Dy qytete zvicerane – Cyrihu dhe Winterthur – po vendosin një pagë minimale për orë që do të jetë përkatësisht 23.9 euro ose 23 franga, duke iu bashkuar kështu grupit të kantoneve provinciale që tashmë kanë rregulluar të ardhurat më të ulëta të mundshme për qytetarët e punësuar.
Paga minimale është një zgjidhje e zakonshme në demokracitë liberale perëndimore, por pagat minimale të paraqitura nga Cyrih-u dhe Winterthur-i kryesojnë rrugën për sa i përket lartësisë së tyre. Bëhet fjalë për shumën rreth 4000 franga zvicerane në muaj, që është rreth 4075 euro.
Për krahasim, paga minimale në Gjermani është 2.7 herë më e ulët se sa do të jetë në Cyrih dhe Winterthur. Në fund të fundit, paga minimale e garantuar prej 4075 euro është më e lartë se paga mesatare në Gjermani, e cila është 3810 euro në muaj.
Mbështetja politike për vendimin për një pagë minimale të lartë është më se e qartë; në Cyrih e mbështesin 70 për qind e qytetarëve, në Winterthur 65.5 për qind. Nisma për rritjen e pagës minimale u drejtua nga partitë e majta me tezën se ata që punojnë shumë duhet të fitojnë denjësisht. SRF shkruan: “Oliver Heimgartner, nënkryetar i PS Stadtzürcher, është i kënaqur: “Është një sukses i madh. Kjo pagë minimale do të ndihmojë 17,000 njerëz në qytetin e Cyrih-ut, të cilët aktualisht fitojnë 20 ose 21 franga në orë””.
Në Winterthur, këshilltari përgjegjës i qytetit Nicolas Galladé (PS) u befasua nga rezultati i qartë:
“Ne e pranojmë këtë si urdhër dhe tani po fillojmë ta zbatojmë”, thotë Galladé.
Këshilli Bashkiak i Winterthur-it fillimisht mbështeti një kundërpropozim më të moderuar për nismën e pagës minimale. Kur dështoi në parlament, qeveria u deklarua pro nismës “Paga e Jetesës”.
Në të kundërt, një pjesë e skenës politike është befasuar në mënyrë të pakëndshme nga rezultati i votimit, por edhe nga qëndrimet e qytetarëve. Ata nuk ndihen rehat me iniciativën. FDR sqaron:
“Në Cyrih, SVP, FDP, GLP dhe qendra luftuan kundër vendosjes së pagës minimale. Përparim Avdili, kryetar i FDP-së së qytetit të Cyrih-ut, është i zhgënjyer me rezultatin. Ai është i bindur se varfëria nuk mund të luftohet kështu”. Për më tepër, një vendim i tillë sigurisht që nuk kontribuon që Cyrih-u të bëhet më tërheqës si destinacion biznesi.
Sipas Avdilit, ka ende shumë pyetje pa përgjigje sa i përket zbatimit. Për shembull, si duhet të kontrollohet paga minimale. “Ka ende shumë për të diskutuar këtu,” pranon Desirée Schiess, presidente e Shoqatës së SME-ve Winterthur.
Çështjet ligjore gjithashtu duhet të merren parasysh me kujdes. “Ne e pranojmë këtë vendim demokratik, por po shqyrtojmë edhe nëse duam të marrim masa ligjore kundër tij. Vetëm në Cyrih, rreth 17,000 njerëz fitojnë më pak se 4,000 franga në muaj. Kjo prek kryesisht punonjësit në sektorë si shitja me pakicë, pastrimi apo gastronomia”.
Përshtypja është se Zvicra ngadalë dhe me siguri po përparon drejt një vendi ku ata të paktën mendojnë të kënaqin të gjithë sipas nevojave të tyre, gjë që është njësoj si të eksperimentosh me komunizmin, i cili kurrë nuk arriti t’i afrohej vlerave kaq realiste të pagave, por edhe disa ideve politike në dukje ekstravagante.
Domethënë, ashtu si dy qytete zvicerane vendosën të rrisin pagën minimale në më shumë se 4000 euro, në kryeqytetin Bernë u legalizua kokaina në mënyrë që të varurit të mos liheshin në mjedisin kriminal, me Bazel-in, Cyrih-un dhe Lozan-ën që tashmë po zbatojnë një program të ngjashëm, por “vetëm” për marijuanën.
Situata, nëse i shikojmë me një grimcë cinizmi proceset politike zvicerane, nuk është tamam ideale: një i varur nga kokaina nga Lozana nuk do të përfitojë veçanërisht nga legalizimi i kokainës në Bernë, as nga rritja e pagës minimale në 4075 euro në Cyrih. /tesheshi.com/
