Që nga urdhri i mobilizimit të Putinit, Liliya Vezhevatowa ka ndihmuar rusët, të cilët nuk duan të luftojnë kundër Ukrainës, që të largohen nga vendi. Ajo është një nga qindra feministe, lëvizja e së cilës është bërë një forcë politike në Rusi.
Në fillim të mobilizimit në Rusi, Liliya Vezhevatova flinte pak. Shumë miq dhe të njohur iu lutën që t’i ndihmonte burrat të largoheshin nga vendi. Vetë Vezhevatowa tani jeton në kryeqytetin e Armenisë, Jerevan dhe është koordinatore e “Rezistencës Feministe Anti-Luftë” (Feministsskoye Antivoyennoye Soprotivleniye – FAS), shkruan Deutsche Welle.
Më shumë se 222,000 njerëz janë thirrur tashmë si pjesë e “mobilizimit të pjesshëm”, siç quhet zyrtarisht në Rusi, tha së fundmi presidenti rus Vladimir Putin. Sipas Novaya Gazeta Europe, më shumë se 260,000 burra janë larguar nga vendi që nga shpallja e mobilizimit për të shmangur shkuarjen në fushën e betejës.
Arratisja e burrave ishte një detyrë e re për feministët. “Kemi dhënë këshilla, kemi blerë bileta, kemi organizuar autobusë dhe kemi pritur njerëz”, kujton Vezhevatova. Shumica e burrave, thotë ajo, u larguan midis 21 dhe 26 shtatorit. Disa qindra aktivistë të FAS në Rusi dhe jashtë saj janë të përfshirë në punë. Vetëm ajo, siç thotë, deri më tani ka ndihmuar 60 meshkuj të largohen nga Rusia.
Aktivistja e FAS-it Lelja Nordik thotë diçka të ngjashme kur bëhet fjalë për ata që nuk duan mobilizim: “Më kanë kontaktuar dhjetëra persona që donin të shmangnin mobilizimin në ushtrinë ruse ose donin të ndihmonin të afërmit e tyre. Unë i informova për të drejtat e njeriut dhe i lidha me aktivistë që mund të organizonin nisjen. Bleva bileta avioni, kërkova transport apo strehim të përkohshëm”, thotë Nordik. Ajo thekson se shumica e atyre që duan të ikin janë larguar prej kohësh, por ka edhe meshkuj të tjerë që ende po përgatiten të largohen nga vendi.
Ndihmë juridike, psikologjike dhe materiale
Natalia Kovylyaeva është e bindur se FAS është institucioni më i rëndësishëm i lindur nga lëvizja feministe në Rusi. Sipas saj, mendimtare politike nga Universiteti i Tartu në Estoni, në fillim të vitit 2022 kishte rreth 57 grupe feministe në Rusi në rreth 30 rajone të vendit. Shumë prej tyre formuan FAS tashmë më 25 shkurt, një ditë pas fillimit të pushtimit rus të Ukrainës. Sot, sipas Kovylyaevas, lëvizja është aktive në 100 qytete në Rusi dhe jashtë saj.
FAS aktualisht ka më shumë se 40,000 ndjekës në Telegram. Anëtarët e FAS organizojnë protesta kundër luftës, veshin rroba të zeza në rrugë, përhapin meme kundër luftës në rrjetet sociale, shkruajnë “Jo luftës” në faturat e rublave dhe botojnë gazetën Schenskaja Pravda (E vërteta e grave). “Schenskaya Pravda është një gazetë e pavarur kundër luftës që mund t’ua tregosh nënave dhe gjysheve tuaja pa u turpëruar”, thuhet në Twitter, ku gazeta është në dispozicion për shkarkim.
Aktivistët e FAS kryejnë edhe aksione si “Mariupol 5000”. Duke bërë këtë, ato ngritën qindra monumente në oborret e shtëpive në Rusi për njerëzit e vrarë në qytetin në Ukrainën lindore. “Feministet u ofrojnë refugjatëve ndihmë ligjore, psikologjike dhe materiale, i ndihmojnë ata të lëvizin dhe të kujdesen për aktivistët që janë të rraskapitur fizikisht,” thotë Kovylyaeva.
Feministët nuk u morën seriozisht
Lëvizja organizohet horizontalisht dhe aktivistet mund të themelojnë shoqatën e tyre në çdo qytet. “Kjo e bën FAS më të adaptueshëm dhe mundëson taktika dhe strategji të reja,” thotë Natalia Kovylyaeva. Ajo beson se FAS dallon nga nismat e tjera me format kreative të protestës: “Feministet u drejtohen njerëzve në një format që ata mund ta kuptojnë më së miri dhe të flasin për luftën dhe pasojat e saj në një gjuhë që një pjesë e madhe e popullsisë e kuptojnë”.
Sidoqoftë, studiuesja pranon se qëndrimi ndaj feministeve në Rusi ka qenë gjithmonë shumë negativ. Vetëm disa, thotë ajo, e kuptojnë se çfarë përfaqësojnë. “Është e vështirë të thuhet se deri në çfarë mase kanë ndryshuar qëndrimet, por feministët kanë gjetur një gjuhë të përbashkët me një pjesë të madhe të popullsisë,” beson Kovylyaeva. Sipas saj, FAS është kthyer në një forcë të prekshme politike që kundërshton luftën, patriarkalizmin, autoritarizmin dhe militarizmin. “Ndërsa regjimi i Putinit po shtypte forcat e tjera opozitare, askush nuk i mori seriozisht feministet, duke përfshirë edhe politikanët opozitarë”, thotë ajo. Megjithatë, feministet, thotë ajo, ndërtuan gradualisht një rrjet.
Puna informative tashmë është në plan të parë
Tani, meqenëse numri i thirrjeve për shërbimin ushtarak u reduktua, aktivistet e FAS u përqendruan në informimin e rusëve. Ato i nxisin të mos pranojnë thirrje për shërbimin ushtarak dhe të qëndrojnë larg zyrave të rekrutimit.
Në të kaluarën, feministet ruse duhet të jenë fyer nga shumë burra, thotë Vezhevatova, por ajo thekson: “Kur njerëzit janë në telashe dhe ikin nga vdekja, nuk është aspak e drejtë t’u kujtosh sjelljen e tyre të kaluar. Përveç kësaj, pas çdo burri që ne ndihmojmë ka nëna, gra, motra dhe fëmijë.” /tesheshi.com/
