Arkeologët në Boheminë lindore kanë bërë një zbulim sensacional që mund të ndryshojë kuptimin tonë për të kaluarën.
Në shpatet jugperëndimore të malit Zvičina, i vendosur në shpatet e maleve Krkonoše, dy alpinistë gjetën pothuajse shtatë kilogramë thesar në fillim të shkurtit 2025, përfshirë katër kilogramë monedha ari, vlera totale e të cilave mund të kalojë 7.5 milionë korona çeke.
I fshehur në një zonë të pyllëzuar, thesari u gjet në dy kuti metalike, të varrosura në një mur guri të krijuar artificialisht. Kutia e parë, një kuti alumini, përmbante deri në 598 monedha ari, të rregulluara me kujdes në 11 kolona, secila e mbështjellë me copë të zezë. Në një kuti tjetër, të vendosur vetëm një metër larg, kishte objekte prej metali të verdhë – 16 qese duhani, dhjetë byzylykë, një çantë teli, një krehër, një varëse çelësash dhe një kuti baruti.
Zbulimi shkaktoi shumë spekulime
Ky zbulim menjëherë shkaktoi shumë spekulime. Si përfunduan të varrosura sendet? Kush ishte pronari? Asnjë nga ekspertët nuk mund t’u përgjigjet këtyre pyetjeve me siguri. Edhe pse dihet që monedhat datojnë nga viti 1808 deri në vitin 1915, të dhënat e fundit mbi monedhat sugjerojnë se thesari mund të jetë varrosur pas vitit 1921, gjë që hap një numër mundësish.
Sipas Miroslav Novák, kreu i Departamentit Arkeologjik të Muzeut të Bohemisë Lindore, është e mundur që thesari të jetë varrosur për shkak të kërcënimit të luftës ose trazirave politike të kohës – nga dëbimet e çekëve dhe hebrenjve, deri te ngjarjet e pasluftës që përfshinin dëbimin e gjermanëve.
Gjithashtu, përmendet reforma monetare, e cila mund të jetë arsyeja e fshehjes së sendeve me vlerë.
Një nga detajet kryesore është se midis monedhave ka edhe nga ato që nuk ishin të destinuara vetëm për tregun çek.
Nga Ballkani në Republikën Çeke
Konkretisht, disa monedha nga periudha Austro-Hungareze kanë shenja që tregojnë se ato ishin të destinuara për territorin e ish-Jugosllavisë – konkretisht Serbinë ose Bosnjën dhe Hercegovinën. Ky zbulim tregon mundësinë që monedhat erdhën nga Ballkani në Republikën Çeke, por në rrethana që mbeten të panjohura.
Analiza e monedhave
“Edhe pse dyshohet se thesari u varros për shkak të trazirave politike, ne ende nuk e dimë se kujt i përkiste ose pse nuk u kthye kurrë”, thotë numizmati Vojtěch Brádle.
Analiza e tij e monedhave tregon se motivimi kryesor ishte vlera e metalit të çmuar, jo vlera nominale e vetë monedhave. Është një thesar ari që nuk ishte menduar si një rezervë e thjeshtë monetare, por si një magazinim i sigurt në kohë të pasigurta.
Ndërsa priten analiza të mëtejshme të sendeve të tjera, arkeologët shpresojnë se me ndihmën e burimeve arkivore do të jenë në gjendje të rindërtojnë të gjithë historinë e këtij koleksioni misterioz, i cili mund të ofrojë të dhëna mbi ngjarjet e trazuara të shekullit të kaluar. /tesheshi.com/
