Bashkimi Europian e ka vendosur në tryezën e negociatave Brexit të ardhmen e Gjibraltarit, duke mbështetur Spanjën në konfliktin e saj shekullor me Mbretërinë e Bashkuar në lidhje me territorin jashtë-ishullor.
Pas lobimit të diplomatëve spanjollë, pozicioni fillestar i Bashkimit Europian në bisedimet Brexit e përball qeverinë britanike me zgjedhjen e arritjes së një marrëveshjeje me spanjollët për të ardhmen e Gjibraltarit, ose të pranojë rreziqet ekonomike për qytetarët e vet duke e nxjerrë konfliktin jashtë kontekstit të ndonjë marrëveshjeje tregtare BE-Britani.
“Blloku do të mbështesë anëtarët e vet tashmë dhe kjo do të thotë Spanjën”, tha një zyrtar i lartë i Bashkimit Europian. Banorët e Gjibraltarit, të cilin Spanja e ka pretenduar që në momentin e parë që territori iu dha Britanisë në vitin 1713, votuan 96 për qind për të qëndruar në BE.
Ndërkohë, ka zëra që thonë se kryeministrja Theresa May do të ishte e përgatitur të shkonte në luftë për të mbrojtur Gjibraltarin, ashtu si Margaret Thatcher bëri dikur për ishujt Falklands me Argjentinën. Këto komente janë kritikuar në Britani si nxitëse të konfliktit, mirëpo, sugjerimi se May do të ndiqte hapat e paraardhëses së saj 35 vjet më parë përkoi me një deklaratë të qeverisë për mbrojtjen e sovranitetit të Britanisë në territoret jashtë vendit.
Gjithsesi, edhe BE duket e vendosur të mbrojë Spanjën në konflikt, ashtu si dhe sugjeron pika në fund të dokumentit të dërguar nga presidenti i Këshillit Europian, Donald Tusk drejt vendeve anëtare ku përcaktohet udhërrëfyesi për bisedimet e afërta Brexit.
Mes të tjera pikash që priteshin, klauzola surprizë i jep Spanjës mundësinë të përjashtojë Gjibraltarin nga çdo marrëveshje aksesi tranzitore me tregun e përbashkët europian, që mund të arrijë Britania, apo edhe me marrëveshjet e ardhshme tregtare nëse nuk është e kënaqur me statusin e territorit.
Në klauzolë thuhet se pasi Britania të largohet nga blloku, “asnjë marrëveshje midis BE-së dhe Mbretërisë së Bashkuar nuk mund të aplikohet në territorin e Gjibraltarit pa pakt midis Mbretërisë së Spanjës dhe Mbretërisë së Bashkuar”.
Një gjë e tillë sugjeron se vetëm nëse Britania do të lërë qytetarët e saj “në baltë” në një të ardhme ekonomike inferiore krahasuar me atë të qytetarëve në territorin ishullor, BE efektivisht ka pajisur qeverinë spanjolle me veto në lidhje me gjithë të ardhmen e marrëdhënieve të Britanisë me bllokun.
Zyrtarët britanikë thonë se klauzola është e jashtëzakonshme pasi efektivisht sinjalizon mungesë sovraniteti total të Britanisë mbi Gjibraltarin. Klauzola i jep Spanjës vendimmarrje më të madhe në lidhje me të ardhmen e Gjibraltarit sesa mund të pranojë qeveria britanike.
Vetë kjo e fundit nuk është gjendur e habitur përballë referencës në dokumentin e “ndarjes” me BE-në të Gjibraltarit, pasi e priste që kjo do të ishte një kërkesë kyçe e Spanjës. Gjithsesi, Londra e konsideron klauzolën një detaj ogurzi.
Qeveria e Gjibraltarit tha se është veçuar në mënyrë të turpshme për trajtim të pafavorshëm nga Këshilli Europian me urdhër të Spanjës.
“Ky është një përpjekje e pahijshme nga Spanja për të manipuluar Këshillin Europian për interesat e veta të ngushta. Brexit është edhe kështu shumë i komplikuar”, tha kryeministri i Gjibraltarit, Fabian Picardo.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
