Një kolumnist i New York Times nuk kishte dyshime kur shkroi se: “Angela Merkel duhet të largohet”. Pak a shumë e gjithë media anglosaksone bashkohet në mendimin se refuzimi kokëfortë i kancelares për të mos i vendosur tavan refugjatëve në Gjermani, shënon fundin e jetës së saj politike. “Por, kjo nuk është hera e parë që shtypi anglosakson, dukshëm i paaftë të vlerësojë mekanizmat dhe kodet e politikës në Europën kontinentale, bën një gabim trashanik”, thonë analistët.
Mjafton të shohësh sesa herë është shpallur fundi i euros. Dhe, të paktën deri natën e sulmeve të Këlnit dhe polemikave që sollën ato, askush në Europë e sidomos në Gjermani, nuk e kishte marrë seriozisht këtë parashikim.
Por, gjërat kanë ndryshuar. Një artikull i gjatë i kësaj jave në Spiegel analizonte hapur hipotezën e fundit politik të Merkelit. Në Gjermani, kur një ministër në detyrë kritikon hapur kryetaren e qeverisë është zakonisht një sinjal krize: e kjo ndodhi me ministrin e Transportit, Dobrindt. Një pasardhës i gatshëm për kancelaren ekziston dhe ai është ministri i Financave, Wolfgang Schaeuble.
Faktikisht, ajo që e mban kancelaren më shumë se çdo gjë tjetër është mbështetja e aleatëve socialdemokratë. Por, përballja mes tyre po afron. Mund të jenë zgjedhjer rajonale të muajve të ardhshëm ose thjesht sondazhet që do ta bindin kancelaren të japë dorëheqjen, ose së paku të mohojë zyrtarisht kandidimin për një mandat të tretë në zgjedhjet e fundit të vitit 2017.
Në të vërtetë, prova e zjarrit do të jetë në pranverë kur zbutja e motit do të rrisë sërish, si parashikohet, fluksin e refugjatëve. Dhe kancelarja Angela Merkel, sipas arsyetimit që përdor gazeta e përjavshme gjermane, mund të vendosë të dorëhiqet vetëm që të mos ndryshojë politikë, qoftë ajo e drejtë apo e gabuar.
Si është e mundur që një politikane e aftë të mbajë nivelet më të larta të popullaritetit, falë një pragmatizmi rast pas rasti që i ka lejuar shumë herë të heqë dorë nga projektet e reformat që nuk kishin konsensus, të zgjedhë kësaj here të ngulë këmbë deri përtej leverdisë politike? Ekziston një shpjegim racional që sillet në vëmendje nga këshilltarët e kancelares.
Nëse Gjermania do të mbyllte kufirin do të krijohej një lloj efekti domino, me refugjatët e bllokuar poshtë e më poshtë në itinerarin ballkanik, deri në Greqi e më tej në Liban e kjo do të ishte efekte destabilizuese të ekuilibrave politike në të gjithë rajonin.
Por, përgjigja më e vërtetë, sipas Spiegel, është një tjetër: vlerat. E përjavshmja këmbëngul në shpjegimin bazuar mbi biografinë e Merkel, bijë e një pastori protestant tepër i angazhuar në konfliktete sociale. Ka edhe një mënyrë tjetër për të parë zgjedhjet e saj: Angela Merkel ka mbetur (me gjasa edhe do të mbetet) demokristiania e fundit.
Bëhet fjalë për një tipologji politike që ka shënuar thellësisht shekullin e kaluar dhe që ndoshta, nuk njihet shumë në Europë, veç Gjermanisë e Italisë. Një parti konservatore, me rrënjë të thella klienteliste, lidhje të fuqishme me fuqi të pushtetshme, por edhe një vokacion ndaj mirëkuptimit shoqëror e solidaritetit.
Një parti që nuk ka nevojë për të shpalosur e diskutuar vlerat e saj me votuesit, pasi këtë e bën kisha së cilës i referohen. Në praktikë e në realitet, boshllëku mes fjalëve dhe fakteve ka qenë i shpeshtë, shpeshherë sistematik, sidomos në Itali. Por, nuk është kjo çështja.
Çështja është të bazosh në parime një politikë të vlerave e jo mbi sondazhet. Këtë, në fund fare, po e bën Merkel. Duket se kancelarja pëlqen shumë një citim të ish-presidentit çek, Vaclav Havel: “Shpresa nuk është bindja se diçka do të përfundojë mirë, por bindja se diçkaja ka kuptim, duke vendosur sesi do të mbarojë”
Ndoshta në fund edhe mund të ndryshojë mendje. Dhe të sillet si të ishte një Blair e çfarëdoshme. Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
