Nga Tomislav Markoviç*
Fillimi i vitit 2022 në Priboj u shënua nga një sërë incidentesh shoviniste. Oficerët e policisë festuan lindjen e një fëmije me një këngë që bën thirrje për një Srebrenicë të re. Festa pasoi me këndimin shoqërues të vargjeve të pëlqyera “Krishtlindje, është Krishtlindje, gjuani në xhami”, në frymën luftarake të festës, e cila shënohet me urimin “Paqja e Zotit, Krishti lindi”. Jo festuan vetëm adhuruesit e artit muzikor, por edhe artistët vizualë ofruan humor festiv duke pikturuar dy murale me imazhin e Ratko Mlladiqit, kriminelit të luftës të dënuar për gjenocidin boshnjak.
Situata doli paksa jashtë kontrollit, kështu që zjarrvënësi suprem Aleksandar Vuçiç, i njohur edhe si president i Serbisë, u desh të hidhej në Priboj për të shuar zjarrin, për të qetësuar tensionet ndëretnike dhe për të kontrolluar dëmet. Vuçiq u shfaq në Priboj si një avokat i pakompromis i paqes, tolerancës, barazisë kombëtare dhe të drejtave universale të njeriut, duke u shfaqur si i habitur paksa. Presidenti tha se “ne duhet të respektojmë muslimanët, ne duhet të respektojmë xhamitë ashtu siç respektojmë manastiret dhe kishat tona”.
Zjarrfikës me një kanaçe benzine
Ai tha se Serbia i përket njëlloj boshnjakëve dhe serbëve, se nuk mund ta imagjinojë “Priboj-in pa boshnjakë dhe nuk do të jetë pa boshnjakë sepse ata kanë të njëjtat të drejta si serbët”. Ai dërgoi mesazhe të ngjashme në këtë vend që mediat e Vuçiqit i quajnë tradhtarë, mercenarë të huaj dhe armiq të Serbisë dhe serbëve. P.sh.: “Nuk ka më të fortë në këtë vend, të gjithë janë të barabartë para ligjit, dikush me emrin Asmir apo Predrag”. Ai dërgoi edhe mesazhe për bashkëjetesën paqësore të kombeve të ndryshme – “duhet të jetojmë së bashku”. Ai u tha të dyshuarve të mundshëm se kjo nuk ishte histori dhe përrallë boshe, por jeta reale.
Vuçiqin e gëzonte roli i paqebërësit. Si një avokat i rremë i tolerancës, Vuçiq të kujton më së shumti një njeri që u thotë të gjithëve se është zjarrfikës, ndërsa mban në dorë një kanaçe me benzinë dhe një çakmak gati për t’i vënë flakën. Presidenti ka pushtetin më të madh në Serbi. Praktikisht i gjithë pushteti është në duart e tij autoritare, kështu që ai është më i merituari për atmosferën në të cilën shpërthimet e urrejtjes shoviniste janë dukuri e përditshme.
Regjimi i Vuçiqit mbështet dhe promovon të gjithë kriminelët e mundshëm të luftës, u jep të gjitha nderimet atyre që kthehen nga vuajtja e dënimit si anëtarë të merituar të shoqërisë dhe idhuj për t’u imituar. Një kriminel i tillë, Veselin Sljivancanin, është ulur në bordin kryesor të partisë, president i së cilës ai është. Në të njëjtën kohë, krimineli gëzon mbështetje absolute institucionale, ndaj prej vitesh ai shëtit nëpër institucione kulturore ku promovon kryeveprën e tij, falsifikon të shkuarën dhe përhap ideologjinë nacionaliste që çoi në krime.
