Kur flitet për kamatën, njerëzve në përgjithësi u shkon mendja direkt tek feja islame e për rrjedhojë mendojnë se vetëm ajo e ndalon atë. Tek-tuk, ndonjë pak më i lexuar e di që edhe Bibla e ndalon atë. Por të paktë janë ata që e dinë se edhe filozofët e lashtë grekë e kanë ndaluar kamatën. Kjo ndoshta për shkakun se në Greqinë e lashtë kredidhënësi kishte të drejtë që t’i uzurponte kredimarrësit gjithçka kishte nëse ai nuk e shlyente në kohë principalin plus interesin e kredisë. Ja disa nga filozofët që e kanë ndaluar kamatën:
Platoni tek libri tij “Ligji’’ ndalon kamatën kur thotë: “Nuk i lejohet një personi që të jap borxh me kamatë’’. Sepse sipas tij kamata ishte një fitim jo i natyrshëm, pasi personi që jepte paratë nxirrte një fitim pa punuar. “Paraja nuk lind para”, thoshte ai, sepse ato janë mjete shkëmbimi.
Aristoteli tek libri tij “Politika” thotë se metoda më e keqe për të bërë para është përdorimi parave për të bërë para, siç është rasti kamatës. Paratë shërbejë si matës vlere, ndërsa borxhet nuk lindin vetëm se borxhe. Tamam siç ndodh sot.
Po ashtu edhe filozofët e lashtë kinezë e kanë pas ndaluar atë. Ndërsa ndër filozofët e mëvonshëm përmendim Thoma D’Aquinin, si dhe themeluesin e lëvizjes reformatore protestante, Martin Luteri, i cili ka bërë një ese në lidhje me transaksionet me kamatë ku e e ndalon rreptësish atë.
E çuditshmja në këtë pjesë është se edhe në librin e hebrenjve “Torah’’ ndalohet kamata, por ata kanë bërë një “ndryshim’’ në të dhe kanë lejuar që kamata të jepet për personat jo-hebre, ndërsa midis komunitetit të tyre ata nuk preferojnë kamatën, por investimin dhe bashkëortakësinë. Është kjo ndoshta një nga faktorët e progresit të tyre material, por amoralitetit social.
Pavarësisht se njerëzit e mençur të planetit, siç janë filozofët, dhe të gjitha fetë abrahamike e kanë ndaluar kamatën, sërish ajo gjeti zbatim dhe u përhap në tokë. Mesa duket interesi ka qenë më i fortë se parimi. Në mënyrë institucionale kamata filloi të gjejë praktikë në shek. XV në familjen e famshme Medici në Itali. Përhapja e bankave me kamatë qe sipari i parë i rrëzimit të autoritetit të Papatit i cili e ndalonte rreptësisht kamatën. Theksojmë këtu se banka pa kamatë ka pasur edhe në Andaluzi, por ajo ishte kryesisht shtetërore dhe shërbente për të injektuar likuiditet në treg. Ajo që sot njihet si bankë konvencionale moderne është themeluar në vitin 1706 në Angli me të gjitha standardet që ne njohim sot.
E drejtë apo jo, një gjë është e sigurt: sot më shumë se kurrë është përmbushur parashikimi filozofëve të lashtë grekë që kamata monopolizon paranë gjithnjë e më shumë tek një grusht i caktuar njerëzish’. Sondazhet sot flasin se vetëm 2% e njerëzve zotërojnë 95% të pasurisë globale.
Sakaq, është rasti për të kujtuar se bankat e sotme veprojnë po me ato kamata të ndaluara, ku padrejtësi tjetër kryesore është se një palë, bankat, janë gjithmonë të fituara, për çdo rast; ndërsa pala tjetër klienti, është gjithnjë në rrezik humbjeje, madje edhe të jetës nëse ajo i rrjedh e atillë që nuk do mundet ta shlyejë kredinë. Sepse bankave me kamatë iu është ç’instaluar shpirti!
Përgatitil Enklid Pelari: /tesheshi.com/
