2015 ishte viti i Eksodit të Madh. Viti kur u shënuan mbi 800 të vdekur nga një anije e vetme që u mbyt në ujërat e Mesdheut. Viti i itinerarit të ri ballkanik dhe të fotografisë së Aylan Kurdi-it, fëmijës sirian me bluzë të kuqe dhe me fytyrën mbi rërë, i nxjerrë nga deti dhe i gjetur i vdekur në plazhin e Bodrumit në Turqi.
2015 ishte vit emocional dhe i improvizimeve për shkak se shumëkush u kap i papërgatitur nga një fluks tepër i madh njerëzish që kapërcenin detin përditë për të mbërritur në brigjet e Europës. Por, edhe një vit ku nisi përçarja nën moton “secili për veten e vet”. Një vit ku u shfaqën telat me gjemba dhe muret e reja të Europës. Gjithashtu, 2015 do të mbahet mend edhe për ksenfobinë e së djathtës, që u rrit me shpejtësi në kontinent. Sigurisht edhe për fjalët historike të kancelares gjermane, Angela Merkel: “Do të mirëpresim të gjithë sirianët që po largohen nga lufta”.
2015 është edhe viti kur terroristët që kryen masakrën e Parisit përdorën të njëjtën rrugë të refugjatëve për të shkuar dhe për t’u kthyer nga Siria. Të paktën tre prej tyre e përdorën këtë itinerar ndërsa u përfshinë në sulmet e 13 Nëntorit në Paris.
Kjo gjë krijoi irritim saqë në Europë tashmë po diskutohet për të ndryshuar rregullat e kontrollit të kufijve, rishikimin e marërveshjes së Shengenit.
Numrat vijojnë të rriten. Të dhënat e pak ditëve më parë flasin se brenda këtij viti kanë mbërritur në Europë përmes detit 149.400 refugjatë, rreth 801.384 kanë kaluar përmes Ballkanit, që do të thotë duke kaluar në Greqi, Maqedoni, Serbi e Hungari. Më 4 Dhjetor bilanci i të vdekurve ishte në shifrën e 3601 personave. Por ndërkohë janë regjistruar edhe dy anije të tjera të mbytura, dhe shtatë fëmijë si Aylan kanë humbur jetën në të njëjtën përqafim të detit, mes brigjeve turke dhe ishujve grekë. Pikërisht kjo rrugë e re ishte kryefjala e fillimit të verës.
Refugjatët po zhvendosen me një fjalëkalim global. Kush është përpara u shpjegon atyre që kanë mbetur pas. Dërgon fotografi, ilustron pengesat që do ta hasin gjatë rrugës. Telefonat janë shndërruar në busulla të një zhvendosjeje të pareshtur. Të kalosh Ballkanin është një mënyrë për të shmangur Libinë, ku shumë refugjatë torturohen dhe muaj të tëra i kalojnë në burgje me kushte çnjerëzore.
Por, sidomos është mënyra për të shmangur kalimin e Mesdheut, një udhëtim shumë i gjatë dhe i rrezikshëm. Fjalëkalimi global thotë: “Shmangni detin. Në det vdes”.
Nga Turqia në ishullin Lesbo mjaftojnë 50 minuta lundrim. Dhe, madje nuk nevojitet as skafisti. Si rrjedhim një numër i madh biznesesh kanë lulëzuar në brigje ku shiten pajisjet e plota, gomone, motorri, jelekët e shpëtimit etj.
Por, tashmë mbërriti dimri. Për herë të parë gjatë këtij viti, kalimet e regjistruara në nëntor përgjatë itinerarit ballkanik janë zvogëluar krahasuar me muajt pararendës. Eksodi i Madh është ende në zhvillim, mirëpo sezoni i ftohtë e ndërlikon udhëtimin dhe vonon fluksin e njerëzve.
Pas sulmeve të 13 Nëntorit në Paris diçka ka ndryshuar. Kufiri midis Greqisë dhe Maqedonisë është i mbikqyrur nga Ushtria. Kalojnë vetëm ata refugjatë që mund të dokumentojnë vendin e origjinës nga një zonë konflikti, Siria, Iraku apo Afganistani.
Kalojnë vetëm refugjatët. Ky vendim prodhon dy efekte të menjëhershme: me mijëra njerëz kanë mbetur të bllokuar në një lloj zone pa kohë e pa vend. Dhe një treg të ethshëm të zi të dokumenteve falco. Kriza është shumë larg të qënit e zgjidhur.
2016 do të jetë viti i Sirisë e ndoshta edhe i Libisë. Do të jetë viti kur do të kuptojmë nëse Europa ekziston vërtet, përtej masave burokratike. Viti kur do të duhen përgatitje për valë të reja emigracioni, e që do të shtrojnë nevojën e madje, domosdoshmërinë e lidhjes mes mikpritjes dhe sigurisë.
Përgatiti: Juli Prifti-/tesheshi.com/
