Jared Kushner, dhëndri i ish-presidentit amerikan Donald Trump dhe ish-këshilltar i lartë i Shtëpisë së Bardhë, po përgatitet të zbatojë projektin më të madh të karrierës së tij të biznesit: kthimin e bregdetit shqiptar në një destinacion turistik luksoz,.
Zona ku është planifikuar zhvillimi përfshin plazhe të paprekura, duna rëre dhe pyje bregdetare ku është shtëpia e llojeve të rralla dhe të rrezikuara të faunës.
Kushner, siç raportohet në një raport të gjerë të Washington Post, ka vizituar shpesh Shqipërinë vitet e fundit dhe siç ka deklaruar, bukuria natyrore dhe veçantia e vijës bregdetare i kanë lënë përshtypje të thellë. Në një nga intervistat e tij, ai shprehu admirimin e tij për peizazhin, të cilin e cilësoi si “madhështor”.
“Është një vend ku njerëzit do të dëshironin të ishin,” tha ai, duke shtuar se zona mund të jetë një “oaz i pabesueshëm” për planet e tij për të krijuar akomodim luksoz.
Ky zhvillim do të realizohet me ndihmën e kapitalit investues privat, të menaxhuar nga Kushner. Ky kapital, me vlerë rreth tre miliardë dollarë, financohet kryesisht nga investitorë nga Arabia Saudite dhe vende të tjera të Lindjes së Mesme. Synimi i tij është të sjellë turizmin ndërkombëtar në një zonë që ai beson se ka potencial të madh rritjeje.
Megjithatë, plani i Kushnerit ka hasur në kundërshtime serioze, veçanërisht nga grupet mjedisore. Këto organizata paralajmërojnë se ndërtimi i shtëpive luksoze, hoteleve dhe infrastrukturave të tjera turistike mund të shkatërrojë ekosistemin e zonës, e cila konsiderohet si një nga më të rëndësishmet në detin Adriatik. Zverneci është një strehë për shumë lloje zogjsh, si pelikani dhe flamingot, të cilët përdorin zonën si një ndalesë në rrugët e tyre të migrimit.
Një nga kritikët më të zëshëm të projektit është Ryan Gellert. Në një deklaratë, Gellert tha se kjo zonë është unike në Mesdhe dhe zhvillimi i saj pa një plan të mirëmenduar dhe të qëndrueshëm mund të ketë pasoja katastrofike për mjedisin. Ai shtoi se “kjo tokë e rrallë duhet të mbrohet dhe të mos u jepet projekteve të turizmit luksoz”.
Vetë Kushner, nga ana e tij, këmbëngul se puna e tij do të jetë e qëndrueshme dhe do të respektojë kërkesat mjedisore. Ai argumenton se qëllimi i tij nuk është vetëm të tërheqë turistë me të ardhura të larta, por edhe të krijojë vende pune dhe të nxisë ekonominë lokale. “Ky zhvillim do të sjellë prosperitet në rajon, duke ofruar mundësi të reja për njerëzit vendas,” tha Kushner, duke premtuar se do të miratohen praktikat më të mira për mbrojtjen e mjedisit.
Shqipëria, një nga vendet më proamerikane në botë, ka qenë një magnet për Kushnerin pasi qeveria e kryeministrit Edi Rama ka shprehur interes të fortë për të nxitur investimet në turizëm. Rama është i përkushtuar për të nxitur zhvillimin ekonomik përmes projekteve turistike në shkallë të lartë dhe partneriteti i tij me Kushnerin përshtatet në këtë strategji. Ndaj dhe qeveria ka proceduar me ndryshimet në legjislacion për të lehtësuar zhvillimin e infrastrukturës turistike, duke shkaktuar shqetësime për mbrojtjen e mjedisit natyror.
Në të njëjtën kohë, Kushner, ndërsa pranon se ka përfituar nga marrëdhëniet që ka zhvilluar gjatë kohës së tij në administratën Trump, mohon që ai i shfrytëzon ato marrëdhënie për përfitime personale. “Unë nuk po shes shërbimet e mia si konsulent,” tha ai, “Unë jam një investitor që dëshiron të sjellë ndryshime pozitive.” Megjithatë, financimi i punës së tij nga fondet sovrane të pasurisë së vendeve me të cilat ai ka punuar si zyrtar qeveritar ka tërhequr kritika dhe shqetësime për konfliktet e interesit.
Dëshira e Kushnerit për të investuar në Shqipëri është pjesë e një strategjie më të gjerë që përfshin partneritete me qeveritë ballkanike mike të ish-presidentit Trump. Ky bashkëpunim ka ngjallur reagime të forta, ku shumë argumentojnë se zhvillimi i projekteve turistike në zona të ndjeshme ndaj mjedisit si Zvernez mund të çojë në dëme të pariparueshme.
Kushner, megjithatë, mbetet optimist dhe këmbëngul se projekti i tij do të jetë një shembull se si mund të bashkëjetojnë zhvillimi ekonomik dhe mbrojtja e mjedisit. “Shqipëria ka potencial të madh dhe jam i bindur se ne mund të krijojmë diçka vërtet unike këtu”, tha ai.
Ky rast ka nxjerrë në dritë sfidat me të cilat përballen vendet në zhvillim si Shqipëria, kur përpiqen të balancojnë zhvillimin ekonomik me ruajtjen e pasurisë së tyre natyrore. Zverneci, me bukurinë e tij të egër dhe rëndësinë ekologjike, është tashmë në qendër të një polemike si për të ardhmen e ekonomisë shqiptare ashtu edhe për trashëgiminë mjedisore botërore.
Muajt e ardhshëm do të jenë vendimtarë pasi vendimet e marra do të përcaktojnë të ardhmen e rajonit. Nëse planifikuesit e projekteve dhe zyrtarët e qeverisë nuk arrijnë të gjejnë raportin e artë midis zhvillimit dhe mbrojtjes së mjedisit, Shqipëria mund të përballet me sfida serioze mjedisore.
Komuniteti ndërkombëtar po i shikon me interes zhvillimet, pasi puna e Kushnerit mund të jetë pararendës i investimeve të ngjashme në rajone të tjera në zhvillim të Mesdheut dhe më gjerë. Në një botë ku infrastruktura turistike po zgjerohet vazhdimisht, ekuilibri midis rritjes ekonomike dhe qëndrueshmërisë mjedisore po bëhet gjithnjë e më i vështirë, por edhe më i nevojshëm se kurrë.
