Kryeministri konservator grek Kyriakos Mitsotakis fitoi raundin e parë të zgjedhjeve, duke arritur një rezultat çuditërisht të mirë, por ende nuk mjaftoi që ai të formonte një qeveri. Partia e tij e qendrës së djathtë Demokracia e Re fitoi pothuajse 41 për qind të votave. Partia e Mitsotakis fitoi 146 vende në parlament, pesë vende më pak se 151 vendet e nevojshme për një shumicë.
Rivali i tij i qendrës së majtë Alexis Tsipras e uroi atë dhe partia e tij Syriza arriti një rezultat shumë të dobët prej 20 përqind. Mitsotakis tha pas zgjedhjeve se rezultati tregoi se grekët i kishin dhënë partisë së tij një mandat për një qeveri të re katërvjeçare.
“Populli donte një Greqi që do të qeverisej nga qeveria e shumicës dhe Demokracia e Re pa ndihmën e të tjerëve”, tha kryeministri në fjalimin e tij të fitores, i cili pavarësisht shumë sondazheve të pafavorshme parazgjedhore, arriti një rezultat të madh.
Nga një nga dinastitë më të fuqishme politike greke
Në vend që të negocionte një qeveri koalicioni, ai vendosi të shkojë në zgjedhje të reja në fund të qershorit. Ligji zgjedhor i Greqisë parashikon që në zgjedhjet e përsëritura partia fituese të marrë 50 mandate të tjera përfaqësuese dhe është absolutisht e qartë se do të jetë Demokracia e Re.
Analistët politikë janë të befasuar nga rezultati i dobët i zgjedhjeve dhe dështimi i liderit të Syriza-z, Alexis Tsipras, i cili e përshkroi performancën e partisë së tij si “jashtëzakonisht negative”. Ai erdhi në pushtet në vitin 2015, duke u pozicionuar kundër masave të ashpra shtrënguese për ndihmën ndërkombëtare, por përfundimisht u pajtua me kërkesat e kreditorëve. Sipas komentuesve politikë, votuesve grekë nuk u pëlqente kjo.
“Qendra e djathtë ka qeverisur Greqinë për katër vitet e fundit dhe mund të mburret se rritja e vendit vitin e kaluar ishte afër gjashtë për qind. Fjala e Mitsotakis për kombin ishte se vetëm atij mund t’i besohej për të drejtuar ekonominë greke përpara dhe për të konsoliduar rritjen e fundit. Grekët duket se janë përgjigjur pozitivisht, më shumë se sa pritej”, thuhet në analizën e BBC.
Mitsotakis vjen nga një nga dinastitë më të fuqishme politike të Greqisë. Babai i tij, Konstantinos Mitsotakis, ishte vetë kryeministër në fillim të viteve 1990; motra e tij Dora Bakojanis ishte ministre e jashtme dhe djali i saj Kostas Bakojanis është kryebashkiaku aktual i Athinës.
Tre shpëtime në vlerën 280 miliardë euro
Tragjedia hekurudhore në shkurt, e cila la në hije fushatën zgjedhore, nuk pati asnjë rol të dukshëm në rezultat. Nga aksidenti humbën jetën 57 persona, shumë prej tyre studentë. Partitë opozitare e theksuan tragjedinë si një simptomë të një shteti jofunksional, të thyer deri në kockë pas viteve të krizës ekonomike dhe investimeve të pamjaftueshme. Analistët pyesin veten, nëse kjo nuk e dënmtoi Mitsotakisin, atëherë çfarë mund ta kërcënojë atë?
“Para këtyre zgjedhjeve, asnjë parti në pushtet nuk kishte rritur përqindjen e votave në Greqi për më shumë se 40 vjet. Skandali i përgjimeve të qeverisë dhe sfondi i një aksidenti katastrofik treni në shkurt u parashikua se do të dëmtonte perspektivat e Mitsotakisit. Megjithatë, sondazhet që parashikojnë një garë relativisht të ngushtë rezultuan të ishin shumë të dobëta, pasi partia e qendrës së djathtë Demokracia e Re mori më shumë se dyfishin e votave të rivalit të saj të majtë, Syriza. Mitsotakis morri një fitore dërrmuese pjesërisht për shkak të shenjave të përparimit ekonomik dhe pjesërisht sepse votuesit e prekur nga kriza e borxhit të eurozonës po kërkonin stabilitet dhe vazhdimësi. Qeveria arriti të tregojë një sërë treguesish qetësues”.
