Nga Ermir Hoxha
Çdo kohë, çdo stad zhvillimi, në çdo vend, karakterizohet nga një terminologji e caktuar, që ose vijon në kohë, ose humbet në varësi të kontekstit. Kështu ka ndodhur edhe në Kosovë, ku vite më parë shqiptarët quheshin nacionalistë e separatistë, madje edhe terroristë. Ndodhte kjo sidomos nnë fund dhe pas viteve ’90-të, kur shqiptarët e atjeshëm intensifikuan aksionet politike dhe shoqërore kundër persekutimit etnik në kuadër të ish-Jugosllavsisë.
Dhe po në atë kohë, ka ekzistuar dhe një term që tashmë është harruar: “dealbanizim”. Ishte ky një term që u fut në përdorim krejt natyrshëm, teksa pushteti i Beogradit nisi përpjekjen për ta zhveshur Kosovën nga identiteti shqiptar, duke parë rritjen e furishme të frymës nacionale, së cilës i ishte frikësuar gjithnjë.
Kujtojmë se Jugosllavia u krijua duke shtypur ideologjikisht ndenjat nacionale, me moton e famshme të Bashkim – Vëllazarimit titist, që, në kushtet e tronditjes së sistemit, pas një frustrimi disa-vjeçar, shpërthyen në mënyrë të pakontrolluar duke shkaktuar kashapanë.
Përjashtim nuk bën as shqiptarët në këtë vorbull ngjarjesh. Ata në fakt më herët kishin nisur lëvizjet për më shumë të drejta njerëzore e kushtetuese në kuadër të Jugosllavisë, që nga Beogradi shihej si një nacionalizëm i kulluar që cënonte rendin jugosllav.
Dhe kështu, në fund të viteve ’90-të, u shfaq “dealbanizimi”, i cili kishte të bënte me procesin e ndërrimit të emrave të rrugëve e shesheve në Kosovë, duke i hequr ata shqiptarë.
Dhe në një rast, disa prej akademikëve të njohur të kohës në Kosovë, i dërgojnë një letër Janez Dërnovzhekut, udhëheqësit slloven të asaj kohe, i cili po mbante postin e kryetarit të Kryesisë së RSFJ-së (Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë), ku ndër të tjera thuhej: “në realitetin politik të Kosovës këto ditë jemi dëshmitar të përdhosjes dhe të gjymtimit të palejueshëm, fyes e irritues të trashëgimisë kulturore kombëtare dhe të së kaluarës kombëtare të shqiptarëve, që po zbatohet në emër të të ashtëquajturit “dealbanizim” në Kosovë, term ky shumë i shëmtuar, fyes e problematik, si dhe mendim në shkallë qëndrimi me asocacione të rënda, duke pasur parasysh përbërjen komnbëtare të popullsisë së Kosovës….
“….kështu që në mënyrë antistatutore u mor vendimi deri në fund problematik dhe në pikëpamje kombëtare fyes mbi ndryshimin e emrave të disa rrugëve, duke hequr në mënyrë skandaloze emrat për ngjarjet historike më të njohura të kulturës kombëtare dhe të së kalurës shqiptare, siç janë: Lidhja e Parë e Prizrenit, Vëllezërit Frashëri, Bajram Curri, Haxhi Zeka, Luigj Gurakuqi dhe Hasan Prishtina”.
Më tej, në letrën e nënshkruar nga emra si Esad Mekuli, Idriz Ajeti, Mark Krasniqi, Dervish Rozhaja, Gazmend Zajmi, Rexhep Qosja, Muslim Mulliqi, Osman Imami, i kërkohet Dërnovshekut, që mundësisht t’i priste për një takim në zyrën e tij në Beograd, për ta diskutuar këtë çështje.
Dhe duhet të kihet parasysh kjo e kaluar e Kosovës, sa e largët aq dhe e afërt, për të kuptuar se pse sot është hapur një front beteje për disa kilometra katrorë tokë të menduar të humbur, nga Demarkacioni me Malin e Zi.
Eshtë një kompleks historik persekucioni, që nuk shërohet lehtë. Përkundrazi, ngacmohet gjithnjë si plagë, edhe në kushte lirie. /tesheshi.com/
