Zyrtarisht, Suedia nuk mban të dhëna për gjuhët që banorët e saj flasin. Ky fakt nuk i shkonte për shkak linguistit Mikael Parkvall nga universiteti i Stokholmit, kështu që ai vendosi të zbulojë vetë gjuhët që fliten në vendin e tij dhe sa të përdorura janë ato. Synimi ishte të zbulonte se cila gjuhë jo-suedeze flitet më së shumti në Suedi.
Pasi mori në shqyrtim disa statistika dhe studime, Parkvall doli në përfundimin se arabishtja është me shumë gjasa gjuha e dytë më popullore në vendin skandinav.
Studimi i Parkvall u fokusua në gjuhët e nënës sesa në gjuhët e dyta që përdorin njerëzit, për të cilat ai thotë se janë një përcaktor shumë më i mirë për të vendosur se cilat gjuhë fliten më së shumti në një vend (ndërkohë që anglishtja flitet gjerësisht në Suedi, shumë pak e kanë gjuhë të nënës). Sipas radios Sveriges Radio, në vitin 2012, kishte rreth 200 mijë njerëz në Suedi që flisnin finlandisht si gjuhë të parë, ndërsa 155 mijë flisnin arabisht.
Linguisti Parkvall thotë se fluksi i refugjatëve dhe emigrantëve nga Lindja e Mesme e ka ndryshuar balancën në favor të arabishtes përgjatë viteve të fundit. Duke qenë se të dhënat nxirren me shumë vështirësi, është e pamundur të thuhet me ekzaktësi se kur arabishtja do të tejkalojë finlandishten si gjuhë e parë, thotë Parkvall që ofron edhe një vlerësim: pak a shumë tani.
Suedia nuk është i vetmi vend europian që ka arabishten si gjuhën e dytë më të përdorur. Kërkimi i Parkvall gjeti se e njëjta situatë është edhe në Danimarkë, dhe se arabishtja është gjuha e tretë më e folur në Francë dhe në Holandë.
Sidoqoftë, e dhëna mund të përbëjë një ndryshim historik për Suedinë. “Për aq kohë sa Suedia ka ekzistuar, finlandishtja ka qenë gjithnjë gjuhë e dytë”, thotë Parkvall, duke shtuar se dominimi i kësaj gjuhe në Suedi daton rreth 1 mijë vjet më parë. tashmë, finlandishtja po zbehet, pasi pjesa më e madhe e përdoruesve të saj –emigrantë finlandezë që u zhvendosën në Suedi në vitet 1960-70- tashmë po zëvendësohen me brezin e ri të fëmijëve që e flet gjuhën rrallë, në mos aspak.
Fluksi i emigrantëve në Suedi përgjatë pak viteve të fundit – vetëm në vitin 2015 vendi pari 163 mijë azilkërkues – e ka përshpejtuar procesin e mbizotërimit të arabishtes ndaj finlandishtes. Por, Parkvall thotë se një gjë e tillë do të ndodhte edhe pa fluksin e refugjatëve, pasi njerëzit kanë udhëtuar drejt Suedisë nga destinacione edhe më të largëta. “Nuk është një surprizë e madhe, pasi arabishtja, në fund të fundit, është një gjuhë e madhe”, thotë ai, duke shtuar edhe një detaj të profesionit të tij: “Nëse arabishtja mund të quhet një gjuhë e vetme”.
Mungesa e të dhënave për gjuhën në Suedi mund të habisë shumë suedezë, thotë Parkvall. “Mendoj se suedezët e imagjinojnë veten si kryeqytetin botëror të statistikave”, thotë ai. “Vëllai i Madh di gjithçka për ne”. Problemi ka të bëjë me ndjeshmërinë kulturore. Sipas Parvall, autoritetet e shohin atë sikur “hedhja në hartë e gjuhës është pak a shumë e njëjta gje me hedhjen në hartë të përbërjes etnike”.
Sidoqoftë, mungesa e të dhënave mund të maskojë realitetin e kombit. Sipas ligjit suedez, pesë gjuhë zyrtare pakicash – finlandishtja, gjuha sami, rome, jidish dhe meankieli- mbrohen ligjërisht. Parkvall thotë se duke pasur parasysh kriteret e hartimit të gjuhëve të pakicës dhe situatën politike në vend, nuk ka gjasa që arabishtja të konsiderohet për mbrojtje.
Megjithatë, ndikimi i rritjes së gjuhës arabe është mjaft i dukshëm. Radioja Sveriges që financohet me fonde publike, së fundmi njoftoi se do të transmetojë një emision talk show në arabisht. Emisioni do të drejtohet nga një komedian nga Siria që mbërriti në vend vitin e kaluar.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
