A është raca njerëzore e destinuar të përhapet deri në pikën kur të bëhet e pamundur që të ushqejë vetveten? Frika e rritjes së papërballueshme artikulohet shpesh nga disa ambjentalistë, por sigurisht që nuk përbën një gjë të re. Në vitin 1798, Thomas Malthus shkruante se “rritja e popullsisë duhet kufizuar domosdoshmërisht për arsye të ekzistencës”. Ai vazhdonte duke parashikuar se rritja e popullsisë do të përfundonte në mënyrë të pashmangshme me uri, për shkak se “fuqia e popullsisë është pafundësisht më e madhe sesa fuqia e tokës që prodhon mbijetesën për njeriun”.
Në kohën që shkruan Malthus, popullsia e gjithë botës ishte më pak se një miliard. 200 vjet pasi Malthus publikoi esenë e tij të palavdishme, popullsia e botës u rrit në 7 miliardë. Kështu, përse ende nuk kemi përjetuar një krizë “alla Malthus”?
Fizikani Geoffrey West, mendon se e di përsenë. West ka shkruar një libër të titulluar “Shkalla: ligjet universale të jetës dhe vdekjes në organizma, qytete dhe kompani”, ku paraqet teorinë universale të shkallës, me shfaqje pothuajse në çdo gjë në univers. Në episodin e ri të “Babbage”, West u intervistua nga fansi i tij më i zjarrtë, Kenneth Cukier.
Raca njerëzore, thotë ai, ka shpëtuar për shkak të inovacionit dhe inovacioni lulëzon në qytete. Në kundërshtim me vendet, kompanitë dhe qëniet njerëzore, qytetet duket se janë të pavdekshme. Në shekullin e kaluar, qytetet janë de-industrializuar, janë lënë të vdesin urie apo edhe janë sulmuar me armë bërthamore. Dhe, megjithatë, ato duket se gjithmonë mbijetojnë. Dhjetë vjet më parë raca njerëzore e kaloi pikën në të cilën ata që jetojnë në qytete e tejkalojnë numrin e atyre që nuk jetojnë në qytete. Çdo ditë, një milion njerëz zhvendosen në qytet dhe kjo nuk duhet të na shqetësojë.
West sugjeron se kur popullsia e një qyteti dyfishohet, rrogat, patentat dhe bizneset rriten me më shumë se 50 për qind për shkak se kur njerëzit punojnë së bashku, ne priremi të ndajmë më shpejt informacionin për të gjetur rrugë të reja që ta bëjmë ekonominë më efikase e që në këmbim, mundëson akomodimin edhe të më shumë rritjeje të popullsinë. Nëse është kështu, a do të thotë kjo se prosperiteti i qyteteve mund të rritet pafundësisht?
Sipas West, nëse inovacioni ngadalëson, qytetet do të tejkalohen shpejt nga barrat në rritje mjedisore dhe demografike. Disa do të argumentonin se qytetet perëndimore kanë përdorur të gjitha burimet e elementëve që mbështesin ekzistencën e tyre në funksion të ekonomive të industrializuara ndërkohë që kontribuojnë në ndryshimet klimaterike, të cilat nga ana e tyre prekin në mënyrë jo proporcionale popujt më të varfër të botës.
Ndërkohë, popullariteti i Brexit dhe Donald Trump mund të jetë shenjë se përqëndrimi gjeografik i inovacionit shpesh monopolizon talentin dhe mundësinë duke sjellë mungesa në qytetet dhe rajonet që mbeten pas. Ndoshta kjo është arsyeja përse Perëndimi na thotë se cikli i ardhshëm i inovacionit duhet të jetë social, po aq sa edhe teknologjik.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
