Disa orë pasi dy tërmete të fuqishme dhe qindra pasgoditje goditën Turqinë juglindore dhe Sirinë veriperëndimore më 6 shkurt, shpëtuesit shumë të nevojshëm filluan të mbërrinin në Turqi – ekipet e K9 nga e gjithë bota erdhën për të ndihmuar GEA, ekipin vullnetar të shpëtimit të Turqisë.
Një K9 është një qen i trajnuar posaçërisht për të ndihmuar forcat e sigurisë dhe ekipet e reagimit emergjent në operacionet e shpëtimit, kundër narkotikëve apo të tjera. Këta qen erdhën nga El Salvadori, Gjermania, Meksika, Katari, Koreja e Jugut, Zvicra, Ukraina dhe SHBA, ndër të tjera.
Ata shpëtues, të cilët mund të gjejnë viktima vetëm nga era, nevojiten për të ndihmuar ekipet K9 të Turqisë në operacione të dëshpëruara ku ndërtesat deri në 14 kate janë shembur, duke e bërë të vështirë gjetjen e të mbijetuarve nga shikimi ose zëri.
Që nga mbërritja më 6 shkurt, një ekip prej 10 personash dhe gjashtë qensh të stërvitur së bashku me GEA deri më tani kanë gjetur 39 persona të gjallë nën rrënoja.
Qeni i dytë konfirmon gjetjet e të parit
Qentë janë të trajnuar të nuhasin erën e një personi, të qëndrojnë në vend dhe të lehin me zë të lartë për të paralajmëruar kujdestarët e tyre se ku e kanë gjetur atë. Më pas lëshohet një qen i dytë për të parë nëse mund të konfirmojë gjetjet e të parit.
Nëse dy qentë konfirmojnë, kjo u lejon shpëtuesve njerëz të përqendrojnë përpjekjet e tyre të gërmimit në atë vend të veçantë derisa të gjejnë personin.
“Mendoj se është një nga momentet më emocionale të jetës sime… momenti kur një nga qentë tanë na sinjalizon se ka gjetur disa njerëz në rrënoja,” tha për Al Jazeera-n Matthias Gerber, nënkryetari i kërkimit të rrënojave në REDOG.
Qentë punojnë gjatë gjithë ditës në skuadra prej tre vetësh në rrënojat, duke marrë radhë në turne 20-minutëshe, të ndjekura nga pushime 40-minutëshe.
Në një rast pasi qentë e tyre sinjalizuan një vend ku njerëzit ishin varrosur, ekipet e shpëtimit filluan të gërmojnë në vend dhe së shpejti dëgjuan trokitje nga prapa rrënojave të viktimave të bllokuara brenda, duke konfirmuar atë që qentë kishin zbuluar tashmë.
“Pas tetë orësh punë të vështirë, ata shpëtuan katër persona nga ai pozicion”, tha për Al Jazeera-n, Gian Forster, udhëheqës i ekipit REDOG që punon me tre qen.
Një lodër ose ushqim si shpërblim
Sa herë që një qen REDOG gjen një person, ai lavdërohet dhe shpërblehet me një lodër ose ushqim.
“Atij i pëlqen të gjejë njerëz sepse shpërblehet çdo herë”, tha Forster.
“Gjëja kryesore është që qeni argëtohet dhe i pëlqen të kërkojë njerëz”.
Nëse i mbijetuari nuk është varrosur shumë thellë, qentë mund ta ndjejnë erën shumë shpejt. Por disa ndërtesa në Iskenderun kanë gjashtë kate që janë shembur, me 2-3 metra beton mes çdo niveli, që është një sfidë.
“Nëse kërkon kohë që të shfaqet era, ne duhet të shkojmë në vend dhe të heqim disa shtresa rrënojash dhe të provojmë përsëri. Është një proces mjaft i vështirë nëse personi varroset thellë”, tha Gerber.
Duke përshkruar shpëtimin e fundit, Forster tha: “Arritëm te rrënojat dhe filluam të shikonim në majë të çatisë së ndërtesës dhe nuk u ndje asnjë erë atje. Dhe pastaj Gian mendoi se era po vinte nga perëndimi, kështu që ne kërkuam anën lindore të rrënojave dhe aty qentë ndjenë erën e një personi.”
Qentë që punojnë me REDOG në terren në Turqi – mes tyre labradorë, pastorë gjermanë dhe belgë, retrierë të artë – kanë deri në shtatë vjet përvojë pune në misionet e shpëtimit dhe kanë ndihmuar në gjetjen e të mbijetuarve pas fatkeqësive në Japoni, Nepal dhe Shqipëri.
Por, tha Gerber, në 30 vitet e fundit të punës së tij me qentë e shpëtimit, misioni aktual në Turqi është më sfiduesi dhe tragjiku që ka përjetuar, duke pasur parasysh shkallën e shkatërrimit.
“Një qen, më i mirë se çdo teknologji”
“Është shumë e vështirë për qentë tanë të gjejnë njerëz nëse ka kaq shumë rrënoja. Kjo është një pengesë e madhe për ne. Është mirë nëse mund të kthehemi në të njëjtin vend rrënojash pasi të jenë hequr disa kate dhe të kërkojmë përsëri, sepse atëherë kemi një shans për të gjetur njerëz të gjallë edhe nëse janë varrosur shumë thellë”, tha Gerber.
“Është e tmerrshme ajo që ndodhi këtu. Të gjitha këto ndërtesa të shembura, të gjithë këta njerëz që humbën të afërmit e tyre, shtëpitë e tyre. Është e tmerrshme”, tha Gerber.
“Ne jemi të lumtur të ndihmojmë këtu me qentë tanë, për të nxjerrë njerëzit të gjallë. Kjo është vërtet e rëndësishme. Më prek vërtet që ne mund të ndihmojmë këtu.”
Organizata joqeveritare me bazë në Kaliforni, National Disaster Dog Foundation (SDF) ka trajnuar shtatë nga 12 qentë e shpëtimit të dislokuar nga SHBA aktualisht në kërkim të të mbijetuarve në Turqi.
Denise Sanders, drejtoresha e komunikimit dhe operacioneve të ekipit të kërkimit, i tha Al Jazeera-s se qentë janë “shumë më të mirë se çdo teknologji që kemi”.
“Ata vrapojnë mbi majën e rrënojave dhe bëjnë atë që quhet sensor ajri. Ata kapin grimcat e erës në ajër dhe më pas e ndjekin me hundën e tyre tek burimi më i fortë i erës, që është vendndodhja e viktimës së mundshme”, tha Sanders.
Qeni meksikan shpallet hero
Shpëtuesit K9 janë të përkushtuar ndaj punës së tyre dhe përballen me të njëjtat rreziqe si homologët e tyre njerëzorë.
Proteo, një pastor gjerman që punonte me një ekip shpëtimi meksikan në Kahramanmaras, humbi jetën kur mbi të ranë mbeturinat e një ndërtese që po kërkonte. Ministria e Mbrojtjes meksikane e nderoi dhe e shpalli hero. /tesheshi.com/
