Ilan Pappe po ngrohej atë mëngjes të akullt në Kopenhagë, në një kinema, duke biseduar dhe duke bërë shaka në një arabishte të rrjedhshme me një nga organizatorët e konferencës që do t’i drejtohej së shpejti, mes gllënjkave të kafesë së zezë nga një filxhan kartoni.
Ndryshe nga izraelitët e tjerë, tha Pappe, ai mësoi gjuhën e “të kolonizuarve”, duke kaluar kohë në Palestinë, duke u rrethuar me miqtë palestinezë dhe duke marrë mësime formale arabe.
Qindra akademikë, zyrtarë, aktivistë të të drejtave ndërkombëtare dhe danezë të zakonshëm të tmerruar nga gjenocidi izraelit mbi palestinezët në Gaza morën pjesë në ngjarjen në kryeqytetin danez, të organizuar nga Rrjeti Evropian për Palestinezët. Grupi u themelua kohët e fundit dhe anëtarët e tij përfshijnë danezë me origjinë palestineze.
Pappe më vonë i tha audiencës se që nga shpërthimi i luftës së fundit izraelite kundër Gazës, ai ishte tronditur nga qëndrimi i Evropës.
“Shumë janë të befasuar nga reagimi evropian,” tha ai në skenë. “Evropa, e cila pretendon të jetë një model qytetërimi, injoroi gjenocidin më skandaloz të kohëve moderne”.
Në periferi të tubimit, Al Jazeera intervistoi 70-vjeçarin Pappe, një historian, shkrimtar dhe profesor i njohur izraelit, i cili ka kaluar pjesën më të madhe të jetës së tij duke luftuar për të drejtat palestineze. E pyetëm për sionizmin dhe solidaritetin, dhe çfarë mendon ai për ndryshimin e skenës politike amerikane dhe rëndësinë e saj për Gazën.
Ju keni thënë prej kohësh se mjetet e Sionizmit, një ideologji politike nacionaliste që kërkonte krijimin e një shteti hebre, përfshinte kapjen e tokës dhe dëbimin. Gjatë 15 muajve të fundit, Gaza ka pësuar çdo ditë vrasje masive. Çfarë faze të Sionizmit po shohim?
Jemi në një shtet që mund të përkufizohet si neo-sionist. Vlerat e vjetra të Sionizmit tani janë më ekstreme, në një formë shumë më agresive se sa ishin më parë, duke u përpjekur të arrinin në një kohë të shkurtër atë që gjenerata e mëparshme e sionistëve u përpoq të arrinte në një mënyrë shumë më të gjatë, më në rritje graduale.
Kjo është një përpjekje e udhëheqjes së re të Sionizmit për të përfunduar punën që ata filluan në 1948, e cila është të marrë zyrtarisht të gjithë Palestinën dhe të asgjësojë sa më shumë palestinezë në të njëjtin proces. Kjo është diçka e re, krijimi i një perandorie të re izraelite që fqinjët e saj ose i frikësohen ose e respektojnë – dhe për shkak të kësaj, ajo mund të zgjerohet edhe territorialisht përtej kufijve të Palestinës së mandatuar ose historike.
Duke folur historikisht, jam i përgatitur të them me njëfarë kujdesi se kjo është faza e fundit e Sionizmit. Në të kaluarën, zhvillime të tilla të lëvizjeve ideologjike, qofshin ato koloniale apo perandori-ndërtuese, zakonisht sillnin kapitullin e fundit si më të pamëshirshmin, më ambiciozin. Dhe pastaj zakonisht mbushet kupa, dhe ata bien dhe dështojnë.
Jemi vetëm disa ditë larg një peizazhi të ri politik pasi Donald Trump hyn për herë të dytë në Shtëpinë e Bardhë. Ai ka një zë edhe më të fortë në mediat sociale me miliarderin e teknologjisë dhe pronarin e Platformës X, Elon Musk, i cili vlerëson politikat izraelite dhe ushtrinë e tyre. Si e shihni ndikimin e presidentit të (sapozgjedhur) në Izrael? A do të vazhdojë lufta në Gaza?
