Hiper-inflacioni e ka goditur keq ekonominë e Venezuelës dhe kartëmonedhat e saj të vjetra me Bolivarin vlejnë pothuajse asgjë. Por, për disa artistë sipërmarrës, këto kartmonedha të pavlera janë një mundësi ekonomike.
Rënia e monedhës së Venezuelës ka rrënuar ekonominë e saj, duke shtyrë me miliona qytetarë drejt urisë dhe varfërisë ekstreme. Artistë si 23-vjeçari Edison Infante, i kanë kthyer paratë e pavlera të vendit të tyre në një aset, duke thurur me këto kartëmonedha çanta të të gjitha llojeve.
Ashtu si miliona të tjerë, ata janë larguar nga vendi i tyre. Tashmë, ata punojnë në qytetin kufitar kolumbian Cúcuta për të ndihmuar familjet e tyre të mbetura pas në shtëpi. Arti i tyre ka tërhequr blerës nga e gjithë Kolumbia – dhe bota – për shkak të simbolizmit surreal të një ekonomie të dështuar.
Çantat mund të përfshijnë më shumë se një mijë kartëmonedha – mjaftueshëm para, thotë Infante, për të ushqyer një familje për të paktën dy javë në Venezuelë.
Hiperinflacioni ka avulluar llogaritë e kursimeve dhe ka shkatërruar rrogat e qytetarëve venezuelianë. Çdo ditë, dhjetëra mijë venezuelianë kalojnë kufirin drejt qytetit Cúcuta, qytet në kufirin perëndimor të Venezuelës rreth 680 kilometër në jug-perëndim të Karakasit.
Ata kalojnë kufirin për të punuar, për të blerë ushqim që është i pakët në shtëpi apo për të emigruar përtej në vendet e Amerikës së Jugut.
Fondi Monetar Ndërkombëtar ka parashikuar që niveli vjetor i inflacionit në Venezuelë do të arrijë 1,000,000% deri në fund të vitit.
Në një përpjekje për të reduktuar rritjen e inflacionit, qeveria së fundit krijoi një monedhë të re – bolivarin sovran – me vlerë 100 mijë bolivarë të vjetër. Por nuk ka asnjë shenjë të zbehjes së krizës dhe kritikët thonë se kjo monedhë mund ta përkeqësojë situatën.
Në kufirin venezuelian, kambistët jo-zyrtarë të parave qëndrojnë të ulur duke ruajtur tryezat plastike plot me grumbuj kartmonedhash bolivar 20 mijë, 50 mijë apo 100 mijë – kartëmonedha e re sovrane nuk ka mbërritur ende në Cúcuta.
Çdo ditëm mijëra venezuelianë rikthehen në shtëpi nga dita e punës në Kolumbi, duke këmbyer një dorë monedhash me një grumbull të madh kartëmonedhash të vendit të tyre.
Monedhat më të vjetra me vlerë më të vogël trajtohen si plehra, si p.sh karmonedhat 10 bolivarëshe printuar në vitin 2011, kartmonedhat 100 bolivarëshe printuar në vitin 2015 apo ato 1 mijë bolivarëshe printuar në vitin 2016.
Artistët blejnë kartëmonedha me shumicë, duke paguar 1 dollar apo pak më shumë për thasët me para, më shumë madje, sesa vlera reale e tyre. Jorge Corderos tregon magazinën e tij të artit, duke vënë në dukje se nisi të krijojë çanta prej kartmonedhave dy dhe pesë bolivarëshe.
“Ne nuk e kishim imagjinuar kurrë se do të përdornim edhe kartëmonedhat 5 mijë bolivarëshe”, thotë ai.
Cordero mësoi teknikën – palosja e parave në zinxhirë që ngjiten së bashku – në një burg në Venezuelë. Atje objektet bëheshin me çdo materual të vjetër si revista, mbështjellëse ëmbëlsirash apo paketimet ushqimore.
Kartmonedhat janë një material shumë më cilësor, thotë ai: nuk regjen në ujë, janë të buta dhe të forta.
Për Infante, çantat e prodhuara nga bolivarët janë një bekim në kohë të errëta. Risia e kësaj pune të bërë prej parave dhe lidhja me ngjarjet aktuale do të thotë se ai mund të jetojë relativisht mirë ndërkohë që shumë venezuelianë mbijetojnë duke shitur çikërrima apo duke punuar fort jashtë vendit.
Me vetëm një shitje në ditë, Infante mund t’ia dalë. Dy herë, persona nga Bogota kanë blerë me shumicë për t’i rishitur në kryeqytetin kolumbian. Amerikanët dhe italianët po ashtu kanë mbushur thasët me çantat prej bolivari të Infantes për t’i çuar në shtëpi.
Infante shpreson që punimet e tij të dorës të mund ta nxjerrin nga zona kufitare në depression drejt qyteteve të mëdha ku aim und të bëjë më shumë para, si në Bogota të Kolumbisë apo në Lima të Perusë. Por, shpresa e tij e vërtetë, thotë ai, është që ndonjë ditë të rikthehet në një Venezuelë paqësore.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
