Hëna u vendos në listën e vendeve të rrezikuara të Fondit Botëror të Monumenteve (WMF) për shkak të frikës se numri në rritje i udhëtimeve tregtare të planifikuara mund të dëmtojnë gjurmët që dëshmojnë për hapat e parë të njerëzimit përtej Tokës.
Presidenti i WMF Benedikte de Montlaur tha se Hëna ishte përfshirë në listë për shkak të rrezikut në rritje të aktiviteteve të përshpejtuara që po ndërmerren pa procedura adekuate.
“Sende të tilla si kamera që regjistroi transmetimin televiziv të uljes në hënë, disku i kujtesës i lënë pas nga astronautët Neil Armstrong dhe Buzz Aldrin dhe qindra objekte të tjera janë simbole të kësaj trashëgimie. Përfshirja e Hënës në listë nxjerr në pah nevojën universale për strategji proaktive dhe bashkëpunuese për të mbrojtur trashëgiminë, në Tokë apo më gjerë, që pasqyrojnë dhe ruajnë narrativën tonë kolektive”, tha ai për Gazeta Art.
Montlaur tha se në mes të një epoke të re të eksplorimit të hapësirës, është e rëndësishme të krijohen mekanizma ndërkombëtarë për të mbrojtur peizazhin kulturor të Hënës.
“Ruajtja e trashëgimisë hënore do të parandalojë dëmtimin nga përshpejtimi i aktiviteteve private dhe qeveritare në hapësirë, duke siguruar që këto artefakte të zgjasin për brezat e ardhshëm,” shtoi ai.
Shqetësimet për udhëtimet private
Kompania SpaceX e miliarderit Elon Musk dërgoi dje dy anije kozmike hënore që do të kryejnë kërkime si pjesë e nisjes së misioneve të ardhshme në Hënë.
Vetëm pesë vende, SHBA, Kina, India, Japonia dhe ish-BRSS, kanë nisur me sukses automjete hënore në Hënë deri më tani.
Udhëtimet private në Hënë priten pas misionit Artemis III të NASA-s, i planifikuar për mesin e vitit 2027, i cili do të zbarkojë ekuipazhin e parë në Hënë që nga fillimi i viteve 1970.
Shkaku kryesor i shqetësimit për fondin WMF janë pikërisht këto udhëtime, por edhe misione të tjera të financuara nga qeveria amerikane, të cilat mund të rrezikojnë dhe dëmtojnë gjurmë si ato të Armstrong dhe Aldrin. /tesheshi.com/
