Arabia Saudite dhe Izraeli kanë diskutuar për një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve prej muajsh, me ndihmën e SHBA.
SHBA e ka bërë të qartë se marrëdhëniet zyrtare midis dy aleatëve të saj në Lindjen e Mesme janë një prioritet kryesor, me Sekretarin e Shtetit Antony Blinken që e deklaroi atë një “interes të sigurisë kombëtare”.
Kjo vjen në mes të një riorganizimi rajonal, pasi Irani dhe Arabia Saudite rivendosën lidhjet diplomatike pas vitesh armiqësie.
“Çdo ditë ne po i afrohemi një marrëveshjeje normalizimi me Izraelin”, tha princi saudit i kurorës Mohammed bin Salman për Fox News.
Cilat janë kushtet e Arabisë Saudite për normalizimin?
Riadi dëshiron një pakt mbrojtës me SHBA-në, duke përfshirë më pak kufizime në blerjen e armëve amerikane dhe të ndihmojë në zhvillimin e programit të tij bërthamor civil.
Bin Salman tha gjithashtu se çdo marrëveshje do të kërkonte përparim të madh drejt krijimit të një shteti palestinez, të cilin qeveria më fetare dhe nacionaliste e djathtë në historinë e Izraelit do ta ketë të vështirë ta pranojë.
Arabia Saudite ishte një përkrahëse e fortë e Iniciativës Arabe të Paqes të vitit 2002, e cila e kushtëzon normalizimin me Izraelin me tërheqjen e tij nga territoret palestineze dhe lartësitë siriane të Golanit.
Nisma përfshin gjithashtu krijimin e një shteti palestinez si dhe gjetjen e një “zgjidhjeje të drejtë” për gjendjen e rëndë të miliona refugjatëve palestinezë dhe pasardhësve të tyre, shumica e të cilëve jetojnë në kampet e refugjatëve në vendet fqinje.
Çfarë tha Izraeli?
Ministri i Jashtëm izraelit Eli Cohen është optimist. Ai pret që së shpejti të arrihet një marrëveshje.
“Hendeku mund të kapërcehet”, tha Eli Cohen për Radion Ushtarake të Izraelit. “Unë mendoj se ka me siguri një gjasa që në tremujorin e parë të 2024, katër ose pesë muaj pas kësaj, ne do të jemi në gjendje të arrijmë në pikën ku detajet [të marrëveshjes] të finalizohen.”
Dëshira e Arabisë Saudite për të ndërtuar një program bërthamor nuk duket të jetë pengesë.
Tzachi Hanegbi, këshilltari i sigurisë kombëtare i Izraelit, tha më herët: “Dhjetëra vende po punojnë në projekte me bërthama civile dhe me përpjekje për energjinë bërthamore. Nuk është diçka që i rrezikon ata apo fqinjët e tyre”.
Megjithatë, qeveria e kryeministrit Benjamin Netanyahu, përfshirë ministrin e Sigurisë Kombëtare Itamar Ben-Gvir, ka refuzuar “koncesionet” ndaj qeverisë së Autoritetit Palestinez (PA) si pjesë e normalizimit të marrëdhënieve, duke përfshirë ngrirjen e vendbanimeve në Bregun Perëndimor të pushtuar.
Si reagoi Autoriteti Palestinez?
Në një përpjekje për të fituar mbi Autoritetin Palestinez, Arabia Saudite ka ofruar të vazhdojë mbështetjen financiare pasi ndihma të bjerë në zero në 2021.
Sipas një raporti nga The Wall Street Journal, një delegacion i Autoritetit Palestinez shkoi në Riad muajin e kaluar për të bërë presion për të vendosur kushtet e veta në këmbim të marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve saudite me Izraelin.
Kushtet përfshijnë rihapjen e konsullatës amerikane në Jerusalemin Lindor të pushtuar, të cilën ish-presidenti i SHBA Donald Trump e mbylli në vitin 2019.
Autoriteti Palestinez i ka kërkuar gjithashtu SHBA-së që të mbështesë përfaqësimin e plotë të Palestinës në Kombet e Bashkuara.
Kushte të tjera përfshijnë Izraelin që t’i japë Autoritetit Palestinez më shumë kontroll mbi pjesë të Bregut Perëndimor të pushtuar dhe heqjen qafe të postave të paligjshme izraelite.
Është një reagim shumë më i mirë nga Autoriteti Palestinez sesa kur Bahreini dhe Emiratet e Bashkuara Arabe njoftuan normalizimin e marrëdhënieve me Izraelin në vitin 2020. Në atë kohë, ai akuzoi shtetet e Gjirit se i kishin goditur me thikë pas shpine.
Çfarë tha Irani?
Presidenti iranian Ebrahim Raisi paralajmëroi Arabinë Saudite që të mos bëjë kurrë një marrëveshje me Izraelin.
Raisi i tha Sky News se një marrëveshje e tillë do të ishte “një thikë pas shpine për popullin palestinez dhe rezistencën e tij”.
“Në asnjë rrethanë vendet e rajonit nuk janë të gatshme që shtetet islame të braktisin parimin e shenjtë të popullit palestinez, sepse çlirimi i qytetit të shenjtë të Jeruzalemit është në themel të besimit të të gjithë muimanëve”, tha Raisy. /tesheshi.com/
