Një raport i publikuar nga faqja e internetit Israel Hayom paralajmëroi se Turqia mund të bëhet kërcënimi tjetër i madh për Izraelin për shkak të pranisë së saj në rritje ushtarake në Siri, mbështetjes së saj për regjimin e ri sirian dhe përshkallëzimit të “retorikës anti-izraelite” nga presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan.
Korrespondenti i portalit Itay Ilnai tha se zgjerimi i ndikimit të Turqisë në Siri, Libi dhe Azerbajxhan sjell kujtime për izraelitët për deklaratën e presidentit turk se “Turqia është më e madhe se Turqia”, të cilën ai e bëri gjatë një fjalimi në Akademinë Turke të Shkencave më 18 dhjetor 2024.
Vihet në dukje se deklaratat e Erdoganit erdhën në një kohë të tensionit në rritje midis vendit të tij dhe Izraelit, i cili është përkeqësuar pas rënies së regjimit të Bashar al-Assad-it dhe ngritjes së qeverisë së re siriane të udhëhequr nga Ahmed al-Shara’a, e cila mbështetet nga Ankaraja.
Siria, guri i themelit
Edhe pse Turqia nuk mori pjesë në sulmin e udhëhequr nga Al-Shara’a, disa ekspertë i thanë portalit se ishin të bindur se Erdogan ishte i përfshirë në mënyrë indirekte sepse Al-Shara’a nuk do të kishte nisur sulmin pa pëlqimin e Ankarasë, sipas raportit.
Gjithashtu thuhet se aktiviteti turk në Siri është një gur themeli i politikës ekspansioniste të Erdoganit, pasi Ankaraja ka krijuar një prani të përhershme ushtarake dhe politike në Sirinë veriore, duke forcuar kështu ndikimin e saj në rajon.
Komiteti Nagel në Izrael, i specializuar në çështjet e sigurisë dhe mbrojtjes, muajin e kaluar i paraqiti një raport kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu duke paralajmëruar se “Izraeli mund të përballet me një kërcënim të ri nga Siria me mbështetjen e Turqisë”, veçanërisht nëse Siria bëhet “një aleate e Turqisë në planin e Erdoganit për të rivendosur lavdinë e Perandorisë Osmane”, që mund të çojë në një luftë të drejtpërdrejtë midis Turqisë dhe Izraelit.
Komiteti argumentoi se “hyrja e ushtrisë turke në Siri mund të çojë në riarmatimin e Sirisë me një ritëm të përshpejtuar” dhe i bëri thirrje Netanyahu-t të miratojë një qasje të re të bazuar në “tolerancën zero absolute” në lidhje me situatën në Siri.
Portali iu referua një takimi midis Erdogan dhe Al-Shara’a në fillim të këtij muaji, ku ata diskutuan nënshkrimin e një marrëveshjeje të përbashkët të mbrojtjes midis Ankarasë dhe Damaskut, e cila përfshin krijimin e dy bazave ajrore turke në Sirinë qendrore dhe trajnimin e ushtrisë siriane.
Turqia nuk është Iran!
Raporti vë në pikëpyetje nëse Izraeli po shkon drejt një konflikti ushtarak me Turqinë, veçanërisht pas asaj që ai e përshkroi si “dobësim i boshtit shiit të udhëhequr nga Irani” dhe sugjeron se “Turqia, nëpërmjet mbështetjes së saj për regjimin e ri në Damask, mund të krijojë një urë tokësore që e lidh atë me Izraelin, e cila do t’i lejonte asaj të vendoste forca ushtarake pranë kufijve të Izraelit”.
Raporti citon profesorin Hay Eytan Yanarocak, një ekspert për çështjet turke në Universitetin e Tel Avivit, të ketë thënë: “Turqia nuk është Iran. Është një vend më i fortë, ka një ushtri më të avancuar dhe një pozicion më të rëndësishëm strategjik”.
Studiuesi Noa Lazimi i Institutit Misgav për Sigurinë Kombëtare shtoi se Izraeli dhe Turqia kanë arritur të mbajnë marrëdhënie relativisht të qëndrueshme në të kaluarën pavarësisht krizave, por “retorika gjithnjë e më armiqësore e Erdoganit mund të pasqyrojë gatishmërinë e tij për të ecur përpara me ambiciet e tij imperialiste”.
Profesori Carmit Valensi i Universitetit të Tel Avivit, përgjegjës për çështjet e lidhura me Sirinë në Institutin e Sigurisë Kombëtare të Izraelit, paralajmëroi kundër nxitimit për ta konsideruar Sirinë thjesht një kukull në duart e Turqisë. “Është e vërtetë që Turqia ka ambicie ekspansioniste, por Erdogan nuk është si Khamenei, ai është një lojtar më pragmatik”, tha ai.
Përkeqësimi i marrëdhënieve
Portali shpjegoi se marrëdhëniet izraelito-turke janë përmirësuar vitet e fundit, veçanërisht pas takimit të presidentit izraelit Isaac Herzog me Erdogan në Ankara në vitin 2022. Megjithatë, shpërthimi i luftës së fundit shkaktoi një pengesë të madhe në këto marrëdhënie, kur Turqia pezulloi tregtinë me Izraelin dhe fluturimet ajrore turke në aeroportin “Ben Gurion”, ndërsa Erdogan intensifikoi deklaratat e tij kundër sulmeve izraelite ndaj banorëve të Gazës.
Në raport thuhet se Turqia ka forcuar aftësitë e saj ushtarake vitet e fundit, ka zhvilluar dronë sulmues dhe raketa balistike me rreze veprimi prej dy mijë kilometrash, ka filluar të shqyrtojë një program bërthamor dhe angazhimi i saj ushtarak në Libi dhe Azerbajxhan dhe kontrolli mbi Sirinë veriore pasqyrojnë ambiciet e saj ekspansioniste.
Në fund të raportit theksohet se “marrëdhëniet midis Turqisë dhe Izraelit mbeten të brishta dhe pyetja tani është nëse Erdogan do të nisë vizionin e tij të ri ekspansionist apo do të mbajë një ekuilibër strategjik që parandalon përshkallëzimin në konflikt të drejtpërdrejtë ushtarak?”. /tesheshi.com/
