Lëvizja Socialiste për Integrim është rikonfirmuar si partia e tretë më e madhe në vend në këto zgjedhje. Ajo lindi në vitin 2004 si një përplasje e ish-kreut të saj Ilir Meta dhe një grupi deputetësh me Fatos Nanon në PS.
13 vite pas themelimit të saj kishte një kryetar të ri, Petri Vasilin, i cili në fakt nuk erdhi nga ndonjë garë brenda partisë, por u emërua aty nga Meta pas zgjedhjes së tij si president në fund të prillit.
Por pas zgjedhjeve, dhe pse me një rritje elektorale me 45 mijë vota, Vasili dha dorëheqjen duke i hapur rrugën marrjes së drejtimit të kësaj partie nga gruaja e Metës, deputetja Monika Kryemadhi.
Pra, LSI iku si nevojë për demokratizim të PS-së dhe përfundoi në një parti e privatizuar nga çifti Meta-Kryemadhi dhe pa demokraci të brendshme.
Kjo parti do të identifikohet gjithmonë si partia e Metës, ose e familjes Meta. Me gjasë, pas marrjes në dorë nga Kryemadhi ajo do të vijojë të jetë partia “me tapi” e familjes, ku karriera politike brenda saj varet vetëm nga lidhjet dhe nga shërbimi që iu bëhet ”pronarëve”.
Po a është vetëm kjo parti “me tapi” në terrenin politik post-komunist shqiptar?
Sigurisht që jo.
Për fat të keq, edhe partia më e madhe në opozitë dhe e para parti pluraliste e krijuar pas rënies së murit komunist, Partia Demokratike, shihet si një “tokë e xanun” nga Sali Berisha.
Berisha, një nga themeluesit e kësaj partie, edhe kur i është dashur ta lërë postin e kryetarit (kur ishte president dhe pas dorëheqjes në 2013-ën) ka ushtruar ndikimin e tij të fortë dhe ka qenë gjithmonë aty si “pronari” i vetëm dhe i pazëvendësueshëm i kësaj partie që përfaqëson gati gjysmën e elektoratit shqiptar.
Kur ai iku nga drejtimi i partisë, në fakt nuk iku për asnjë moment, pasi kishte përgatitur që më parë mëtuesin e tij politik duke i dhënë mbështetje Lulzim Bashës për kryetar. Për 4 vite Basha nuk arriti dot asnjëherë të ishte kryetari real i partisë, edhe për shkak se luftën parlamentare e drejtonte po Berisha, dhe për çdo vendimarrje ai vijon të shkojë në zyrën e tij.
Largimi i Berishës përsëri duket i largët në horizont kur partia ndodhet para një momenti deçiziv për t’u reformuar pas humbjes së thellë në zgjedhje.
Të dyja palët, ata të Bashës dhe kundërshtarët e tij, shohin tek Berisha “mesia”-n që do t’i udhëheqë edhe drejt kësaj sfide.
Nga ana tjetër, krej paradoksalisht partia më e madhe e së majtës që trashëgoi strukturat e Partisë së Punës ka treguar në 27 vitet e reja të jetës së saj politike se është më demokratike se partitë e tjera.
I ashtëquajturi lideri historik i PS-së, Fatos Nano pas dorëheqjes në vitin 2005 nuk u mirëprit më në zyrat e kësaj partie. Pasardhësi i tij Edi Rama që u zgjodh pa bekimin e tij dhe veprimi i parë politik që bëri ishte “vrasja e babait” për të çliruar veten nga pesha e emrit të paraardhësit.
Gjithsesi, pavarësisht episodeve që kanë treguar debatin e brendshëm në këtë parti si shenjë të demokrazimit të saj, nuk mund të thuhet se PS nuk është një parti tërësisht demokratike, ku gjithkush mund të bëjë karrierë të merituar, ku mendimi ndryshe nuk linçohet, etj.
Rasti më i fundit i Ben Blushit, i cili u detyrua të ikte nga partia pse sulmoi kryetarin, e tregon këtë.
Rama ka drejtuar me autoritarizëm duke sajuar dhe gara ku ai fitonte me 90 për qind përballë një kandidati kukull si Maqo Lakrori në 2009, apo referendum për rikonfirmimin e mandatit siç bëri një vit më parë.
Nga ana tjetër e 3 partive të mëdha, ku mbizotëron kulti i kryetarit dhe ka pak ose aspak demokraci në vendimarrje dhe organizim, kemi partitë e vogla që funksionojnë si ndërmarrje personale të kryetarëve të tyre, të cilët as nuk marrin mundimin të bëjnë zgjedhje sa për sy e faqe në parti.
Pothuajse të gjitha partitë e vogla janë parti që identifikohen me emrin e kryetari dhe kryetarët e tyre janë të përjetshëm në drejtim.
I gjithë ingranazhi partiak funksionon si shtojcë e emrit të kryetarit dhe vetë logoja e partisë identifikohet me të.
PDIU identifikohet me Shpëtim Idrizin (ai as nuk e merr mundimin të japë dorëheqje, edhe pse doli më keq nga parashikimet në zgjedhje); LZHK-ja me Dashamir Shehin, PDK-ja e Nard Ndokës, PBDNJ-ja e Vangjel Dules, PSD-ja e Skënder Gjinushit, i cili duke e konsideruar totalisht pronë partinë e tij ka nisur ta japë “me qera” në zgjedhje për kandidatë që kanë shumë parë por s’kanë parti, siç ishte rasti i fundit me Tom Doshin. Ashtu si Gjinushi, edhe kolegu i tij Paskal Milo vijon të mbajë postin e partisë së tij PDS.
Një tjetër parti jetëgjatë në politikën shqiptare, Partia Agrare Ambjentaliste, u drejtua më shumë se dy dekada nga Lufter Xhuveli, i cili për shkak të moshës u tërhoq duke ia dorëzuar çelësat biznesmenit Agron Duka. Pas një viti e ca në krye të PAA-së, edhe kjo parti ka marrë fytyrën e Dukës, që duket se ka në plan të rrijë gjatë në drejtimin e saj, edhe pse nuk arriti dot t’a kthente në një parti parlamentare.
Demokratizimi i partive është kushti themelor për demokratizimin e shoqërisë dhe institucioneve që dalin nga zgjedhjet. E parë në këtë prizëm 27 vjet për Shqipërinë nuk kanë thënë asgjë, pasi vijojmë të kemi parti ku kryetari është “pronari” dhe vendos veton për listën e deputetëve të rinj, vendimarrjen dhe karrierën partiake. /tesheshi.com/