Mbrojtësi i kriminelëve të luftës
Vuçiq emëroi Aleksandar Vulin si Ministër të Policisë. Ai promovoi “botën serbe”, një version modern i Serbisë së Madhe në emër të së cilës u kryen krimet më të tmerrshme kundër boshnjakëve, përfshirë gjenocidin e Srebrenicës. Ministri Vulin është mbrojtësi i muralit me imazhin e Ratko Mlladiçit në Vraçar dhe dashnor i çdo pjesëtari të forcave serbe që është dënuar për krime kundër njerëzimit. A nuk është logjike atëherë që policët në Priboj të këndojnë “Srebrenicë, unë jam shumë i dashur për ty, shpresoj të ndodhë tre herë”? Përveç një ministri të tillë të linjës, zyrtarët e MPB-së sigurisht që nuk do të këndojnë as “Paqe, vëlla, paqe” apo “Nuk e dinim se u dogjën fshatrat, nuk e dinim se zjarri ishte mëkat”. Në Priboj, presidenti paralajmëroi se të gjithë ata që “do të qëllojnë në xhami, do të vrasin, do të masakrojnë fëmijët e dikujt” do të përfundojnë pas hekurave. Dhe ku do të përfundojnë ata që frymëzojnë këto këmbësoria ndaj kërcënimeve të tilla? Në kabinetin e ministrave?
Regjimi i Vuçiqit po fsheh vazhdimisht njerëz të akuzuar për krime lufte në Bosnje dhe Hercegovinë, shumë prej të cilëve akuzohen për gjenocid në Srebrenicë. A i përket edhe ajo mbrojtje shtetërore “respektit ndaj muslimanëve” për të cilët flet Vuçiçi? A janë të gjithë të barabartë para ligjit, apo kriminelët e luftës janë pak më të barabartë se të tjerët? Nëse Vuçiçi kujdeset për boshnjakët në Priboj dhe gjithë Sanxhakun, ai së paku mund të nisë një hetim kundër atyre që urdhëruan rrëmbimin dhe vrasjen e pasagjerëve në Sjeverin. Ose për të ndihmuar familjet e viktimave në zbulimin e eshtrave të të dashurve të tyre, të cilët ende figurojnë kryesisht si të zhdukur. Nuk është e vështirë të tregosh në veprim se Serbia është një vend që u përket njëlloj të gjithë popujve që jetojnë në të, nëse vërtet dëshiron ta bësh këtë. Meqë presidenti nuk e ka një qëllim të tillë, por vetëm e riparon dëmin për të marrë sërish vota në zgjedhje, atëherë asgjë.
Aleksandar Vuçiçi dhe të gjithë ndjekësit e tij, duke filluar nga Ana Brnabić, kryeministre në hijen e Vuçiçit, përmes ministrave, zyrtarëve shtetërorë dhe partiakë, e deri te vidhosja më e vogël e makinerisë progresive – kanë mohuar njëzëri dhe me këmbëngulje gjenocidin në Srebrenicë për vite me radhë. dhe relativizimi nuk është i huaj për ta, bashkë me krimet e tjera si dhe gjithçka ka ndodhur në vitet 1990. Mohimi është faza e fundit e gjenocidit dhe regjimi progresiv po e kryen atë fazë përfundimtare me zhurmë, me entuziazmin e besimtarëve të vërtetë.
Divizioni për nxitje mediatike
Të gjitha mediat e kontrolluara nga qeveria mbrojnë ideologjinë e gjakut dhe tokës që i vuri zjarrin Jugosllavisë në vitet 1990, duke çuar në shpërbërjen e vendit, fillimin e luftërave, kryerjen e spastrimve etnike, krimet masive dhe duke shkaktuar vuajtje të pamasë miliona njerëzve. Kriminelët e luftës, avokatët e tyre, ideologët, intelektualët që mbështesin aspiratat e Serbisë së Madhe shfaqen rregullisht në televizion me një frekuencë kombëtare.
Shfaqjet si “Cyrilic” e Milomir Mariçit janë bërë të specializuara në mohimin e gjenocidit, talljen e viktimave në mënyra të ndryshme të çuditshme dhe çnjerëzore dhe rijetimin e vuajtjeve të familjeve, anëtarët e të cilave u vranë në luftë. Vuçiq ka kontroll absolut mbi të gjitha mediat e tilla, makineria e propagandës është një nga pikat më të rëndësishme për mbajtjen e tij në pushtet, dhe përmbajtjet e përmendura janë pasqyrë dhe mundësi e qëndrimit real të presidentit ndaj boshnjakëve dhe popujve të tjerë që kanë vuajtur nga politika kriminale.
