Një investigim dramatik ka publikuar portal me bazë në Sarajevë, oçrp.org. Sipas shkrimit, partia e Viktor Orbanit po investon paratë e Vladimir Putinit për të blerë mediat e Ballkanit, përkatësisht në Maqedoni.
Aty thuhet se partia Fidesz e Orban është përhapur në Slloveni dhe Maqedoni, ndërkohë që interesat hungareze nuk përputhen fare me rajonin tonë.
Sipas këtij investigimi, Televizioni Magyar (MTV) krijoi kompanitë maqedonase që më pas investuan në median vendase. Kompanitë fituan aksionet e kontrollit në firmat që zotërojnë më shumë se gjysmë duzinë spotesh lokale.
Qëllimi i saktë i blerjeve është i paqartë.
Bëhet fjalë për mediamaqedonase që kanë një histori të gjatë mbështetjeje për partinë konservatore VMRO-DPMNE.
Këto media gjithashtu kanë nj histori përhapjen e lajmeve provokative dhe nganjëherë të fabrikuara që synojnë grupet e opozitës dhe të shoqërisë civile.
Për Agnes Urban, një studiues nga grupi mbikqyrës Media Mertek, i cili ka monitoruar blerjet e mundshme për të përfaqësuar përpjekje nga qeveria e Orban, bëhet fjalë për operacione të paktën të dyshimta.
“Stili publik i Orbanit bazohet në konflikte të vazhdueshme me demokracitë perëndimore dhe komunikimin qeveritar sipas stilit të propagandës ruse”, tha Urban.
“Efikasiteti i këtij lloji të politikës varet nga sfondi ndërkombëtar dhe Orban ka nevojë për aleatë në rajon”.
Këto nuk janë lëvizjet e para të kompanive pro-Orban në Ballkan. Marsin e kaluar, tre firmat hungareze blenë 45 për qind në NOVA24TV, një portal slloven pranë Partisë Konservatore të vendit.
Kompanitë hungareze që atëherë kanë rritur pjesëmarrjen e tyre në gati 88 për qind.
Blerjet në Slloveni kanë rritur shqetësime se besnikët e Orban po përpiqen për të instaluar një model alla Sputnik.
Në një përpjekje të ngjashme në Rumani, qeveria hungareze ka kanalizuar para drejt mediave të pakicës hungareze, shumë prej të cilëve mbajnë shtetësi të dyfishtë.
Blerjet në Maqedoni e zgjerojnë këtë qasje duke i dhënë përparësi vendeve pro-Orban në një vend larg kufijve të Hungarisë. Ato u kryen nga dy drejtuesit e mediave hungareze, Peter Schatz dhe Agnes Adamik.
Edhe pse ato janë struktura të ndara biznesi në vend, ka dëshmi se blerjet ishin një përpjekje e përbashkët.
Sipas një zyrtar i inteligjencës maqedonase, Schatz dhe Adamik udhëtuan së bashku në Shkup, në disa raste në vitin 2017 dhe 2018.
Koordinimi koinçidon në dokumentet e korporatave, pasi ata kanë përdorur të njëjtën firmë maqedonase për të ngritur kompanitë e tyre.
Treasure,ish-kreu i zhvillimit të biznesit në MTV, transmetuesin publik Hungarisë, është një bashkë-pronar dhe drejtor i RIPOST, një tabloid pro-Fidesz. Ai drejton edhe dy media sllovene, revistën politike Demokracija dhe tabloidin Škandal24.
Edicioni hungarez i RIPOST, financohet kryesisht nga reklamat e qeverisë. Ai është i specializuar në sulmet banale mbi rivalët e qeverisë.
Dy muaj më vonë, kompania bleu 90 për qind në CHS Invest Group, një kompani maqedonase që kontrollon Alfa TV, një stacion televiziv një linjë të ngushtë të ish-qeverisë konservatore të vendit VMRO-DPMNE.
Partia e cila sundoi vendin për një dekadë, e humbi pushtetin në vitin 2017 në mes të hetimeve për korrupsion dhe keqpërdorim të pushtetit nga zyrtarët e lartë, duke përfshirë ish-kryeministrin Nikolla Gruevski, aleat i Orban.
Faqja e internetit të Alfa TV është ribranduar tashmë nën flamurin Ripost. Një faqe e veçantë në gjuhën maqedonase, e cila përdor emrin Ripost, i cili është krijuar në mes të vitit 2017.
Të dhënat e biznesit maqedonas tregojnë se ata krijuan firmën e tyre lokale, të quajtur Adinamic Media, shtatorin e kaluar. Duke filluar nga ky prill, tre kompanitë kryesore maqedonase kanë faqet e tyre dhe revistat pro-Gruevski dhe partia e tij.
Blerja e parë e Adinamic, Prva Republika, publikon faqen elektronike të lajmeve Republika Online dhe deri kohët e fundit ka prodhuar një revistë javore. Kompania u krijua fillimisht në vitin 2012 nga Iresine Ltd, një firmë misterioze e regjistruar në parajsën fiskale të Belize. Pronësia është transferuar në vitin 2016 tek Donevski, një shtetas i Maqedonisë identiteti i të cilit ka mbetur i panjohur për vite me rradhë, pavarësisht përpjekjeve nga gazetarët për të ndjekur atë.
Më pas, Adinamic mori kontrollin duke blerë 51 për qind të aksioneve të Donevskit.
Blerja e dytë, EM Media, publikon portalet Kurir, Denesen, Ekonomski dhe Vistina. Kompania ishte kontrolluar më parë nga Aco Misajlovski, vëllai i një anëtari të shquar të VMRO-DPMNE-së.
Këto media kanë shkruar artikuj kundër shqiptarëve, Zoran Zaevit dhe filantropit amerikan të lindur në Hungari, George Soros.
Këto blerje u pasuan nga blerja më 9 maj të LD Press Media, kompania që drejton portalin konservator të lajmeve NetPress.
Që kur mori pushtetin në një lumë votash të vitit 2010, Fidesz i Orban ka pohuar kontrollin mbi transmetuesin publik Hungarisë, ku sulmohen emigrantët, muslimanët dhe natyrisht Soros.
Edhe pse sintezë kompanitë private të medias janë formalisht të pavarura, gazetarët që punojnë në këto media theksojnë se ka një linjë të përpiktë editoriale të centralizuar.
David Kostelancik, i ngarkuari me punë në Ambasadën e Shteteve të Bashkuara në Budapest tha se këto media nuk janë të pavaryra.
Mediat private me një linjë pro-Fidesz kanë përfituar shumë para si reklama nga qeveria.
Vëzhguesit evropianë të zgjedhjeve të prillit të vendit përmendën blerjet e reklamave qeveritare si një faktor që kontribuon në mjedisin e mbytur të medias të vendit.
Thuhet mbikëqyrjës i aparatit të medias pranë Orban ka qenë Arpad Habony, një këshilltar fshehtë jozyrtar i Orban, i cili kontrollon disa këshillat administrative të mediave pranë Fidesz.
Habony është njeri i afërt me Steve Bannon, ish-këshilltar i Trump. /tesheshi.com/
