Ministri i Jashtëm turk Mevlut Çavushoglu tha të dielën se Turqia kishte vendosur që pushtimi rus në Ukrainë ishte një “luftë”.
“A është ky një konflikt apo një luftë? Ne vendosëm për këtë. Neni 19 i Konventës së Montreux është shumë i qartë: kjo është një luftë!” tha ai në një intervistë të drejtpërdrejtë për CNN Turk.
Njohja e Turqisë është e rëndësishme për zbatimin e Konventës së Montreux të vitit 1936, e cila rregullon kalimin detar përmes detit turk.
Konventa e Montreux i jep Turqisë njëfarë kontrolli mbi kalimin e anijeve luftarake nga Dardanelet dhe Bosfori që lidhin Detin Egje, Marmara dhe Detin e Zi.
Në kohë paqeje, anijet luftarake mund të kalojnë ngushticën me njoftim paraprak diplomatik me kufizime të caktuara në peshën e anijeve dhe armët që ato mbajnë në varësi të faktit nëse anija i përket shtetit të Detit të Zi apo jo.
Gjatë luftës, kur Turqia nuk është në luftë, luftanijet mund të përdorin detin, përveç atyre që u përkasin shteteve ndërluftuese.
Sipas konventës, nëse Turqia është palë në luftë ose e konsideron atë në rrezik të afërt lufte, ajo mund të mbyllë ngushticat për kalimin e anijeve luftarake që kanë një vijë bregdetare në Detin e Zi ose jo.
Megjithatë, siç përmend Çavusholu, neni 19 i Konventës së Montreux parashikon një përjashtim. Luftanijet e disa vendeve mund të kthehen në bazën e tyre të origjinës në Detin e Zi.
“Tani ky konflikt është shndërruar në luftë, në këtë rast kështu aplikojmë Montreux për palët, Rusinë apo Ukrainën. Neni 19 parashikon një përjashtim. Nëse një anije me tokë luftarake do të kthehet në portin e saj, bëhet një përjashtim. Ne do të zbatojmë në mënyrë transparente të gjitha dispozitat e Montreux.”
Kjo do të thotë se edhe nëse Turqia ndalon, anijet ruse dhe ukrainase mund të kthehen në bazën e tyre të origjinës. Çavusholu tha se kur zbatohet përjashtimi, vendet nuk duhet të abuzojnë me klauzolën. Ai shtoi: “Unë shpjegoj Montreux dhe pozicionin e Turqisë.” /tesheshi.com/
