Nga Antonio Pita, El Pais
Tel Aviv – Deri më 6 tetor 2023, Luis Har, 71 vjeç, ishte një qytetar i panjohur në publik. Ai e kalonte kohën midis dy kibucëve (fermave) pranë Gazës: Urim, ku u vendos pas emigrimit nga Argjentina në vitin 1971, dhe Nir Itsjak, ku jetonte partnerja e tij Klara Marman.
Atë ditë të dy po shijonin festën kombëtare në shoqërinë e dy vëllezërve të Klarës. Njëra nga mbesat e saj vendosi ta kalonte aty natën. Në agim, një grup militantësh hyjnë në shtëpi, i fusin me dhunë në një automjet dhe i çojnë në Gaza. Familja përbëhej nga pesë anëtarë (të gjithë me shtetësi të dyfishtë argjentinase dhe izraelite) nga më shumë se 250 pengjet që u morën nga milicët e Hamasit më 7 tetor të vitit të kaluar.
Rrëmbyesit i kaluan për tre orë përmes një tuneli të errët (një nga kujtimet më të forta për Har-in). Më pas i mbajtën së bashku në një apartament. Më 28 nëntor 2023, tre gra u liruan të parat në këmbim të lirimit të qindra të burgosurve palestinezë dhe të një armëpushim njëjavor, i vetmi armëpushim në tetë muaj luftë.
Në atë kohë, Luis dhe vëllai i tij Fernando menduan se do të ishin të liruarit e radhës. Aq sa të pestë u përshëndetën me frazën: “Shihemi pas dy-tre ditësh”- u tha Klara Marman pas lirimit. Por kjo nuk ndodhi. Më 1 dhjetor, armëpushimi përfundoi, pa ndonjë marrëveshje për zgjatjen e tij.
“Kur filluam të dëgjonim bombat izraelite në orën 7:00 të mëngjesit, unë dhe Fernando pamë njëri-tjetrin dhe thamë: ”Nuk do të largohemi dot nga këtu!”. E kuptuam që marrëveshja kishte përfunduar dhe ishim paksa të dëshpëruar. Në fund të asaj dite thamë: ”Një ditë burg më pak”.
“E dinim që ishte një ditë më pak. Por nga ana tjetër nuk e dinim se sa ditë të tjera do të rrinim aty. Por ajo qasje na dha shpresë”- rrëfen Lius-i. Ata do të mbaheshin atje edhe për 76 ditë të tjera. Ajo që i trembte më shumë ishte dëgjimi i zhurmës së avionëve luftarakë izraelitë.
“Nuk e dinim se ku do të shkonin apo ku do të bombardonin. Ndonjëherë dëgjonim zhurmën e bombave që binin aty pranë. Nuk e di nëse sipër nesh apo pranë nesh. Xhamat e apartamentit u thyen disa herë. Binin 60-70 metra afër dhe i ndienim. Gjithçka dridhej si të binte tërmet. Dyshemeja lëvizte sa andej-këtej. Fillimisht ndjenim dridhjen dhe më pas shpërthimin. Ishte shumë e tmerrshme”-kujton ai
Kur kishte mundësi Har-i gatuante për të gjithë, përfshirë edhe robëruesit e tij. Me një sens humori të paprekur, ai kujton se si ditën e parë militantë e Hamasit iu afruan gruas më të madhe në moshë (Klarës, 61 vjeçe) me një kovë me patate dhe i thanë të gatuante.
Ajo iu përgjigj: “Nëse duan të hanë, le të gatuajë më mirë Luisi”. Në atë kohë “kishte ende gjithçka” të nevojshme për të gatuar gjellë të ndryshme. Por shumë shpejti, për shkak të pengesave që vendosi Izraeli në hyrjen e ndihmave humanitare – që i ka lënë zonat e Gazës në prag të urisë – kishte ditë kur ata mezi blinin bukë pite për t’i ndarë me njëri-tjetrin.
Kur dy burrat mbetën vetëm, ata fantazonin – gjysmë me shaka e gjysmë seriozisht – se një komando e forcave speciale izraelite do të shfaqej dhe do t’i shpëtonte. Dhe kjo është pikërisht ajo që ndodhi më 12 shkurt të këtij vit, në mesin e bombardimeve të forta izraelite që shkaktuan dhjetëra të vdekur.
