën e Francës, duke qenë se sondazhet e asaj kohe tregonin se ai do të fitonte zgjedhjet. Por ai refuzoi mundësinë e kandidimit.
Në kohën e Delors, socialistët dhe socialdemokratët ishin një forcë e rëndësishme në skenën politike evropiane. Falë tij, një socialist ishte president i Komisionit Evropian vetëm një herë. Ishte Romano Prodi nga viti 1999 deri në 2004. Kjo tregon se sa e ka humbur pushtetin qendra e majtë në Europë dhe posti i kreut të Komisionit Europian duket se i është rezervuar një politikani nga Partia Popullore Europiane. Kryetari i Këshillit Evropian Charles Michel tha në një deklaratë me rastin e vdekjes së Delors se ai udhëhoqi transformimin e Komunitetit Ekonomik Evropian drejt një Unioni të vërtetë të bazuar në vlerat humaniste, një treg të vetëm dhe një monedhë të përbashkët. /tesheshi.com/