Është shumë e vështirë të shihet diçka pozitive gjatë mandatit të dytë të Trumpit dhe lidhjet e tij me Elon Musk.
E ardhmja e Izraelit dhe Sionizmit është e lidhur me të ardhmen e SHBA-së.
Unë nuk mendoj se të gjithë amerikanët janë mbështetës të Trumpit. Unë nuk mendoj se të gjithë amerikanët janë mbështetës të Elon Muskut. Megjithatë, kam frikë se nuk mund të bëhet shumë në dy-tre vitet e ardhshme.
Lajmi i vetëm i mirë është se udhëheqësit populistë si presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së, Donald Trump dhe të çmendurit si Elon Musk, nuk janë shumë të aftë. Ata do ta rrëzojnë ekonominë amerikane dhe pozitën ndërkombëtare të Amerikës, kështu që SHBA do të përfundojë keq.
Në terma afatgjatë, mendoj se mund të çojë në më pak përfshirje të SHBA-së në Lindjen e Mesme, dhe për mua, një skenar me përfshirje minimale të SHBA-së është një skenar pozitiv.
Ne kemi nevojë për ndërhyrje ndërkombëtare, jo vetëm në Palestinë, por për të gjithë botën arabe, por ajo duhet të vijë nga Jugu Global, jo nga Veriu Global. Veriu Global ka lënë një trashëgimi të tillë që shumë pak njerëz do ta konsideronin dikë nga Veriu Global si një ndërmjetës të ndershëm.
Kur shoh pamjen më të madhe, mendoj se jemi në fund të një kapitulli shumë të keq të njerëzimit, jo në fillim të një kapitulli të keq.
Negociatat për armëpushim janë duke u zhvilluar aktualisht. Kur e prisni paqen në Palestinë?
Nuk e di, por nuk mendoj se as armëpushimi në Gaza është fundi, për fat të keq. Sigurisht, për shkak të gjenocidit. Le të shpresojmë se do të ketë forcë të mjaftueshme për, nëse jo ta ndalojë, të paktën ta zbusë ose ta kufizojë.
Për palestinezët dhe shumë vëzhgues, duket sikur bota po qëndron pranë, ndërkohë që Izraeli zgjerohet në fqinjët e tij dhe kryen gjenocid pa u ndëshkuar.
Faza e fundit, nga pikëpamja historike, është një proces i gjatë. Nuk është një proces i menjëhershëm dhe nuk është çështja nëse do të ndodhë, është çështje kur, por patjetër që mund të marrë kohë.
Ka zhvillime rajonale dhe globale që mundësojnë vazhdimin e kësaj faze. Pavarësisht nëse është rritja e politikanëve populistë si Trump, fuqia e korporatave shumëkombëshe, ngritja e fashizmit, fashizmi i ri i krahut të djathtë në Evropë, niveli i korrupsionit në disa vende arabe, e gjithë kjo funksionon për të mbajtur një aleancë globale që lejon Izraelin të bëjë atë që bën.
Megjithatë, ka një aleancë tjetër.
Ajo nuk ka të njëjtën fuqi, por është e përhapur dhe e lidhur me shumë beteja të tjera kundër padrejtësisë, dhe është shumë e mundur që, nëse jo në të ardhmen e afërt, atëherë ca kohë më vonë, kjo lloj ndjesie globale që nuk është vetëm fokusuar në Palestinë, por edhe në ngrohjen globale, varfërinë, migrimin… për t’u bërë një forcë politike më e fuqishme dhe çdo fitore e vogël e asaj aleance të dytë globale e sjell projektin sionist më afër përfundimit.
Duke u kthyer te aleanca më e fuqishme që ju thoni se mbështet Sionizmin, ju folët për ngritjen e së djathtës ekstreme në Evropë. Megjithatë, mes tyre ka ende antisemitizëm.
