Ish-komandanti i NATO-s: Pse Putin mban një sy nga Ballkani

Ish-komandanti i përgjithshëm i NATO-s në Evropë, admirali amerikan në pension James Stavridis paralajmëron se presidenti rus Vladimir Putin mund të zgjedhë objektiva të rinj pas një fitoreje të mundshme në Ukrainë. E para në radhë do të ishte Moldavia, më saktë Transnistria. Megjithatë, hapi tjetër mund të jetë Ballkani Perëndimor.

Stavridis publikoi analizën e tij për ambiciet e Putinit për Bloomberg.

Por ka një objektiv tjetër shumë tërheqës aty pranë: Ballkani Perëndimor. Pjesa e trazuar e territorit në juglindje të Evropës përfshin katër anëtarë të qëndrueshëm të Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut: Kroacinë, Shqipërinë, Malin e Zi dhe Maqedoninë e Veriut. Por Kremlini i ka sytë te synime të tjera: Serbia, Kosova dhe Bosnja. Si mund të kërkojë Putini të zgjerojë ndikimin rus dhe të minojë angazhimin e Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut dhe Bashkimit Evropian në këtë cep të rëndësishëm të Evropës?

Unë e njoh mirë këtë terren që nga ditët e mia në NATO dhe si komandant ushtarak amerikan në Evropë. Para kësaj, kam shërbyer në luftërat ballkanike të viteve 1990 si kapiten shkatërrues në brigjet e ish-Jugosllavisë, duke zbatuar një embargo armësh. Gjatë viteve, kam takuar shumicën e liderëve të rangut të lartë në rajon, duke përfshirë presidentin serb Aleksandar Vuçiç, ish-presidenten kroate Kolinda Grabar-Kitarović dhe Milorad Dodik, udhëheqësin aktual të Republikës Srpska.

Në Kosovë, ish-rajonin e Serbisë, të cilin as serbët dhe as rusët nuk e njohin si shtet të pavarur, ka ende disa mijëra paqeruajtës të NATO-s. Vitin e kaluar, ushtria serbe hyri në gatishmëri të lartë pasi protestuesit etnikë serbë në Kosovë plagosën rreth 100 ushtarë të NATO-s; kjo e detyroi Aleancën të dërgonte disa qindra paqeruajtës shtesë. Putin po e inkurajon qartë Serbinë që të bëjë presion mbi qeverinë e Kosovës të mbështetur nga NATO.

Ai po punon gjithashtu për të destabilizuar qeverinë e lëkundur të Bosnjës, e cila është e ndarë në një presidencë trepalëshe me një përfaqësues nga secila prej tre komuniteteve kryesore etno-fetare. Aktori politik më me përvojë është Dodik, i cili është i lidhur ngushtë me Moskën. Ai madje më tha një dekadë më parë për nevojën që Republika Srpska të shkëputej, e cila do të shkatërronte në mënyrë efektive vendin. Kjo pjesë e vendit më pas do të bashkohej me Serbinë, duke krijuar një shtet të madh serb, të cilin Putini do të ishte i lumtur ta mbështeste.

Ndërsa kundëradmirali në pension Mark Montgomery, i cili ishte oficeri i planeve të mia në Komandën Evropiane të SHBA-së, tha: “Kjo është e njëjta lloj sfide me të cilën u përballëm një dekadë më parë – Putin po përfiton nga nxitja e tenxheres diku tjetër në Evropë, duke u përpjekur të dobësojë besueshmërinë e NATO-s dhe të na largojë nga mbështetja e Ukrainës”.

Për fat të mirë, Perëndimi ka opsione. Për momentin, ideja e vendosjes së një batalioni të NATO-s në Ukrainë nuk ka gjasa. Në këtë mënyrë, rritja e nivelit të trupave të dislokuara tani në Kosovë dhe tejkalimi i trazirave që Putini po përpiqet të nxisë, është i mundur dhe ka kuptim strategjik.

Ky do të ishte një shembull i një ndarjeje efikase rajonale të përpjekjeve brenda Aleancës: vendet e NATO-s në Ballkan dhe aty pranë (p.sh. Greqia dhe Italia) mund të fokusohen në atë rajon. Anëtarët e Evropës Lindore dhe Nordike mund të udhëheqin përpjekjet në Ukrainë. Vendet e mëdha në Perëndim – Franca, Gjermania, Britania e Madhe dhe SHBA – kanë burime të mjaftueshme për t’u përfshirë në të dyja. /tesheshi.com/