Gjatë robërisë së tij, Luis Har – vetëm një nga vetëm shtatë pengjet e shpëtuara nga ushtria izraelite në tetë muaj – nuk e ndjeu se rrëmbyesit e tij e urrenin. “Ata na pranuan ashtu siç jemi. Nuk kishin asnjë synim për të na vrarë, por ishte një situatë e çuditshme për ata dhe për ne”- rrëfen ai.
Edhe pse nuk ua thanë kurrë, Hari mendonte se militantët do të ishin të lumtur sikur t’i kishin dorëzuar pengjet “që ditën e dytë”. Por koha kaloi, pa ndonjë marrëveshje për shkëmbimin e të burgosurve, dhe rrëmbyesit dhe pengjet arritën një lloj pakti të nënkuptuar të bazuar tek mirëbesimi i ndërsjelltë.
“Unë jam sot këtu, pasi ata mendonin se nuk duhej të kishin frikë nga ne. Kishte njëfarë besimi që ne ishim në të njëjtën barkë së bashku. Sepse as ata nuk i shihnin familjet e tyre. Asnjëri. Ishin gjatë gjithë kohës me ne. Ne u përpoqëm t’i bindim që të kishin besim tek ne. Që nuk do të arratiseshim dhe as t’i sfidonim ata”- shprehet Luis.
Rrëmbyesit nuk i dhunuan asnjëherë. Ndonjëherë hanin të gjithë së bashku. Shmangën bisedat për politikën. Hari guxoi një herë por gjërat shkuan shumë mirë. “I zoti i shtëpisë na tha: ”Ç’bëni këtu? Ju jeni argjentinas. Shkoni të jetoni në Argjentinë. Kjo është Palestina. Dhe nuk kishte asnjë mënyrë për ta bindur atë për të kundërtën. U përpoqa të flisja pak, por pashë që nuk kishte asnjë kuptim”-rrëfen më tej 71-vjeçari.
Luis bën dallimin midis “pronarit të shtëpisë” ku ata u rrëmbyen – me të cilin arriti të krijonte “një lloj besimi” – dhe militantët që ishin “më agresivë” dhe gjithnjë të armatosur. Me të parin shkëmbyen mendime për aq sa mundën. “Duart, këmbët, sytë. Çdo gjë mund të përdoret për aq kohë sa ti e kupton veten. Unë nuk kuptoj arabisht. Pronari i banesës nuk kuptonte shumë hebraisht. Dinte vetëm disa fjalë në anglisht. Por në fund e kuptuam njëri-tjetrin, dhe me të arritëm të krijonim një dialog të caktuar për gjëra të ndryshme”- kujton ai.
Hari këmbëngul dy herë se nuk kishte frikë. Fjalia që i thosha përherë vetes ishte “Kujdesu për veten, mbijeto!”. Ai thotë se mbajtja peng i shkaktoi edhe kriza psikologjike, dhe ata mbështetën njëri-tjetrin në varësi të asaj se kush nga të pestë ishte më i shëndetshmi.
“Mund të rrije vetëm ulur ose shtrirë. Nuk mund të vendosje apo të bëje asgjë. Nuk kishim një copë letër apo laps. Asgjë. Dhe kështu kalonin ditët…”- thotë ai. Ndërsa koha dukej e përjetshme, Luis – i apasionuar pas teatrit, kërcimit popullor dhe gatimit – u përpoq ta shtynte duke treguar histori.
Ata gjithashtu imagjinuan udhëtime (“po flisnim për kthimin në Bariloshe, në Ujëvarat e Iguazú, në Ushuaia”…) dhe ndanë receta për një të ardhme të pasigurt. Ai ishte pajtuar me idenë se mund të vdiste në Gaza, dhe ishte në paqe me këtë ide.
Ndjeu se në moshën 71-vjeçare, kishte jetuar mjaftueshëm dhe se kishte lënë “gjurmën” e tij – siç e përshkroi ai – katër fëmijët dhe 10 nipërit e tij. “Ne nuk menduam se autoritetet na kishin harruar, por koha po kalonte dhe asgjë nuk po ndodhte… Ne as që e dinim nëse ishim mjaft të rëndësishëm për ta. Ndaj ishte një surprizë që na nxorën nga atje ku ishim”- thekson Luis Har. /Tesheshi.com/
