Nga Klavis Tobfer*
Energjia diellore duket të jetë një revolucion i heshtur që po zhvillohet tani. Në nëntor të vitit të kaluar, Dubai njoftoi ndërtimin e një kompleksi të energjisë diellore, që do të prodhojë energji elektrike me një çmim të ulët prej 0,06 dollar për çdo kilovat/orë. Ky çmim është më pak se kostoja investimeve alternative: pra termocentraleve me djegie qymyri apo gazi.
Ky kompleks, që pritet të fillojë punë e tij pas dy vjetësh, është një sihariq mbi konfliktimin e energjisë së ripërtëritshme me atë tradicionalen.
Në fakt, rrallë ndodh që të kalojë një javë pa dëgjuar për firmosjen e një marrëveshjeje të re për ndërtimin e një fabrikë të madhe me energji diellore. Vetëm në shkurt, kemi dëgjuar rreth projekteve për termocentrale të reja të këtij tipi si p.sh në Nigeri (1 mijë megavat), në Australia (1 mijë megavat) dhe në Indi me (10 mijë megavat).
Rënia në koston e energjisë diellore
Askush nuk dyshon se këto zhvillime janë të dobishme në kuadër të luftës kundër ndryshimeve klimaterike. Por motivimi më i madh që i shtyn këta është fitimi dhe jo ambientalizmi, nga ku nxiten për të rritur efikasitetin operativ në shpërndarjen e energjisë si dhe për të zvogëluar kostot e prodhimit të energjisë së rinovueshme.
Me përparimin e përpjekjeve për të përmirësuar menaxhimin e energjisë elektrike nga burime të ndryshme, kostot e energjisë diellore do të pësojë rënie. Brenda dhjetë vjetësh, në shumë rajone të botës kjo energji do të prodhohet me një kosto prej 4-6 cent për kilovat/orë, sipas një studimi të fundit të bërë nga Instituti Fraunhofer për Sistemet me Energji diellore (me mandat nga qendra kërkimore Agora Energiewende).
Në vitin 2050, shpenzimet e prodhimit pritet të bien midis dy dhe katër cent për kilovat/orë.
Siç tregon Patrick Geraishen – drejtori ekzekutiv i qendrës Ojura – shumica e parashikimeve rreth furnizimit botëror me energji diellore në të ardhmen, nuk e marrin parasysh fitoren e menjëhershme konkurrenciale të energjisë diellore ndaj formave konvencionale të prodhimit të saj.
Këto parashikime duhet të përditësohen me tablotë realiste të saj siç janë kostot e ulëta të prodhimit dhe konsumit të energjisë, ndikimit të saj në klimën globale duke mos e ndotur atë, si dhe rëndësia e energjisë së rinovueshme për zhvillimin ekonomik. Vetëm kështu ne mund të arrijmë një planifikim më të mirë të infrastrukturës për energji.
Po ashtu ne nuk duhet të nënvlerësojnë potencialin e pasurisë diellore dhe të erës në luftën globale kundër varfërisë. Me shfrytëzimin e energjisë diellore për nga aspekti i kostos, vendet që bien brenda brezeve diellore të planetit mundet të zhvillojnë modele krejtësisht të reja biznesi, sepse duke qenë se posedojnë këtë energji me kosto të lirë në përpunimin e lëndëve të para në vendin e vet, atyre do t`u ulet kostoja e prodhimit dhe do t`u shtohet vlera e fitimit para eksportit.
Ndryshe nga stacionet e mëdha konvencionale të energjisë që kërkonin shumë kohë, centralet diellore mund të ndërtohen brenda disa muajve dhe përveç dobisë së tyre në aspektin e kostos, ato ofrojnë po ashtu një mënyrë të shpejtë për t’iu përgjigjur kërkesës globale në rritje për këtë energji.
Kjo sepse stacionet diellore kanë mundësi të veprojnë në mënyrë të pavarur nga rrjetet komplekse konvencionle të energjisë që janë ndër-rajonale, sepse ato u ofrojnë vendeve më pak të zhvilluara mjete për të siguruar nevojat e tyre ekonomike në lidhje me energjinë elektrike, pa pasur nevojë për të ndërtuar objekte të shtrenjta infrastrukturore.
Qasja në komunitetet e privuara
Kështu, termocentralet do të luajnë të njëjtin rol që luajtën telefonat celularë në botën e komunikimit: qasje të shpejtë në komunitetet e mëdha që ishin të privuara nga ky shërbim në zonat me popullsi të paktë dhe pa qenë nevoja që të investohet në kabllo dhe infrastrukturë, siç qe e domosdoshme dikur.
Në Afrikë, 66% e popullsisë ka aksesuar në komunikimet elektronike që nga viti 2000. Nuk ka asnjë arsye që energjia diellore mos ta arrijë të njëjtin sukses duke bërë të mundur që njerëzit të kenë akses në energjinë elektrike.
Koha për të investuar në prodhimin e energjisë diellore në shkallë të gjerë është tani. Për të filluar, kostot e ndërtimit të centraleve diellore më në fund janë ulur mjaftueshëm sa për të prodhuar energji elektrike me çmime konkurruese dhe të qëndrueshme për më shumë se 25 vjet.
Ndoshta çmimi i naftës ra në këtë moment, por ajo do të vijë përsëri duke u ngritur dhe, realizimi termocentraleve diellore është strehë e sigurt kundër luhatshmërisë së çmimeve të lëndëve djegëse.
Faktorë të tillë të shpjegojnë se përse politikat ndërkombëtare të klimës fokusohen gjithnjë e më shumë jo vetëm mbi energjinë diellore, por edhe në format e tjera të energjisë së rinovueshme. Përparimet teknologjike kanë forcuar konkurrueshmërinë e këtyre burimeve të energjisë kundrejt lëndëve djegëse. Si rezultat i kësaj, mjetet që e bëjnë miratimin e këtyre burimeve janë bërë më pak të shtrenjta dhe njëkohësisht janë ndër armët më të rëndësishme në luftën kundër ndryshimit të klimës.
*Ish-Drejtor Ekzekutiv i Programit të OKB-së për Mjedisin dhe ish-Ministër i Mjedisit gjermane.