Kur vendosni Milorad Vuçeliçin, Goebbelsin e Millosheviçit, në krye të “Veçernji novosti”, ju dërgoni një mesazh të qartë se çfarë vlerash qëndrojnë në zemrën tuaj. Dhe gjithçka bëhet edhe më e qartë kur Vuçeliçi fillon të bëjë atë për të cilën e keni sjellë ju, ndaj tregon të njëjtën histori si në vitet 1990, të cilën e ka bërë prej vitesh në të përjavshmen e tij “Peçat”, por të paktën nuk ka qenë nën brezin e Vuçiqit.
Maska transparente
Kur e cakton Dragoslav Bokanin, liderin e formacionit paraushtarak “Shqiponjat e Bardha”, drejtor zyrtar të ceremonive përkujtimore shtetërore dhe ngjarjeve të ndryshme, dhe gjatë rrugës paraushtaraku merr një term të rregullt televiziv për të përhapur retorikë luftarake – një akt i tillë është padyshim një mesazh më bindës se thirrja e rreme për paqe, tolerancë ndëretnike dhe barazi të të gjithë popujve. Veprat thonë një gjë, dhe fjalët thonë diçka tjetër, nuk ka dyshim se në cilën anë qëndron e vërteta.
Sikur Vuçiçi të besonte vërtet në atë që tha në Priboj, po të mos ishin vetëm marifete e mashtrime parazgjedhore për naivët, do të sillej krejtësisht ndryshe, më saktë – diametralisht e kundërta nga ajo që bën normalisht. Nëse ai do të kujdesej për barazinë kombëtare, nëse do t’i konsideronte boshnjakët nga Sanxhaku si qytetarë të Serbisë si serbët, ai nuk do të kishte këmbëngulur në të njëjtat pozita ideologjike në të cilat ka qëndruar që nga anëtarësimi në Partinë Radikale Serbe.
Nëse ai do të ishte avokat i vërtetë i paqes dhe barazisë, vëllazërisë dhe unitetit, do të punonte me të gjitha forcat për të çmontuar ideologjinë e Serbisë së Madhe, në vend që të sulmonte të gjitha vendet fqinje dhe të përhapte retorikë shoviniste përmes shoferëve të tij besnikë. Nëse do të kujdesej vërtet për anëtarët e kombeve të tjera, ai nuk do t’i jepte mbështetje politike secesionizmit të Milorad Dodik, duke e financuar bujarisht atë, por aleatët e tij do të ishin ata që do të ruanin një Bosnjë dhe Hercegovinë të bashkuar.
Nuk ia vlen, më kot mundohet Vuçiçi të luajë rolin e njeriut tolerant, ashtu siç u përpoq më kot të imitojë një evropian në atë kohë – ato role thjesht nuk i shkojnë. Pas maskës transparente të paqebërësit, lutet gjithmonë fytyra e vjetër, e njohur e një showmeni radikal, i cili klikon me këpurdha çdo gjë që nuk është serbe. Të gjitha përpjekjet e Vuçiçit për të mashtruar opinionin dhe për t’u paraqitur në një dritë të rreme janë të kota. Për të gjithë ata që shohin përtej hundës, Vuçiçi do të mbetet përgjithmonë njeriu që nga foltorja e Kuvendit Popullor të Serbisë tha: “Nëse vrasin një serb, ne do të vrasim njëqind muslimanë”. E kjo vetëm pak ditë pas gjenocidit. /Observer.al/
*Tomislav Markoviç është gazetar dhe shkrimtar nga Beogradi. Një nga themeluesit dhe redaktori i Setit Kulturor-Propagandist Beton dhe zëvendëskryeredaktor i portalit të revistës XXZ.
