Zyrtarët armenë dhe azerbajxhanas thanë sot, më 13 mars, se kanë rënë dakord për tekstin e një marrëveshjeje paqeje për t’i dhënë fund konfliktit gati katër dekadash midis vendeve të Kaukazit Jugor.
Dy shtetet post-sovjetike kanë zhvilluar një sërë luftërash që nga fundi i viteve 1980, kur Nagorno-Karabaku, një rajon azer që në atë kohë kishte një popullsi shumicë armene etnike, u shkëput nga Azerbajxhani me mbështetjen e Armenisë.
Ministria e Punëve të Jashtme armene njoftoi sot se pala e tyre ka finalizuar një projekt-marrëveshje paqeje me Azerbajxhanin.
“Marrëveshja e paqes është gati për nënshkrim. Republika e Armenisë është e gatshme të fillojë konsultimet me Republikën e Azerbajxhanit për datën dhe vendin e nënshkrimit të marrëveshjes,” tha Ministria e Jashtme armene.
Ministria e Jashtme e Azerbajxhanit tha në një deklaratë: “Ne vërejmë me kënaqësi që negociatat për tekstin e projekt-Marrëveshjes për paqen dhe vendosjen e marrëdhënieve ndërshtetërore midis Azerbajxhanit dhe Armenisë janë përfunduar”.
Afati kohor për nënshkrimin e marrëveshjes është i pasigurt sepse Azerbajxhani ka thënë se një parakusht për të është një ndryshim në kushtetutën e Armenisë, për të cilën thotë se pretendon në mënyrë implicite territorin e saj.
Armenia mohon pretendime të tilla, por kryeministri Nikol Pashinyan ka thënë disa herë gjatë muajve të fundit se dokumenti themelues i vendit duhet të ndryshohet dhe ka kërkuar një referendum për ta bërë këtë. Data nuk është caktuar ende.
Shpërthimi i armiqësive në fund të viteve 1980 shkaktoi dëbimin masiv të qindra mijëra azerëve kryesisht myslimanë nga Armenia dhe armenë, kryesisht të krishterë, nga Azerbajxhani. Bisedimet e paqes filluan pasi Azerbajxhani e ktheu me forcë Nagorno-Karabakun në shtator 2023, duke detyruar pothuajse të gjithë armenët e zonës prej 100,000 të ikin në Armeni.
Të dyja palët kanë thënë se duan të nënshkruajnë një marrëveshje për t’i dhënë fund konfliktit të gjatë, por përparimi ka qenë i ngadalshëm dhe marrëdhëniet kanë qenë të tensionuara. Kufiri i tyre i përbashkët 1000 kilometra i gjatë është i mbyllur dhe i militarizuar rëndë. /tesheshi.com/
