Komiteti i OKB-së raporton se “dhjetëra mijë deri në 1 milionë” muslimanë kinezë po ndalohen në Kinë, ndërkohë që ligjvënësit amerikanë kërkojnë sanksione.
Ekspertët e për të Drejtat e Njeriut të Kombeve të Bashkuara apeluan Kinën të mbyllë kampet e dyshuara të “riedukimit” për muslimanët ujgurë dhe kërkon lirimin e menjëhershëm të atyre që janë ndaluar tashmë me “pretekstin e kundër-terrorizmit”.
Komiteti i OKB-së për Eleminimin e Diskriminimit racor citon vlerësime sipas të cilave nga dhjetëra mijë deri në 1 milion ujgurë mund të jenë ndaluar në provincën e largët perëndimore të Xinjiang. Gjetjet e tij u publikuan pas një rivlerësimi dyditor të të dhënave nga Kina, i pari që prej vitit 2009.
Ministria e Jashtme kineze i ka mohuar akuzat, duke thënë se forcat anti-kineze qëndrojnë pas kritikave në lidhje me politikat në Xinjiang.
Ekspertë të pavarur thanë gjatë seancave të rivlerësimit që paneli kishte marrë shumë raportime të besueshme që një milion ujgurë etnikë po mbahen të ndaluar në ato që ngjajnë si “kampe masive internimi që janë ngritur në fshehtësi”. Eksperti i panelit Gay McDougall e përshkroi kampin si një “zonë pa të drejta”.
Ish-të ndaluar të cilët folën për “Associated Press” i përshkruan kampet e internimit si vende të siguruara me roje të armatosura ku muslimanët detyrohen të heqin dorë nga besimet e tyre fetare, të kritikojnë veten dhe të dashurit e tyre dhe të falënderojnë partinë Komuniste qeverisëse. Pretendimet e rrahjeve dhe vdekjeve kanë mundur të dalin jashtë kampit pavarësisht kontrollit të fortë të autoriteteve mbi informacionet nga rajoni.
Programi i ndalimit ka marrë përpara njerëz, përfshirë edhe të afërm të qytetarëve amerikanë, mbi akuza të pamendueshme që nga aksesimi i faqeve të huaja të internetit deri tek kontaktimi me të afërm jashtë shtetit. Aspekte të tjera të shtypjes që ka detajuar AP përfshijnë mbikëqyrje dixhitale, vendosjen masive të policisë dhe rregullime të rrepta kundër zakoneve dhe veshjeve fetare.
Kina mohon ekzistencën e kampeve të tilla të internimit, por thotë se kriminelët e përfshirë në akuza të vogla dërgohen “në qendra trajnimi edukimi dhe punësimi”. “Argumenti që 1 milion ujgurë gjenden të ndaluar në qendra ri-edukimi është plotësisht i pavërtetë”, thotë qeveria kineze.
Kina deklaron se Xinjiang përballet me kërcënim serioz nga militantët islamistë dhe separatistët të cilët planifikojnë sulme dhe ndezin tensionet midis minoritetit mysliman ujgur dhe shumicës etnike kineze Han.
Paneli i OKB-së thotë se është alarmuar nga raportet e panumërta të ndalimit në numra të mëdhenj të ujgurëve etnikë dhe minoriteteve të tjera myslimane, pas akuza apo gjyqe, nën pretekstin e luftës kundër terrorizmit dhe ekstremizmit fetar.
OKB shpreh keqardhjen që nuk ka të dhëna zyrtare për numrin e të ndaluarve, “madje, edhe për shprehje aspak kërcënuese të kulturës myslimane etno-fetare si përshëndetjet e përditshme”.
Paneli denoncoi raportimet e mbikëqyrjes masive që shenjestrojnë në mënyrë jo proporcionale ujgurët etnikë, përmes kontrolleve të vazhdueshme e të pambështetura policore dhe skanimit të telefonave celularë në stacionet e kontrollit policor.
Në Shtetet e Bashkuara, ligjvënësit i kanë shkruar administratës Trump me kërkesën për sanksione ndaj zyrtarëve kinezë që dyshohet se janë të lidhur me programin masiv të internimit dhe krizën e të drejtave të njeriut në Xinjiang.
Përgatiti: Juli Prifti -/tesheshi.com/
