Disa firma të mëdha financiare në Evropë kanë reduktuar investimet e tyre në kompani të lidhura me Izraelin ose kompani me lidhje direkte ose indirekte me Izraelin mes presionit në rritje nga aktivistët dhe disa qeveri për t’i dhënë fund luftës në Gaza, sipas një analize të Reuters.
Ky trend vjen në një kohë kur shumë banka dhe kompani sigurimesh po përpiqen t’u përmbahen qëllimeve të qëndrueshmërisë, pavarësisht mungesës së qartësisë rreth ekspozimit të tyre ndaj rreziqeve që rrjedhin nga konfliktet e armatosura.
Një nga institucionet që ka ndërmarrë hapa konkretë në këtë drejtim është banka italiane UniCredit, e cila e shtoi Izraelin në listën e saj të “vendeve të kufizuara” pas përshkallëzimit të agresionit izraelit në tetor 2023, sipas një raporti të OJQ-së holandeze PAX.
Ky vendim përfaqëson një vazhdimësi të politikës së bankës për të frenuar financimin e eksporteve të armëve drejt vendeve të përfshira në konflikt, duke tejkaluar udhëzimet italiane për eksportet e armëve në Izrael. UniCredit Bank dhe Ministria e Financave e Izraelit nuk pranuan të komentojnë këtë veprim.
Gjithashtu, kompania norvegjeze e menaxhimit të aseteve Storebrand dhe kompania franceze e sigurimeve AXA tërhoqën disa nga investimet e tyre në kompani izraelite, duke përfshirë disa banka.
Politikat financiare të korporatave
Dokumentet sugjerojnë se kompanitë po përshtatin politikat e tyre të investimeve ndaj Izraelit. Martin Rohner, drejtor ekzekutiv i Koalicionit Global për Transaksionet Bankare të Bazuara në Vlerë, deklaroi se ka një ndryshim të dukshëm në politikën e kompanive financiare për drejtimin e investimeve në përputhje me parimet e zhvillimit të qëndrueshëm. Rohner shtoi se investimi në industrinë e armëve është thelbësisht në kundërshtim me këto parime.
Storebrand njoftoi më parë në raportin e tij vjetor të investimeve përjashtimin e 24 kompanive nga portofoli i investimeve në fund të vitit 2023, mes tyre kompani izraelite, për shkak të lidhjes së tyre me vendbanimet izraelite. Gjithashtu, kompania norvegjeze tërhoqi rreth 24 milionë dollarë nga investimi i saj në kompaninë amerikane Palantir Technologies, e cila furnizon ushtrinë izraelite me teknologji që ngrenë shqetësime për shkeljen e të drejtave të njeriut.
Fondi Irlandez i Investimeve Strategjike (ISIF) njoftoi shitjen e aksioneve në 6 kompani izraelite, duke përfshirë disa nga bankat më të mëdha të Izraelit, duke thënë se investimet në kompani ishin bërë të rrezikshme dhe në kundërshtim me standardet e miratuara të investimeve.
Në fillim të këtij viti, ISIF, me vlerë 15 miliardë euro, tha se rreziqet që lidhen me këto investime shkuan përtej standardeve të saj të investimeve.
Fondi sovran i pasurisë së Norvegjisë (GPFN), me vlerë 1.8 trilion dollarë dhe më i madhi në botë, mund të tërheqë investimet e tij nga kompanitë që ndihmojnë operacionet e Izraelit në territoret e pushtuara palestineze dhe shkelin standardet etike të korporatave.
Investimet në bankat izraelite janë gjithashtu subjekt i një kontrolli në rritje pasi Kombet e Bashkuara në vitin 2020 i përfshinë ato në një listë të kompanive të lidhura me vendbanimet në territoret palestineze, si pjesë e një procesi për të rishikuar ndikimin e tyre në të drejtat palestineze.
Kompania franceze e sigurimeve AXA ka shitur shumicën e zotërimeve të saj në aksionet e bankave izraelite këtë vit, duke mbajtur vetëm një pjesë të vogël në Leumi Bank, sipas hulumtimit të kryer nga firma kërkimore Profundo në emër të mbikëqyrësit të korporatës ECHO.
Edhe pse Leumi Bank nuk pranoi të komentojë, një zëdhënës i AXA konfirmoi se kompania nuk investon më në bankat e synuara nga aktivistët dhe se lista e Kombeve të Bashkuara është një nga faktorët që kompania merr parasysh kur merr vendime për investime.
Richard Portis, profesor i ekonomisë në London Business School (LBS), vuri në dukje se vënia e barrës mbi kompanitë private për të përcaktuar politikat e tyre të investimeve në kontekstin e konflikteve ndërkombëtare mund të jetë e diskutueshme, duke theksuar nevojën që politikat të përcaktohen qartë nga vetë qeveritë.
Kompani të tjera, si banka britanike Barclays, janë përballur me presion të madh nga fushatat në Mbretërinë e Bashkuar, gjë që e ka detyruar bankën të tërhiqet nga sponsorizimi i disa eventeve. Sipas një raporti të gazetës britanike Financial Times, banka tani po shqyrton mundësinë e ndalimit të shitjes së obligacioneve të qeverisë izraelite për shkak se doli nga lista e pesë tregtarëve më të mëdhenj të bonove izraelite gjatë tremujorit të dytë dhe të tretë të këtij viti.
Investimet e huaja direkte në Izrael kanë parë një rënie të mprehtë, pasi të dhënat nga Konferenca e Kombeve të Bashkuara për Tregtinë dhe Zhvillimin (UNCTAD) treguan një rënie prej 29 përqind në vitin 2023, niveli më i ulët që nga viti 2016. Këto ndryshime mund t’i atribuohen presionit në rritje nga aktivistët dhe komuniteti ndërkombëtar, gjë që ndërlikon më tej vendimet e kompanive investuese në lidhje me tregun izraelit. /tesheshi.com/
