Ditë më parë ka filluar aksioni “Ta pastrojmë Kosovën”, këtij aksioni po i prijnë të rinj dhe të reja, të cilët kanë përvjelur mëngët, fshesat në duar, të cilët kanë marrë rrugën për në qytetet e Kosovës për t’i pastruar nga mbeturinat të cilat hidhen vend e pavend.
Papërgjegjësia e qytetarëve dhe mungesa e dënimeve për ata të cilët hedhin mbeturina vend e pavend po mungojnë në ndërgjegjësimin e qytetarëve.
“Janë bërë pesë vite që kur ka filluar aksioni “Ta pastrojmë Kosovën”, e për këto vite janë pastruar mbi 400 deponi ilegale nga mbeturinat”, thotë koordinatori Luan Hasanaj në intervistën dhënë portalit tesheshi.com.
Hasanaj ka thënë se motoja e fushatës për këtë vit është “…edhe mos t’shoh ma tu gjujt” dhe shpresojmë që sadopak të ndikoj në ndërgjegjen e njerëzve.
Intervistoi: Shkëlzen Rrecaj
Hasanaj sapo ka filluar fushata “Ta pastrojmë Kosovën”. A i keni bërë të gjitha përgatitjet për t’ia filluar fushatës “Ta pastrojmë Kosovën”?
Po bëhen pesë vite që zhvillojmë aktivitete. Tanimë është krijuar përvoja dhe është shumë më lehtë për organizimin e fushatës. Megjithatë, secili vit dallon nga tjetri për faktin që dinamika e aktiviteteve ndryshon dhe përherë përballemi me sfida nga më të ndryshmet. Në anën tjetër, kur e shohim gjendjen në të cilën është degraduar mjedisi në vendin tonë, është me të vërtetë e vështirë për të organizuar një fushatë e cila për qëllim ka adresimin dhe ndikimin për zgjidhje të këtij problemi.
Si e keni quajtur kampanjën për këtë vit dhe sa ka të interesim për t’iu bashkangjitur për pastrimin e Kosovës?
Gjatë pesë viteve, me iniciativën tonë janë pastruar mbi 400 deponi ilegale me mbeturina, mirëpo një pjesë e madhe e tyre pas një kohe janë rikthyer; pra diçka nuk po funksionon si duhet, qytetarët e papërgjegjshëm po hudhin mbeturina përsëri në ato vende, e në anën tjetër, edhe ata që duhet t’a zbatojnë ligjin nuk po aktivizohen. Këtë vit moto e fushatës është “…edhe mos t’shoh ma tu gjujt” dhe shpresojmë që sadopak të ndikojë në ndëregjegjen e njerëzve. Po duket një interesim pak më i shtuar në këtë vit, ndoshta për faktin që kemi filluar me herët me aktivitete dhe kemi shembuj të shumtë që qytetarët në lokalitete te ndryshme të vendit po organizohen dhe po i pastrojnë mbeturinat në lagjet e tyre. Mbesim me shpresë që këtë vit të shtohet interesimi i institucioneve përgjegjëse që këtë momentum që po e krijon fushata jonë të e shfrytëzojnë dhe të veprojnë në zbatimin e ligjeve, udhëzimeve administrative dhe të krijojnë lehtësira dhe ndihma për bizneset që duan të fillojnë me riciklim.
Qeveria e Kosovës për vitin 2016 nga buxheti i saj ka ndarë vetëm 1% për ambient. A është i mjaftueshëm ky buxhet për të përmbushur kërkesat e kësaj fushe?