Ajo aleancë jo e shenjtë ka ekzistuar që në fillim. Nëse e mendoni logjikisht, si antisemitët ashtu edhe sionistët, kur ishte fjala për Evropën, kishin të njëjtin objektiv, ata nuk donin të shihnin hebrenjtë në Evropë. Shikimi i tyre në Palestinë mund të jetë qëllimi i lëvizjeve sioniste dhe antisemite.
Tani ekziston një shtresë e re e uniformitetit të ideve midis ekstremit të djathtë dhe Izraelit, dhe kjo është islamofobia.
E reja tani, megjithëse ka ende elementë të fortë anti-hebrenj ose antisemitë brenda saj, synon kryesisht komunitetet myslimane dhe arabe dhe nuk synon në mënyrë specifike komunitetet hebreje.
Ata e shohin Izraelin si forcën më të rëndësishme anti-islame dhe anti-arabe në botë, kështu që ka identifikim edhe në atë nivel. Sigurisht, kjo është diçka për të cilën hebrenjtë jashtë Izraelit do të pendoheshin nëse do të ishin pjesë e një aleance të tillë. Edhe hebrenjtë pro-izraelitë në Evropë ndihen paksa të shqetësuar për ata që mbajnë flamurin izraelit por edhe nazist.
Le të shpresojmë se kjo do t’i bëjë ata të rishqyrtojnë lidhjen e tyre me Izraelin. Ne tashmë po shohim shenja, veçanërisht në komunitetin hebre amerikan midis brezit të ri, se ata e kuptojnë se Izraeli tani është pjesë e një aleance politike me të cilën ata si hebrenj amerikanë nuk mund të identifikohen.
Siç themi, e lejon Izraelin të vazhdojë për shkak të Trump dhe liderëve populistë, por është gjithashtu diçka që nuk do të zgjasë përgjithmonë.
Gjenocidi ka bërë që shumë njerëz, përfshirë disa grupe hebreje, të studiojnë krijimin e Izraelit dhe spastrimin etnik historik të Palestinës. A keni parë familje të ndara nga perceptimi i konfliktit?
Kjo nuk ndodh në Izrael, por patjetër u ndodh familjeve hebreje jashtë tij.
Sasia e informacionit që rrjedh është e tillë që brezi i ri nuk mund të jetë i verbër. Edhe nëse marrin një edukim shumë të mirë hebre, aq më tepër, ata mund të shohin imoralitetin e veprimeve izraelite.
Më së shumti është një konflikt ndërmjet brezave, që është një shenjë pozitive sepse do të thotë se brezi aktual mund të jetë shumë më i balancuar në këtë pozicion.
Megjithatë, brenda Izraelit, të rinjtë gjithashtu kanë akses në dokumentacionin e gjenocidit përmes mediave sociale dhe TikTok. Por shumë ende injorojnë vuajtjet palestineze.
Ata nuk morën të njëjtin arsim si hebrenjtë e rinj në SHBA. Ata morën një arsim për një vend shumë të indoktrinuar. Dhe ky është çelësi. Ato janë prodhuar nga sistemi arsimor izraelit.
Shkrova një artikull në vitin 1999, duke paralajmëruar se, duke parë planprogramin izraelit, të diplomuarit e ardhshëm të këtij sistemi do të jenë fanatikë racistë, ekstremistë dhe të rrezikshëm për veten dhe të tjerët. Fatkeqësisht, kisha absolutisht të drejtë.
Ky është produkt i një shoqërie shumë të indoktrinuar nga djepi në varr. Ju duhet t’i riedukoni këta njerëz. Ju nuk mund t’u tregoni atyre gjëra dhe të shpresoni se do të preken prej saj.
Unë mund të shoh foshnja të vdekura palestineze dhe të them: “Mirë, shumë mirë”. Dehumanizimi është pjesë e ADN-së së Izraelit dhe është shumë e vështirë të përballesh me të thjesht duke dhënë më shumë informacion.
Marrë nga Al Jazeera me shkurtime
