Mbytja e tragetit “Estonia” në Detin Baltik në vitin 1994, një nga më vdekjeprurësit e shekullit të 20-të, nuk u shkaktua nga ndonjë shpërthim apo përplasje, sipas përfundimit të një studimi të ri të publikuar sot, i cili hedh poshtë përfundimet e një dokumentari të fundit.
Mbytja u shkaktua nga një defekt në katapultën e harkut të anijes, e cila nuk duhej ta lejonte të lundronte, sipas përfundimit të hetimit nga autoritetet suedeze, estoneze dhe finlandeze, që i bën jehonë përfundimit të hetimit zyrtar të vitit 1997.
Zbulimi në një dokumentar të vitit 2020 i një çarjeje të madhe të panjohur më parë në bykun e anijes nxiti inspektime të reja nënujore në vitin 2021.
Anija, 155 metra e gjatë, u ndërtua në Gjermani dhe u mbyt brenda një kohe të shkurtër natën e 28 shtatorit 1994 në mes të udhëtimit nga Stokholmi në Talin. Vetëm 137 njerëz mbijetuan dhe 852 vdiqën në ujërat e Balltikut.
Nëse do të ishte kryer kontrolli i duhur i katapultës, “do të ishin zbuluar defektet e tij në konstruksion dhe ka gjasa të mos kishte ndodhur aksidenti”, sipas gjetjes së re, të paraqitur si “paraprake”.
“Bazuar në provat e mbledhura deri më sot, nuk ka asnjë tregues të një shpërthimi në nivelin e harkut” ose “përplasjes me një anije apo objekt tjetër”, thuhet në raport.
Një komision ndërkombëtar hetimor kishte përfunduar tashmë në vitin 1997 në një defekt në sistemin e mbylljes së katapultës së harkut të Estonisë, i cili lejoi që uji të hynte dhe të fundosej shpejt.
Dokumentari i shfaqur në shtator 2020 nga Discovery Channel i titulluar “Estonia: enigma e një anijembytjeje” hodhi dyshime mbi përfundimin zyrtar.
Imazhet e filmuara nga një nëndetëse me telekomandë, pavarësisht nga ndalimi për t’iu afruar anijes së shkatërruar, e cila është shpallur një vendvarrimi i shenjtë për 852 viktimat që mbeten brenda trupit, zbuluan një çarje të gjerë katër metra.
Sipas ekspertëve të cituar në dokumentar, vetëm një forcë e jashtme mund të kishte shkaktuar një çarje të tillë.
Sipas hetimeve zyrtare, defekti është shkaktuar ndoshta nga përplasja në fundin e detit.
“Vendndodhja e daljes së shkëmbit nën byk korrespondon me formën e deformimit,” thekson ai.
Të mbijetuarit dhe të afërmit e viktimave kishin kundërshtuar në masë të madhe gjetjet e hetimit të parë dhe luftuan për më shumë se 20 vjet për të rihapur dosjen mbi rrënojat. /tesheshi.com/
