90 eurodeputetë shprehën pakënaqësinë ndaj vendimit për shndërrimin e Hagia Sophia-s në Stamboll nga një muze në një xhami dhe kërkuan masa për ruajtjen e monumentit si pjesë e trashëgimisë kulturore në botë.
Eurodeputetët, në një letër drejtuar Ministrit të Jashtëm Evropian Joseph Borell dhe UNESCO-s, thanë se “duke instrumentalizuar Hagia Sophia, me qëllimin për të bërë presion mbi Evropën, Turqia po tregon qartë mosrespektimin aktiv ndaj ligjit ndërkombëtar dhe vlerave evropiane”.
“Unë i bëj thirrje UNESCO-s dhe Komitetit të Trashëgimisë Botërore të reagojnë dhe të vendosin përgjegjësinë për këtë veprim të njëanshëm të trashëgimisë që i përket tërë botës,” tha Zyra e eurodeputetes Zeljana Zovko.
Në letër, eurodeputetët i bënë thirrje UNESCO-s të marrë “masa të përshtatshme për të ruajtur këtë sit të Trashëgimisë Botërore, si dhe për të mbrojtur marrëveshjet ndërkombëtare dhe kuadrin e UNESCO-s, në mënyrë që të mbështesin vlerat dhe parimet kryesore evropiane”.
Javën e kaluar, Gjykata Supreme e Turqisë anuloi vendimin e qeverisë së Ataturkut të vitit 1934, me të cilin ai e ktheu në muze monumentin e Stambollit, Hagia Sophia-n e famshme, e cila kishte shërbyer për shekuj si xhami.
UNESCO ka njoftuar se do të rishqyrtojë statusin e Hagia Sophia-s, e cila është në Listën e Trashëgimisë Botërore që nga viti 1985, në seancën tjetër.
Ai shprehu keqardhje që vendimi u mor “pa dialog ose njoftim paraprak”.
Nga ana tjetër, Ankaraja ka thënë se çështja e statusit të Hagia Sophia-s, pra rikthimi i saj në xhami, siç dhe ka qenë, është çështje e brendshme e Turqisë dhe e sovranitetit të saj. Këtë qëndrim mban dhe Moska gjithashtu.
Vendimi i gjykatës turke, e cila e Hagia Sophia-n në statusin që kishte dekada më parë, atë të xhamisë, e konsideroi si të paligjshëm vendimin e vitit 1934, pasi ai cenonte të drejtën e pronës.
Hagia Sophia është pronë vakuf, pasi është blerë nga autoritetet ortodokse të kohës, në kohën kur osmanët morrën sundimin e Kostandinopojës.
Nga ana tjetër, Turqia ka thënë se pos funksionit si xhami, ajo mund të qëndrojë dhe si muze, e kësisoj çdokush mund ta vizitojë. Ka garantuar gjithashtu se nuk do ketë asnjë cenim – siç nuk ka patur në shekuj, të simboleve të krishtera. /tesheshi.com/