Fatkeqësisht, mjedisi vazhdon të mbetet larg prioriteteve të qeverisë së Kosovës; dhe duke i ditur proceset në të cilat po kalon Kosova në sferën e integrimeve evropiane, kjo është shumë e pakuptueshme. Mos të flasim për rrezikun e madh që i kanoset shëndetit tonë nga qindra mijra tonelata mbeturina gjithandej Kosovës, me lumenj të kthyer në deponi mbeturinash, me ndotje enorme të ajrit, me shkatërrim të pyjeve, gurëthyes që veprojnë pa asnjë kontroll, me 50% të territorit të pambuluar nga ndërmarrjet e pastrimit dhe me një numër të madh të qytetarëve që hedhin mbeturina çdokund. 1 % e buxhetit të shtetit nuk mjafton për standarizimin e një deponie të vetme të mbeturinave e lërë më për përmirësimin e gjendjes që e thashë më lartë.
Duke e patur parasysh hedhjen vend e pavend të mbeturinave në Kosovë, çfarë duhet të ndërmarrë shteti që të ndalohet degradimi i ambientit?
Në radhë të parë duhet të rishikohet sistemi i menaxhimit të mbeturinave. Dihet që mbeturinat janë komunale, ndërsa shumica e tyre menaxhohen nga ndërmarrje regjionale. Kjo mënyrë e vështirëson llogaridhënien. Ne rekomandojmë që ndërmarrjet e menaxhimit të mbeturinave ose të privatizohen në tërësi, ose të pakten të bëhen partneritet publiko-privat. Po kësaj, shteti duhet patjetër të krijojë kushte për investime në lëminë e riciklimit të mbeturinave, dihet që mbeturinat janë aset për biznes dhe mbështetja e këtyre investimeve do të ndikonte që të përmirësohet gjendja dhe qytetarët të fillojnë me ndarjen e mbeturinave. Gjithashtu duhet të organizohen më shumë fushata vetëdijesuese për qytetarët dhe të fillohet me edukim, mjedisi të futet në kurikulat mësimore si lëndë e veçantë.
Sa po bëhet në vetëdijësimin e qytetarëve rreth ruajtës ambientit në mënyrë që të mos të përballemi me situatë të tillë që kemi sot?
Fakti që e kemi një situatë të tillë tregon se niveli i vetëdijes së përgjithëshme për mjedisin është i ulët dhe që ata që duhët të ndërmarrin hapa për ndryshimin e kësaj gjendje po bëjnë shumë pak. Fushatat e vetëdijësimit duhet të shoqërohen me veprime konkrete.
Për t’i vetëdijesuar qytetarët rreth pastërtisë së ambientit, a keni bashkëpunuar me ndonjë institucion si shkollat, universitet, duke mbajtur ligjërata për ruajtjen e ambientit?
Ne kemi bashkëpunim me të gjithë aktorët që janë të lidhur me mjedisin; kemi realizuar shumë e shumë aktivitete në të gjitha institucionet e përmendura nga ju, madje edhe nëpër xhamia dhe kisha; mirëpo problemi qëndron ashtu si e thashë më lart, fushata, ligjëratat, debatet, aksionet e pastrimit, duhet të shoqërohen me veprime konkrete të institucioneve siç është investimi në riciklim, krijimin e ekofondit, zabtimin e ligjeve etj.
Si çdo vit, për Ditën Botërore të Ambientit, të gjitha xhamitë e Kosovës kanë mbajtur ligjëratë për ruajtjen e tij . A duhet që vetëm në këtë ditë të mbahen aktivitete, apo si të veprohet edhe ditëve të tjera?
Për mjedisin jetësor duhet të flasim çdo ditë dhe në çdo institucion, qoftë ai fetar apo tjetër; sidomos kur bazohemi në gjendjen në tëcilën e kemi në Kosovë. Në fakt, në një vend me probleme siç është Kosova, aktivitetet që organizohen “për nder” të ditëve të shënuara të mjedisit janë më shumë për t’u munduar të tregohet se kinse po punohet e që personalisht jam shumë kundër. Problemeve që i kemi në Kosovë me mbi 1000 deponi ilegale me mbeturina, duhet të ua kushtojmë çdo ditë; dhe vetëm pasi t’a kemi përmirësuar gjendjen, atëherë mund t’ju kthehemi ditëve të shënuara./tesheshi.com/
