Autorja e librave të famshëm të Harry Potter, JK Roëling është ndeshur me akuza të ashpra për shfrytëzim të “traditave jetësore të një populli të margjinalizuar”, në lidhje me një histori të publikuar të saj të legjendës Navajo për njerëzit që mund të shndërrohen në kafshë.
Roëling e postoi pjesën e parë të serisë me katër pjesë, “Historia e Magjisë në Amerikën e Veriut” në faqen e saj online Pottermore. Episodet e mëpasshme do të publikohen për çdo ditë gjatë kësaj jave. Pjesa e shkurtër trajton magjinë në Botën e Re në shekujt 14 deri në atë të 17-të e ka lidhje të dukshme me filmat e dalë në kinema gjatë nëntorit me tituj “Bishat fantastike” dhe “Ku t’i gjejmë ata”.
Edhe pse këto shpjegime të reja për universin e Harry Potter janë mirëpritur nga shumë njerëz, autorja është kritikuar nga shumë të tjerë sidomos nga komuniteti i indianëve amerikanë. Kritikat kanë të bëjnë sidomos me trajtimin nga ana e saj të njerëzve që marrin formën e kafshëve të ndryshme, të cilët sipas legjendës së popullit Navajo, thuhet se kanë qenë shtriga apo magjistarë të këqinj që shndërroheshin në kafshë.
Roëling shkruan se miti “në fakt, ka baza… legjenda u rrit për Animagi të indianëve të Amerikës, se ata kishin sakrifikuar njerëz të afërt të familjes për të fituar fuqinë e tyre të transformimit. Në fakt, pjesa më e madhe e animagi-t e merrnin formën e kafshëve për t’i shpëtuar persekutimit apo për të dalë në gjueti për tribunë. Zëra të tillë poshtërues shpesh e kishin origjinën nga mjekët No-Maj, që disa herë krijonin fuqi magjike të rreme, apo shfaqje frikësuese”.
Në përgjigje të një pyetjeje në Tëitter, Roëling thotë se “në botën time të magjistarëve, nuk kishte njerëz të transformuar”, pasi legjenda ishte krijuar nga ata që nuk zotëronin magjinë, për të “demonizuar magjistarët”.
Por aktivistja Dr Adrienne Keene kundërpërgjigjet duke thënë se “nuk është bota jote, është bota jonë reale e indianëve të Amerikës. Dhe historitë për njerëz që transformohen në kafshë kanë një kontekst, rrënjë dhe një realitet. Nuk mund të pretendosh dhe të përvetësosh një traditë të gjallë të një populli të margjinalizuar. Kjo është pikërisht përvetësim kolonialist”.
Edhe akademikët gjithashtu janë përfshirë për të diskutuar përdorimin nga ana e Roëling të frazës “komuniteti i amerikanëve vendas”, duke thënë se “një nga betejat më të gjata në botën e përfaqësimit, është njohja e popujve vendas, komunitetet e kulturat janë të ndryshme, komplekse dhe gjerësisht të dallueshme nga njëra-tjetra”.
“Nuk ka diçka të tillë si “amerikanët vendas” apo një gjë e tillë. Madje, edhe në botën e sajuar të shkollës së magjisë”, shkruan Keen në një blog. Ajo vijon: “Spiritualiteti vendas dhe fetë nuk janë fantazi në të njëjtin nivel si magjistarët. Këto besime janë të gjalla, praktikohen dhe mbrohen… ne luftojmë fort çdo ditë si popuj vendas që të njihemi si qënie njerëzore bashkëkohore, reale, të plota dhe për të hequr çdo stereotip që na kufizon e na ndan në kategori të tipit magjistarë të lidhur me mistaken apo luftëtarë të egër të dhunshëm”.
Shkrimtari Navajo, Brian Young shkruan në Tëitter se ai ndjehen zemërthyer nga pjesa e re. “JK Roëling, besimet e mia nuk janë fantazi. Pararendësit e mi nuk i mbijetuan kolonializmit që ti të mund të përdorësh kulturën e tyre si një mjet të leverdisshëm”.
Një tjetër indian i Amerikës shkruan se nuk është fjala nëse populli vendas amerikan nuk mund të jetë magjik, por se shkrimtarja e ka bazuar përshkrimin e magjistarëve vendas të Amerikës me të njëjtat stereotype si ato që përdor JM Barrie në librin Peter Pan.
Zemërimi është shtuar kur shkrimtarja, e njohur për përgjigjet e drejtpërdrejta që jep në rrjetet sociale për fansat e Harry Potter, ka mbajtur heshtje në lidhje me mijëra pyetjet dhe kritikat për këtë temë. Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
