Në këtë ditë, 44 vjet më parë, ditë e diel, ndërroi jetë Josip Broz Tito, lideri ish-Jugosllavisë, vendi më perëndimor i Lindjes komuniste, ku ai tentoi të themelonte një bashkëjetesë popujsh me bazë ideologjike – Bashkim-Vëllazërimin jugosllav edhe me shqiptarë brenda, siç ishte rasti me Kosovën. Kësaj të fundit do i jepte disa të drejta kushtetuese, të cilat më pas, pas vdekjes së Titos, do ia hiqte serbizmi jugosllav.
Ndër fjalimet simbol të Titos që shprehte frymën e tij të unitetit jugosllav mes popujve dhe me armiqësi historike, siç serbë e shqiptarë apo serbë e kroatë, ishte ky:
“Ne jemi disa kombësi: serb, myslimanë, kroatë… Mos lejoni që të vijnë individë nga jashtë, jo nga jashtë, por nga rajonet tona të tjera – qoftë nga Zagrebi, qoftë nga Beogradi – për të prishur unitetin këtu. Për këtë vëllazëri dhe bashkim rrodhën rrëke gjaku. Ne erdhëm në Bosnje me brigada dhe me slogane vëllazërimi dhe bashkimi. Në fund të Drinës, pamë kufomat e muslimanëve të masakruar. Me prezencën tonë e kemi penguar që kjo të ndodhë më tej”, do kumtonte ai në vitin 1971.
Dhe është ironike që vdekja e ndodhi në ditën e një derbi futbollistik serbo-kroat, ai që në vitin 1989 do ishte sinjali i fillimit të rënies së Jugosllavisë me përleshje nacionaliste në stadium: Hajduk-Crvena Zvezda.
Ishte një ditë me diell, e diel, 4 maj 1980. Pikërisht në orën 15:05 Radiotelevizioni Jugosllav njoftoi lajmin e hidhur.
Dhe siç ndodhi me Enverin pak vite më vonë në Shqipëri, ashtu ndodhi dhe në Jugollavi: njerëzit u zhytën në dëshpërim, duke qarë e derdhur lot.
Ndërsa në stadiumin Poljud, aty ku ishin përballë ata që nëntë vite më vonë do përlesheshin duke i vënë minat Bashkim-Vëllazërimit të Titos, 50 mijë njerëz në tribuna filluan të këndojnë “Shoku Tito, ju betohemi…”.
Ai vdiq në Qendrën Klinike në Lubjanë dhe u varros në Shtëpinë e Luleve në Dedinje në Beograd.
Deri në fillimin e luftës në ish-Jugosllavi, çdo katër maj në orën 15:05, dëgjoheshin sirena në të gjithë vendin. Në atë moment, i gjithë trafiku në rrugë do të ndalonte, kalimtarët do të ndaleshin, punëtorët në vendet e tyre të punës do të qëndronin në një qëndrim të qetë dhe kështu vendi do t’i bënte kolektivisht homazhet liderit të tij më të madh.
Sot, Jugosllavia e tij nuk ekziston më, e zhbërë nga luftra të përgjakshme, por në çdo ish-vend të saj, si dhe në Kosovë, ekzistojnë nostalgjikët e asaj kohe. Ndryshe nga Enveri ynë që e zhyti vendin në varfëri, e shpalli ateist duke zhbërë të gjithë jetën fetare, hoqi pronën private, Jugosllavia e Titos nuk i pati gjëma të tilla. Madje në aspekt të standartit të jetesës, krahasohej dhe me vende perëndimore.
Ndaj disa e konsiderojnë Titon si një diktator që ishte në gjendje të linte mënjanë kundërshtarët e tij politikë me mençuri dhe të sundonte vendin falë sa demagogjisë e sa një standarti ekonomik dhe lirie gjithashtu, pakrahasueshëm më vendet e tjera të ish-bllokut komunist. Me Shqipërinë e Enverit jo e jo. /tesheshi.com/
