Nga Bashkim Kastrati
Në vitet e fundit në Kosovë është rritur numri i ndërtimeve të mëdha që përfshijnë sipërfaqe të gjëra, ndërsa më shqetësues është fakti se në të shumtën e rasteve këto ndërtime po bëhen në toka bujqësore. Sipërfaqe të mëdha të tokave të punueshme, janë betonuar duke u shndërruar në zona industriale, ndërtesa kolektive, shtëpi private, objektet hoteliere, por edhe pompa të benzinës. Si pasojë e këtyre ndërtimeve toka bujqësore pjellore po shkon duke u zvogëluar.
Deri më tash më së shumti tokë bujqësore ka humbur Prishtina, Graçanica, Ferizaj, Peja, Gjilani, Vushtrria, Fushë Kosova dhe Prizreni, por edhe komuna të tjera.
Duke marrë parasysh pasojat e këtyre ndërtimeve, përfaqësues të shoqërisë civile disa herë kanë bërë thirrje për ruajtjen e tokës nga ndërtimet e pakontrolluara, pasi në të ardhmen, sipas tyre, Kosova nuk do të ketë mundësi që të sigurojë bukën dhe produktet kryesore bujqësore për nevojat e veta, duke zvogëluar tokën punuese për kokë banori.
Këto sipërfaqe të zëna nga ndërtimet janë si efekt i shpërndarjes së popullsisë nga të katër anët nga zonat rurale në zonat urbane. Kjo humbje tokës bujqësore mundësisht duhet të jetë kualitetit më te dobët të pjellorisë, por fatkeqësisht para ndërtimeve në toka bujqësore, nuk bëhen analiza të tilla.
Sipas njohësve të fushës së bujqësisë tokat janë duke u shkatërruar jashtëzakonisht shumë. E sidomos tokat e klasës së parë, dytë dhe tretë po ‘okupohen’ nga ndërtimet të ndryshme.
Sipas tyre sa i përket tokës bujqësore Kosova përballet më katër sfida kryesore :Humbjet e mëdha të tokës bujqësore nga ndërrimi i destinimit; Fragmentimi i tokës bujqësore në ngastra më të vogla; Ndotja industriale, degradimi, erozioni, gërryerjet e lumenjve, deponitë e kontrolluara apo te pa kontrolluara janë të vendosura në tokat bujqësore; Shfrytëzimi jo i qëndrueshëm i tokës bujqësore”.
Kosova, që nga viti 2005 ka në fuqi Ligjin për tokën bujqësore, i cili ka për qëllim krijimin e bazës ligjore për shfrytëzimin, mbrojtjen dhe rregullimin e tokës bujqësore. Sipas këtij ligji, pronari apo shfrytëzuesi i tokës bujqësore është i detyruar që tokën bujqësore ta shfrytëzojë në mënyrën, e cila u përshtatet vetive natyrore të tokës, duke mos e zvogëluar vlerën e saj dhe duke përdorur masat agroteknike përkatëse. Ky ligj gjithashtu parasheh dënime për personat fizikë apo juridikë, të cilët ndërrojnë destinimin e tokës bujqësore, por ky ligj nuk zbatohet.
Gjithashtu ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural Memli Krasniqi, në Samitin e Ministrave të Bujqësisë, që është mbajtur në kuadër të Forumit Global për Ushqim dhe Bujqësi, në Berlin të Gjermanisë ka deklaruar se Qeveria e Kosovës po bën përpjekje që të ruajë tokën bujqësore dhe të ndalë urbanizimin e egër Ai ka thënë se duke parë limitin e tokës bujqësore dhe depërtimin e zonave urbane në zonat rurale, duhet përkushtim më i madh që toka bujqësore të ruhet.
Rreth 7-8 mijë hektarë “uzurpohen” në vit
Tahir Tahiri kryetar i federatës sindikale të bujqve të Kosovës, ka thënë për tesheshi.com se tokat bujqësore shumë pjellore, po vazhdojnë të uzurpohen vazhdimisht me lloj-lloj formash, si me objekte me destinime të ndryshme, e gati aspak me destinime bujqësore.
“Ka konstatime dhe deklarata institucionale se gati 1000 hektarë uzurpohen në vit. Ne sindikata e kemi të pamundur me konstatua saktësisht sipërfaqen e uzurpuar, por pajtohemi se shifra mund të arrin deri në 700-800 hektarë. Kjo për ne është shqetësuese edhe kur dihet që shumë prej atyre objekteve e kanë edhe lejen Komunale, me ç’rast shkelet ligji që ndalon rreptësisht ato ndërtime, për çka kemi ngritë zërin edhe nëpërmjet mediave, por edhe me shkrim e kemi njoftuar MBPZHR –në (Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural), dhe kemi kërkuar të ndërmerret diçka të ndërpritet një trend i tillë, por nuk asnjë lëvizje në ketë drejtim”, ka thënë Tahiri.
Ai thotë se Kosova është në disfavor me tokë bujqësore karshi dendësisë se banorëve, gjë e cila nuk mundëson sigurimin e prodhimtarisë bujqësore vendore për nevojat e popullatës në Kosovë. Sipas tij, ne përditë po varemi nga sigurimi i ushqimit prej importit dhe se me ketë paraja e qytetarëve po shkon jashtë.
“Tregu Kosovar po mbushet me produkte bujqësore me kualitet shumë të dobët të dëmshme për shëndetin, po ngulfatët edhe ajo pak prodhimtari ekzistuese vendore, po destimulohen bujqit dhe shumë ferma e biznese bujqësore po falimentojnë, të rinjtë po mbesin pa punë dhe pa kurrfarë perspektive. Qeveritarët sytë dhe përqendrimin e kanë të hajnia dhe përftimet personale e grupore, për hallet dhe problemet e bujqve pak kush e qanë kokën”, theksoi Tahiri.
/tesheshi.com/
