Pesë vjet që kur COVID-19 ndryshoi rrënjësisht jetën tonë, infeksioni me nënvariante të virusit vazhdon dhe shumë pacientë në mbarë botën po vdesin ende nga pasojat e tij, megjithëse në një nivel shumë më të ulët se në kulmin e pandemisë.
Afro 777 milionë raste të infeksionit me koronavirus dhe më shumë se shtatë milionë vdekje janë regjistruar zyrtarisht që nga infeksioni i parë në dhjetor 2019, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH). Megjithatë, situata reale besohet të ishte shumë më e keqe, dhe shifrat shumë më të larta, shkruan agjencia AFP.
Pandemia gjymtoi njëkohësisht sistemet shëndetësore, shembi ekonomitë dhe futi popullsinë e shumë vendeve në karantinë.
Në gjysmën e dytë të vitit 2022, shkalla e infeksionit dhe vdekshmërisë ra për shkak të rritjes së imunitetit si rezultat i vaksinimit ose i shërimit nga infeksioni. Ndërkohë virusi është bërë më pak i rrezikshëm. Prandaj, në maj 2023, OBSH shpalli të përfunduar fazën e emergjencës së pandemisë.
Duket se virusi është bërë gradualisht endemik që atëherë, besojnë ekspertët, duke shtuar se herë pas here ai rishfaqet me simptoma të ngjashme me gripin, megjithëse është më pak sezonal. Në të njëjtën kohë, historia e koronavirusit u tërhoq gradualisht nga diskutimet publike dhe mediat.
“Bota dëshiron të harrojë këtë patogjen që është ende mes nesh. Unë mendoj se njerëzit duan ta vendosin COVID-in në të kaluarën sikur të ishte një histori e përfunduar dhe në shumë aspekte pretendojnë se pandemia nuk ndodhi kurrë, pikërisht sepse ishte kaq traumatike,” tha Maria Van Kerkhove, drejtoreshë e Departamentit të Gatishmërisë ndaj Pandemisë.
Sipas të dhënave të OBSH-së, nga tetori deri në nëntor të vitit të kaluar, më shumë se 3000 vdekje nga COVID-19 u regjistruan në 27 vende.
Variante të ndryshme
Që nga shfaqja e variantit Omicron në nëntor 2021, nënvariantet e tij të ndryshme kanë zëvendësuar njëri-tjetrin si lloji dominues në mbarë botën.
Aktualisht, varianti më i zakonshëm i Omicron në botë është KP.3.1.1.
Varianti rekombinant i virusit SARS-CoV-2, i ashtuquajturi nënvariant XEC që rezulton nga kombinimi i dy nënvarianteve të mëparshme Omicron, është i vetmi përhapja e të cilit po monitorohet aktualisht nga OBSH, megjithëse agjencia e Kombeve të Bashkuara vlerëson atë me jo aq rrezik për shëndetin.
Asnjë nga nënvariantet e njëpasnjëshme të Omicron nuk ka qenë dukshëm më i rëndë se të tjerët, megjithëse disa ekspertë paralajmërojnë se nuk është e pamundur që llojet e ardhshme të mund të jenë më të transmetueshme ose vdekjeprurëse.
Vaksinat dhe trajtimi
Vaksinat kundër koronavirusit u zhvilluan në një kohë rekord dhe janë provuar të jenë një armë e fuqishme. Më shumë se 13.6 miliardë doza janë përdorur në mbarë botën deri më tani, por duke qenë se vendet e pasura blenë një pjesë të madhe të dozave të hershme të vaksinave, ka pasur shpërndarje të pabarabartë në të gjithë botën.
Në disa vende, rekomandohen ende vaksina shtesë përforcuese të përditësuara për nënvariantin Omicron JN.1, veçanërisht për grupet e rrezikut si të moshuarit.
Megjithatë, të dhënat e OBSH-së tregojnë se shumica e njerëzve, përfshirë popullatën e moshuar të lartpërmendur, nuk kanë marrë një dozë përforcuese dhe madje edhe në mesin e punonjësve të kujdesit shëndetësor, shkalla e marrjes së dozës përforcuese në vitin 2024 ishte më pak se një për qind.
COVID-i afatgjatë
Miliona njerëz në mbarë botën janë prekur nga COVID-i afatgjatë, për të cilin ende dihet pak. Ajo zgjat me muaj pas infeksionit fillestar. Simptomat e tij të zakonshme janë lodhja, mjegulla e trurit dhe gulçimi.
Sipas të dhënave të OBSH-së muajin e kaluar, COVID afatgjatë zhvillohet në pothuajse gjashtë përqind të njerëzve të infektuar me koronavirus.
“Kjo situatë vazhdon të përbëjë një barrë të konsiderueshme për sistemet shëndetësore,” tha organizata në një deklaratë.
Shumë rreth pandemisë COVID-19 mbetet e panjohur. Nuk ka analiza apo trajtim të përshtatshëm. Infeksionet e shumta të koronavirusit duket se rrisin shanset për të zhvilluar një formë afatgjatë të sëmundjes.
A jemi të kërcënuar nga pandemi të ngjashme në të ardhmen?
Shkencëtarët paralajmërojnë se herët a vonë do të goditemi nga një tjetër pandemi dhe i bëjnë thirrje botës të marrë mësime dhe të përgatitet për atë të ardhshme.
Kohët e fundit, vëmendja e botës shkencore është përqendruar te virusi i gripit të shpendëve (H5N1), veçanërisht pasi Shtetet e Bashkuara raportuan rastin e parë njerëzor të hënën. /tesheshi.com/