“Investimet e huaja direkte u rritën me 50 për qind vitin e kaluar. Ekonomia greke, edhe pse nga një bazë shumë e ulët, aktualisht po rritet me dyfishin e normës mesatare të Eurozonës. Pas tre paketave shpëtimi prej 280 miliardë eurosh, kontrollet ndërkombëtare të shpenzimeve për huadhënësit më në fund përfunduan verën e kaluar. Platforma e vogël qeveritare e Mitsotakisit për uljen e taksave u kombinua gjithashtu me një politikë populiste të pamëshirshme migracioni, duke përfshirë një premtim për të shtrirë një gardh kufitar prej çeliku pothuajse në të gjithë gjatësinë e kufirit të Greqisë me Turqinë”, sipas një analize nga The Guardian.
Pak vite më parë, kryeministri i atëhershëm Tsipras u konsiderua si ikona e re e së majtës evropiane për shkak të marrëdhënies së tij me kreditorët ndërkombëtarë. Edhe Greqia e adhuronte. Tani ai pësoi një disfatë të rëndë.
Më pak të pasurit vazhdojnë të vuajnë pasoja të rënda
“Pas miratimit të masave shtrënguese gjithëpërfshirëse midis 2015 dhe 2019, Tsípras bëri fushatë këtë herë duke bërë thirrje për shpenzime më të mëdha sociale dhe investime publike. Por ai dështoi. Shkalla e lartë e abstenimit dhe rënia e përqindjes së votave të Syriza-s treguan një humbje të besimit te partia kryesore progresive e Greqisë dhe lideri i saj. Rishfaqja e PASOK-ut, partia e qendrës së majtë e lënë në hije nga Syriza gjatë krizës së eurozonës, mund të tregojë një riorganizim të ardhshëm. E ardhmja politike e Tsiprasit duket e pasigurt pas poshtërimit që ai përjetoi”, sipas analistëve të The Guardian.
Ata shtojnë se, për të mirën e miliona familjeve që jetojnë afër kufirit, partitë opozitare greke duhet të rigrupohen shpejt dhe të gjejnë gjuhën e përbashkët.
“Reformat miqësore ndaj tregut të kryeministrit Mitsotakis mund të kenë kënaqur bankat dhe investitorët dhe të kenë qetësuar një klasë të mesme komode. Por më pak të pasurit vazhdojnë të vuajnë pasojat e tmerrshme të masave ndëshkuese dhe masave shtrënguese të vazhdueshme. Ekonomia greke është ende rreth një e pesta më e vogël se para vitit 2008. Nivelet e varfërisë dhe përjashtimit social janë ndër më të lartat në Evropë. Stabiliteti financiar dhe shlyerja e borxhit ndaj kreditorëve ndërkombëtarë u arrit në kurriz të standardit të përgjithshëm të jetesës”, thuhet në analizë.
Rrjeti CNN raporton se kriza financiare e viteve 2010, që po shtrëngonte rripin, pa produktin e brendshëm bruto të vendit (PBB) të tkurret me një të katërtën, dhe pagat dhe pensionet e njerëzve u ulën, duke lënë mijëra njerëz në prag të mbijetesës.
“Grekët nuk votuan me optimizëm. Asnjëra nga dy partitë kryesore nuk është e re në skenë. Të dy kanë qenë në qeveri për 10 vitet e fundit”, thotë analisti politik Petros Ioannides.
Spektri i majtë, një Tsipras të ri sa më shpejt të jetë e mundur
“Në vitin 2015 njerëzit votuan për ndryshime dhe kryeministrin e sapoardhur Tsipras dhe kishte shpresë për këtë. Në vitin 2019, kishte një lloj tjetër shprese, një dëshirë për një rikthim në stabilitet, përsëri me Mitsotakis. Në këto zgjedhje njihen partitë dhe liderët, si dhe mangësitë e tyre të perceptuara”, thekson ai.
“Udhëheqja e fortë dhe stabiliteti politik janë ato që kërkojnë tregjet dhe investitorët,” tha Ëolfgango Piçoli, i firmës këshillimore financiare Teneo.
“Një qeveri koalicioni do të shkaktonte shqetësim për stabilitetin politik. Sigurisht që do të rriste rrezikun nga këndvështrimi i tregut”, përfundoi ai.
Analistët theksojnë se ndarjet në skenën politike greke janë reale, por nuk duhet të presim kriza të mëdha siç kemi parë në njëzet vitet e fundit. Kriza ekziston vetëm në spektrin e majtë, i cili duhet të gjejë një Tsipras të ri sa më shpejt që të jetë e mundur, në gjendje të kalojë vijën e Mitsotakisit. /tesheshi.com/
