Nga Bashkim Kastrati
Familjarët e shqiptarëve të Kosovës të zhdukur gjatë luftës së fundit janë ende në pritje të dinë për fatin e të zhdukurve. Aktualisht, numri i të zhdukurve është 1666 dhe, prej mbarimit të luftës në Kosovë ende nuk dihet asgjë për fatin e tyre. Një përparim u arrit gjatë vitit 2014 kur trupat 53 personave të gjetur në Rudnicë të Rashkës në Serbinë jugore, u zhvarrosën dhe u identifikuan. Sipas së drejtës ndërkombëtare humanitare, familjet kanë të drejtë të dinë se çfarë ka ndodhur me familjarët e tyre të zhdukur. Këto familje janë në pritje për 17 vite të gjata.
Përfaqësuesit e familjarëve të personave të zhdukur vazhdimisht kanë kërkuar zbardhjen e fatit të të pagjeturve, ndërsa janë shprehur të pakënaqur me angazhimin e institucioneve të Kosovës në lidhje me këtë çështje. Ata kanë kërkuar që çështja e të zhdukurve të jetë tema kryesore gjatë bisedimeve që po zhvillohet që disa vite me Serbinë. Ata thonë se krerët serbë dhe ish-udhëheqësit e Serbisë, e dinë se ku janë të zhdukurit, por që nuk dëshirojnë që të tregojnë për të fshehur krimin që e kanë bërë.
Dhe fatkeqësisht, deri më tani për këtë temë nuk është diskutuar as në Bruksel dhe nuk është arritur ndonjë marrëveshje për këtë çështje. Por janë arritur disa marrëveshje për lehtësimin e jetës së qytetarëve të dy vendeve. Pra prioritet i është dhënë marrëveshjeve që përmirësojnë jetën e qytetarëve, e jo vetë ekzistencës.
Gjatë gjithë këtyre viteve, familjarët e të pagjeturve janë ata që janë maltretuar psiqikisht. Atyre i kanë shkuar shumë informacione se familjarët e tyre të zhdukur janë të gjallë dhe se duhet dhënë para për të marrë informacione të tjera. Këtë e ka konfirmuar ditë më parë edhe Bajram Çerkini, drejtues i Këshillit Koordinues të Asociacionit të familjarëve të personave të pagjetur në Kosovë. Ai ka thënë se ka disa raste kur familjeve të të zhdukurve u është thënë se anëtarët e tyre janë të gjallë dhe se po mbahen në burgjet e Serbisë, gjë kjo që u ka krijuar shpresa familjarëve se mund të ndodh mrekulli.
Kthimi i të zhdukurit që tronditi familjarët e të pagjeturve
Një rast i cili tronditi dje opinionin ishte i moshuari Sejdi Thaçi. Ai është konsideruar si i zhdukur që nga janari i vitit 1999, ndërsa pas 17 viteve është kthyer në shtëpi. Fillimisht u raportua se ai është mbajtur në burgje të Serbisë, gjë kjo që ka trazuar jashtë mase familjarët e të pagjeturve. Por sot u raportua se ai nuk ka qenë i burgosur, por ka jetuar për gjithë këto vite në Serbi. U raportua se ai ka probleme psiqike dhe nuk i kujtohet se ku ka qëndruar gjatë gjithë këtyre viteve.
Emri i Sejdi Thaçit figuron i zhdukur edhe në listën e Komitetit të Kryqit të Kuq Ndërkombëtar, pasi vëllai i tij e ka paraqitur atë si të zhdukur. Thaçi, në Janar të vitit 1999 është ndarë nga vëllai i tij në qytetin e Pejës dhe që atëherë nuk ka pasur kontakte më familjarë.
Gjatë luftës së viteve 1998-1999 në Kosovë, forcat policore, ushtarake dhe paramilitare serbe, kanë kryer një numër të madh të krimeve ndaj popullsisë civile shqiptare, siç janë vrasje të burrave, grave e fëmijëve, plagosje, burgosje, deportime, rrëmbime, masakrime dhe vënie zjarri shtëpive e objekteve tjera, tortura, frikësime, etj. Në Kosovë janë bërë krime nga më të rëndat, ndërsa janë vërtetuar 22 raste të hedhjes së viktimave nëpër puse. Deri më tash në Kosovë janë zbuluar gjithsej 137 varreza masive, ku vetëm në njërën nga ato, në Izbicë u gjetën kufomat e 158 shqiptarëve.
Angazhimi i munguar i institucioneve të Kosovës
Ish-Presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga, në Ditën e Personave të Zhdukur ka vizituar shtëpinë muze të Ferdonijë Qerkezinit që është në Gjakovë. Jahjaga në postimin në Facebook ka shkruar se Ferdonija, gruaja që nuk di asgjë për fatin e familjes së saj, nuk është e vetmja. Sipas saj, derisa nuk zgjidhet çështja e të pagjeturve nuk mund të jemi të qetë, transmeton Gazeta Express.
“Sot vizitova Ferdonije Qerkezin në shtëpinë e saj muze në Gjakovë. Ferdonija tash e 16 vjet nuk ka marrë përgjigje për fatin e fëmijëve dhe bashkëshortit të saj. Ajo nuk është e vetmja nënë që çdo ditë duhet të përballet me këtë dhimbje.
Në Kosovë ende nuk është zgjidhur çështja e të pagjeturve dhe, deri sa kjo çështje të zgjidhet ne nuk mund të jemi të qetë. Dita e të pagjeturve duhet të shërbejë si kambanë për ndërgjegjen tonë si vend, që institucionalisht të shtojmë trysninë për zbardhjen e fatit të këtyre personave, në mënyrë që kjo dhimbje dhe agoni të marrë fund një herë e përgjithmonë”, ka shkruar në Facebook.
Por Atifete Jahjaga derisa ishte në krye të shtetit nuk ka bërë sa duhet për çështjen e të pagjeturve, për fatin e tyre është folur zakonisht me 27 prill të çdo viti kur është edhe dita e të pagjeturve.
Në fillim të këtij viti, kryeministri i Kosovës Isa Mustafa ka deklaruar se fati i të pagjeturve do të jetë prioritet i qeverisë që ai e udhëheq. Deklarata e tij është pritur me reagime pozitive nga përfaqësuesit e familjarëve të këtyre personave, si dhe nga institucionet që merren me këtë çështje. Por ende nuk ka asgjë konkrete në këtë drejtim. Derisa Serbia vazhdon që ta pengojë në mënyra të ndryshme hulumtimin nëpër vende të dyshuara si varreza masive dhe nuk ka treguar asnjëherë vullnet për të bashkëpunuar për këtë çështje. Përkundër këtij fakti, Qeveria e Kosovës vazhdon që ta ketë prioritet normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë. /tesheshi.com/
