Nga dalja për herë të fjalës, që do të thotë pak a shumë “media në shërbim” në vitin 1848, e deri në vitin 1939, fjala armiqësore u përdor nga revolucionarët, nazistët, komunistët për t’u ringjallur nga neo-nazistët e ksenofobët.
Gjermanët zakonisht janë krenarë për eksportet e tyre, përfshirë edhe fjalët. A ka term më të mirë sesa Fahrvergnügen (kënaqësia në timon) për të shitur makinat? Ata janë më pak të kënaqur kur të huajt importojnë fjalë që shkojnë pas në kapitullin më të errët të Gjermanisë. Për këtë arsye, ishte tmerruese teksa shihnin nacionalistët e bardhë në një tubim në Uashington, pak pas fitores së Donald Trump, tek përshëndesnin me krahun e shtrirë duke thirrur “Rroftë Fitorja!” – një jehonë e ndërgjegjshme për përshëndetjen naziste “Sieg Heil!”.
Ka qenë po ashtu shqetësuese të dëgjonin mbështetësit e Trump të përshtasnin termin Lügenpresse për t‘iu referuar medias tradicionale, apo ndonjë gazetari i cili kritikonte presidentin e zgjedhur. Kjo pasi në Amerikë, ashtu si në Gjermani, termi që do të thotë “media që gënjen” apo “media në shërbim” përdoret jo vetëm si çomange ndaj atyre elitave mediatike që konsiderohen jashtë standardit, por edhe për t’i dhënë vlerë konspiracioneve që përkrah ai që e përdor termin.
Lügenpresse ka një histori të gjatë dhe të shëmtuar në Gjermani. Së pari, u përdor pas revolucioneve të dështuara të vitit 1848, kryesisht në polemikat e katolikëve kundër medias liberale. Nga nisja, termi përfshinte kuptimin që media ishte e kontrolluar nga masonët e lirë ose nga hebrenjtë. Pas luftës Franko-Prusiane, termi iu kundërvu shtypit francez për gënjeshtrat e tij të supozuara. Gjatë Luftës së Parë Botërore, pasi Gjermania hëngri dajak në gazetat e huaja për atë që u quajt “Përdhunimi i Belgjikës”, ishin mediat e aleatëve e sidomos ato britanike që e “fituan” këtë etiketim. Ky rast vendosi një gjurmë përdorimi që mban ende edhe sot e kësaj dite: Lügenpresse i referohet çdo medium që nuk reflekton pikëpamjen e atij që e përdor fjalën, dhe duhet për këtë arsye, të pasohet nga “tjetri” i urryeshëm.
Në vitet midis luftërave, termi u përdor si nga komunistët kundër “Lügenpresse borgjez” ashtu edhe nga nazistët – jo e habitshme – kundër medias së dyshuar hebreje dhe bolshevike. Sapo nazistët morën pushtetin dhe kontrollin e medias vendase, ata natyrisht ndaluan së quajturi atë Lügenpresse. Në vend të termit, Hitleri dhe Gëbelsi edhe një herë tjetër e aplikuan termin për shtypin e huaj, për shembull, për raportimet që i bëri Natës së Kristaltë në vitin 1938.
Pas vitit 1945, gjermano-perëndimorët u treguan të mençur për ta fshirë fjalën. Gjermano-lindorët ishin më pak të frenuar: tashmë ishte media e Gjermanisë që u shndërrua në Lügenpresse fashiste dhe kapitaliste. Në Gjermaninë e ribashkuar, termi u kthye sërish midis neo-nazistëve dhe grupeve të së djathtës ekstreme. Që prej vitit 2014, ka qenë një sllogan i preferuar i demonstratave të PEGIDA-s, lëvizjes ksenofobe të përqendruar në qytetin lindor të Dresdenit. Turmat u bënë agresive edhe fizikisht kundër gazetarëve – 39 sulme të tilla llogariten gjatë vitit 2015.
Në vitin 2014, një juri zgjodhi fjalën gjermane më të keqe të vitit “Lügenpresse”, duke e cilësuar atë “veçanërisht të pabesë”. Dhe megjithatë në një sondazh të vitit 2015, tregoi se 39 për qind e e gjermanëve, 44 për qind e gjermano-lindorëve, e konsideronin fjalën të paktën pjesërisht të përshtatshme. Kjo gjetje i ligështoi kritikët e medias perëndimore që nuk ia atribuojnë dështimet e tyre konspiracioneve të këqija.
“Lügenpresse” është eksporti gjerman pa të cilin bota do të ishte më mirë.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
