Nga Mark Brunga
Është një mjet që tashmë mund të quhet ‘internacional’. Për këtë, mekaniku Jak Mici ka realizuar adoptime të shumta teknologjike te paisjeve te ndryshme nga shtete europiane dhe aziatike: me agregate dhe paisje të ish-vendeve socialiste të dikurshme dhe motor të prodhimit të asaj periudhe gjermano- perëndimore; shasi çeke e viteve `40, pompa italiane; e duke filluar me zemrën e mjetit që përbëhet nga një motor “Hanomag”, gjermano-perëndimor i viteve `50 , një sondë “ Zil” po e viteve `50- të shekullit të kaluar, si dhe paisjeve të tjera kineze, italiane, angleze, franceze, rumune, kushinetave çeke dhe suedeze. Madje në të gjen edhe teknologji koreane.
Timoni i përshtatur është i një mjeti me goma koreane. Një shartesë pra teknologjish prej vendeve te zhvilluara kapitaliste dhe atyre ish-socialiste dhe komuniste. Pa harruar objekte të prodhuara vetë si dhe ato të Kombinatit të Autotraktorëve në Tiranë.
I nisur për të zgjidhur në cështje praktike, siç është sigurimi të ujit në një zonë me toka bregdetare të kripura, mekaniku nga Rrushkulli, Jak Mici, ka arritur që të krijojë nga hekurishtet e vjetra një makineri interesante shpimi pasi ka kooperuar një morri teknologjishë dhe tipesh të ndryshme paisjesh. Kjo ka qënë një zgjidhje inteligjente për të arritur që të realizojnë me kosto të ulët shpimin e puseve për nevojat e veta.
8 vite më parë ai ka blerë një traktor tip ‘zetor çek’ me balestra të viteve `40 dhe pas një kooperimi ka arritur që ta riaftësojë këtë makineri duke e transformuar në një sondë shpimi që ka realizuar në kërkim te ujit shpime deri në 80 m thellësi.
Kostoja e gjithë kësaj mrekullie inxhinierike ka qënë vetëm 500 mijë lekë të reja, ndërkohë që një mjet i ri për tip sonde makine me gjithë paisje shpimi kushton rreth 150.000 $ po të jetë mjet i ri, si dhe 15-50 mijë $ po të jetë i përdorur.
“Tani, thotë Jaku, kësaj sonde i ka ardhur fundi pasi edhe emergjenca e ujit ka kaluar. Kështu që edhe këtë makineri që e adoptova për të zgjidhur problemin e mungesës së ujit do ta riparoj dhe do ta mbaj në konservim”, bën shaka ai.
Nga ideja tek kooperimi
Mjeshtri Jak Mici që e ka adoptuar dhe që e ka në përdorim, tregon se traktorin me goma e ka blerë në Fushë Krujë para disa viteve. Traktori kishte qënë në inventarin e SMT- së së atëherëshme dhe pas prishjes së kësaj ndërmarrjeje është privatizuar. Traktori i tipit ‘zetor’ është me zemër gjermane. Është një motorr traktori me goma i tipit “Hanomag”, prodhim i viteve `55. “Personi që e kishte privatizuar tani nuk jeton më”, thotë Jaku. “Është një traktor mjaft i vjetër, thotë ai, sic mund ta shikoni është nga ata tipat e traktorëve me balestra në rrotat e para që është hequr nga përdorimi prej kohësh. Nga nevoja për të përballuar disa punime shpimi, por me kosto të vogël, pasi nuk kisha burime të ardhurash, më lindi ideja e adaptimit të tij për t`i “ndërruar korsi”. Nga traktor arash dhe transportesh të zakonshme për punët e bujqësisë, vendosa që ta kthej në një mjet shpimesh për gjetje uji për fermerët e zonës. Jemi në ekonomi tregu dhe pashë se është më e leverdisshme ta përdor për këtë punë, sesa si zakonisht. Kështu bleva sondën tek një person që e kishte që nga periudha e kërkimeve të gjeologjise kur bëheshin shpime për të marrë kampionet e mineraleve në thellësi. Është sondë e tipit sovjetik, ‘Zila’, shpiegon ai. Si traktori ashtu edhe sonda më kanë kushtuar rreth rreth 4 milion të vjetra, 1 milion me kanë kushtuar pjesët e tjera dhe me pas kemi punuar rreth 10 ditë me një mik timin që arritem që ta adoptojmë siç duhet. Kemi bërë saldime dhe adoptime të shumta. Bëmë me tubacione dhe profile të ndryshme kollonën e pasme të vinçit të sondës dhe shtyllën mbajtëse në pjesën frontale të traktorit. Mjeti i adoptuar tani e bën edhe vetë transportin deri tek vendi ku do të bëhet shpimi. Kjo ka ndodhur para 10 viteve dhe tashmë ne kemi arritur që të bëjmë shumë shpime nëntokësore për të gjetur ujë të pijshëm”, rrëfen pra Jaku.
Gjithë mendjet praktike arrijnë të gjejnë dhe zgjidhje praktike. Dhe kjo vlen dhe për ne shqiptarët, nëse kemi vullnete të mira, siç na e tregon shembulli i Jakut. /tesheshi.com/
