Nga Bashkim Kastrati
Në Kosovë pothuajse çdo vit ka përmbytje nga reshjet e shiut, dhe për pasojë shumë familjeve u dëmtohen shtëpitë dhe gjërat e tjera. Rastet e fundit të përmbytjeve ishin javën e kaluar në komunën e Malishevës, Klinës, Gjakovës, Suharekës dhe Shtimes. Pas këtyre përmbytjeve, banorët e prekur morën zotime se do t’u vihet në ndihmë për ta përballuar këtë situatë dhe t’u kompensohen dëmet e shkaktuara.
Por duke marrë parasysh përvojën e viteve paraprake, pak mund të përfitojnë familjet e dëmtuara, pasi ka raste edhe nga përmbytjet e vitit të kaluar që familjeve nuk u janë kompensuar fare dëmet. Kjo ka ndodhur për faktin se komunat përkatëse nuk kanë mjete financiare për ta bërë këtë kompensim, ndërsa qeveria ende nuk ka fond të emergjencave, ku do të përfshiheshin dëmet e natyrave të tilla, por edhe fatkeqësi të tjera, si zjarret, tërmetet, etj.
Pra, tani kur rreziku ka kaluar, dëmet e shkaktuara në vendet e lartpërmendura komunat nuk do të mund t’i mbulojnë me buxhetin vetanak, prandaj u duhet ndihma e qeverisë së Kosovës. Mirëpo ekzekutivi nuk e ka krijuar ende një fond emergjent, i cili do të shfrytëzohej në raste të katastrofave, qoftë nga vërshimet.
Qeveria vetëm me fond emergjent “ad hoc”
Sipas ligjit, komunat janë ato që duhet të bëjnë vlerësimin e rreziqeve, dhe në rastet kur nuk mund t’ia dalin me resurset e veta, atëherë niveli qendror intervenon sipas planit të reagimit kombëtar. Pra, qeveria është e obliguar ta themelojë një fond emergjent për raste të tilla. Aktualisht Kosova ka bërë një fond rezervë, që quhet Fondi i Rezervave Shtetërore, ku krijohen rezerva për gjëra elementare si miell, oriz e vaj, mirëpo nuk ka fond emergjent.
Në rrethana të tilla, zakonisht qeveria e krijon një fond emergjent ad hoc, duke u bazuar në vlerësimin e dëmeve.
Krijimi i fondit emergjent i domosdoshëm
Analisti Blerim Burjani ka thënë për tesheshi.com se fondi emergjent është i domosdoshëm që të krijohet dhe të jetë në gatishmëri për t’u ardhur në ndihmë qytetarëve të prekur nga fatkeqësitë e ndryshme natyrore.
“Shteti i Kosovës ka një komision për ndihmë shtetërore, por ende nuk ka ndonjë fond të mjaftueshëm që do të intervenonte në përkrahje të komunave që i kanë kapluar vërshimet. Pra, ende nuk ka një fond të konsoliduar me rezerva shtetërore, e në të ardhmen e afërt duhet patjetër të krijohet një fond emergjent në rastet e ndryshme dhe për rreziqe të shumëllojshme. Duhet patur një projekt i përpunuar për mbushjen e këtij fondi, pra duhen seleksionuar nevojat e ndryshme, prej atyre themelore e deri të ato të nevojshmet, bazuar me strategji të të mirave materiale,” thotë Burjani.
Ndërsa opinionisti Islam Krasniqi ka thënë për tesheshi.com se, duke marrë parasysh faktin se disa komuna përballen me vërshimet, por edhe me erëra të forta që kohë pas kohe shkaktojnë dëme, duhet që të krijohet një fond emergjent për t’i menaxhuar shpejt këto situata, e qytetarëve t’iu kompensohen dëmet e shkaktuara.
“Çdo shtet në rajon ka fond emergjent, ndërsa vendi ynë nuk e ka një të tillë, edhe pse jemi vend i cili pothuajse çdo vit ka përmbytje nga uji, si dhe fatkeqësi të tjera natyrore. Kjo do të duhej që ta alarmonte qeverinë e Kosovës, dhe në mënyrë urgjente të gjente fonde për t’i kompensuar dëmet e shkaktuara nga vërshimet. Nuk do të duhej që assesi qeveria jonë ta neglizhojë këtë çështje, por do të duhej që menjëherë të krijonte një fond emergjent,” ka theksuar Krasniqi. /tesheshi.com/
