“Të dashur amerikanë”
Posteri që nisi të qarkullojë gjerësisht në median sociale gjatë fundjavës së kaluar, nuk kishte një autor të vetëm, por thjesht “popullin e Gjermanisë”. Mesazhi i tij ishte i qartë: mos zgjidhni Donald Trump, ose ndryshe ju do të keni Adolf Hitlerin tuaj.
“Vazhdoni, votoni për personin me zë të lartë që urren minoritetet, kërcënon të burgosë kundërshtarët e tij, nuk do t’ia dijë për demokracinë, dhe pretendon se i vetëm mund të rregullojë çdo gjë. Çfarë mund të shkojë keq? Ju urojmë fat”, lexohet në mesazhin që mban hashtagun #BeenThereDoneThat.
Mesazhi i nënshkruar me gjasa nga “populli i Gjermanisë” u bë viral brenda disa orësh. Por a e ka kapur vërtet ky mesazh atë që gjermanët mendojnë vërtetë për krahasime të tilla?
Përgjigja mund të jetë: po dhe jo, apo “jein” si do thoshnin vetë gjermanët.
Në Gjermaninë bashkëkohore, krahasimet me Hitlerin merren shumë rrallë lehtësisht.
“Krahasimet me Hitlerin janë shumë më të pakta në jetën publike gjermane sesa gjetkë në Europë, në Shtetet e Bashkuara apo në Izrael”, shpjegon historian gjerman, Thomas Weber. Profesor në universitetin Aberdeen në Skoci, ai ka publikuar një numër të madh librash për Hitlerin dhe të shkuarën naziste të Gjermanisë.
“Nëse kryen një kërkim me Google të lajmeve në gjermanisht për “krahasimi i Trump me Hitlerin”, pothuajse të gjitha i referohen artikujve që raportojnë se këto krahasime janë bërë në Shtetet e Bashkuara apo gjetkë dhe jo në Gjermani”, thotë ai.
Sipas historianit, ka dy arsye të hezitimit të gjermanëve për të përdorur krahasime me Hitlerin. “Për gjermanët, Adolf Hitleri është symbol i të gjitha krimeve që vendi i tyre ka kryer”, shkruan Weber. “Asnjë nuk mund të jetë kurrë kaq i keq sa ç’ka qenë Hitleri”, është mentaliteti i zakonshëm në vend.
“Gjermanët janë të shqetësuar se sjellja sërish në vëmendje e Hitlerit, (ndërsa diskutohet për Trump) do të duket si një shfaqjeje apologjie dhe heqje vëmendjeje nga përgjegjësia e elitave gjermane dhe e vetë gjermanëve të thjeshtë për krimet e Rajhut të Tretë”.
Së dyti, dhe për pasojë, krahasimet me Hitlerin shihen shpesh si fundi i një diskutimi serioz, dhe nisja e një baltosjeje ideologjike. Duke ngritur pretendime të tilla, kjo mund të shndërrohet shpejt në sikletosje, sidomos për persona që mbajnë poste të larta publike. Në vitin 2002, sekretarja e Drejtësisë e asaj kohe, Herta Däubler-Gmelin u detyrua të largohej nga kabineti qeverisës për shkak se krahasoi Xhorxh Bushin me Hitlerin në lidhje me planet e tij për të nisur luftën në Irak.
Por, në disa raste, edhe gjermanët bien dakord që krahasimet me Hitlerin janë të justifikuara.
Në një intervistë, autori i letrës që bëri xhiron e internetit, e mbrojti krahasimin e tij, duke thënë se ekzagjerimi ishte i nevojshëm për të shtuar vëmendjen në Shtetet e Bashkuara.
“Sigurisht duket arrogante të pretendosh se flet në emër të gjithë Gjermanisë. Sigurisht, që duket qesharake nëse një gjerman, nga të gjitha kombet e tjera, thotë gjëra të tilla. Por nuk ka problem, më duhet të thoja diçka”, shpjegoi autori gjerman, që publikoi letrën nën një pseudonym dhe nuk dëshironte të jepte emrin e tij të vërtetë për shkak të druajtjes nga efekte negative në marrëdhënien e tij të punës.
Historianë të tjerë gjermanë, kanë qenë më të kujdesshëm sesa homologët e tyre amerikanë në krahasimet me Hitlerin. Duke folur për gazetën ekonomike “Handelsblatt”, shkencëtari politik Klaus Schubert tha: “Trump është një egomaniak në rrethana krejtësisht të ndryshme”.
Sipas Schubert, krahasimi i realiteteve politike dhe ekonomike në Shtetet e Bashkuara me ato në Gjermaninë e Republikës së Vajmarit që mundësoi ardhjen e Hitlerit në pushtet, nuk të çon gjëkundi.
Edhe pse nuk do të binte domosdoshmërisht dakord me mendimin e kolegut gjerman se nuk ka aspak ngjashmëri, Weber mendon se krahasime të tilla të gjera mund të kenë efekte të rrezikshme.
“Ekziston rreziku i “ja ujku” në përdorimin inflacionist të krahasimeve me Hitlerin, për shembull, që askush të mos i marrë më seriozisht krahasime të tilla kur ato janë vërtet për t’u bërë”, thotë ai.
“Rrezik tjetër është gjithashtu se njerëzit do të tuboheshin për të mbrojtur njerëzit që janë krahasuar me të padrejtë me Hitlerin, e do të ndjenin keqardhje për të, më shumë sesa të kërkonin se ku qëndron problemi me ta.
Sigurisht, mund ta quani Trump një nazist. Vetëm sigurohuni që ta dini se për çfarë e keni fjalën.
Sa fashist është Donald Trump? Edhe për këtë ekziston një formulë.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
