Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken njoftoi të hënën një nxitje të madhe financiare të SHBA-së për Iniciativën e Tre Deteve, duke vënë në dukje se platforma e bashkëpunimit të 12 vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore fitoi rëndësi shtesë pas sulmit rus në Ukrainë.
Iniciativa e Tre Deteve është një platformë politike joformale e vendeve të vendosura midis Detit Baltik, Adriatik dhe Detit të Zi, e bashkëthemeluar nga Kroacia dhe Polonia.
Synimi i nismës është të forcojë lidhjen e 12 anëtarëve që mbeten prapa perëndimit të Bashkimit Evropian në atë zonë, me theks në infrastrukturën e transportit, dixhitalit dhe energjisë.
Iniciativa mbështetet dhe merr pjesë nga BE, Gjermania dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
“Çështja kryesore në BE dhe në Samitin e Tre Deteve është përshtatja ndaj reduktimit të varësisë nga karburantet fosile ruse,” tha Valdis Dombrovskis, nënkryetar i Komisionit Evropian për Ekonominë.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe Blinken iu drejtuan tubimit në Riga me një lidhje video, duke theksuar rëndësinë edhe më të madhe të këtij formati pas pushtimit rus, i cili prishi sigurinë energjetike të Evropës, por gjithashtu tregoi rëndësinë e trafikut më të madh dhe lidhjes dixhitale në lindje.
Blinken njoftoi “fondet e reja të mëdha” të Korporatës Amerikane për Financat e Zhvillimit Ndërkombëtar (DFC) për fondin e Iniciativës.
Jozyrtarisht, ndihma pritet të arrijë në 300 milionë dollarë dhe shumën e saktë do ta shpallë përfaqësuesi i DFC Scott Nathan, i cili do të marrë pjesë në një forum biznesi në Letoni pak më vonë.
Nisma ka një fond investimi aktualisht me vlerë 928 milionë euro, por me potencial për t’u rritur në tre deri në pesë miliardë dollarë.
Në fond nuk merr pjesë shteti drejtpërdrejt, por bankat e tyre zhvillimore.
Fondi po kërkon projekte të mëdha investimi me vlerë më shumë se 30 milionë euro.
Nisma ka investuar tashmë në disa projekte, si Cargounit, kompania më e madhe private e marrjes me qira të lokomotivave në Poloni, Greenergy Data Centers, e cila do të zhvillojë një rrjet qendrash të dhënash të gjelbra në Evropën Qendrore dhe Lindore, dhe Enery, një operator diellor në Bullgari, Çeki dhe Sllovakia.
Kroacia i ka propozuar fondit 11 projekte – një në fushën e infrastrukturës dixhitale, tre në energji dhe shtatë në transport.
Këto përfshijnë përfundimin e autostradës A5, terminalin e naftës dhe gazit në Portin e Ploçës, përmirësimin e rrjetit hekurudhor dhe kanaleve të lumenjve, dhe zgjerimin e terminaleve të LNG në Krk dhe Portin e Rijekës.
Dymbëdhjetë anëtarët e nismës përbëjnë pothuajse një të tretën e BE-së dhe janë shtëpia e 112 milionë njerëzve, por mbeten prapa produktit të brendshëm bruto (GDP) të anëtarëve perëndimorë.
Samiti i parë i iniciativës u mbajt në vitin 2016 në Dubrovnik.
Takimet pasuan në Varshavë, Bukuresht, Lubjanë, Talin dhe Sofje, ndërsa pas Rigës takimi i radhës do të mbahet në Rumani. /tesheshi.com/
