Pushtimi i Ukrainës i 24 shkurtit nga Rusia mori dhjetëra mijëra jetë, shpërnguli miliona dhe përhapi vështirësi ekonomike në mbarë botën.
Reuters ka përpiluar një pasqyrë të pasojave kryesore të luftës, e cila po hyn në muajin e saj të shtatë.
Vdekja
Që nga 24 shkurti, 5,587 civilë janë vrarë dhe 7,890 janë plagosur, por numri aktual i viktimave është shumë më i lartë, njoftoi më 22 gusht Zyra e Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për të Drejtat e Njeriut (OHCHR).
Shumica e të vdekurve ose të plagosurve janë viktima të sulmeve artilerie, raketash ose ajrore, sipas OHCHR.
Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ukrainës, gjenerali Valery Zaluzhnyi, tha më 22 gusht se pothuajse 9,000 ushtarë ukrainas kishin vdekur në luftë, hera e parë që udhëheqja ushtarake ukrainase nxorri shifra të tilla që nga pushtimi.
Rusia nuk ka njoftuar se sa ushtarë ka humbur.
Shërbimet e inteligjencës amerikane vlerësojnë se 15,000 ushtarë rusë janë vrarë dhe tre herë më shumë janë plagosur në Ukrainë deri më tani, që korrespondon me numrin total të viktimave sovjetike gjatë pushtimit rus të Afganistanit nga viti 1979 deri më 1989.
Konflikti në Donbas filloi në vitin 2014 pas përmbysjes së presidentit pro-rus ukrainas dhe aneksimit rus të Krimesë.
Rreth 14,000 njerëz, përfshirë 3,106 civilë, u vranë në luftimet midis forcave të mbështetura nga Rusia dhe forcave të armatosura ukrainase deri në fund të vitit 2021, sipas OHCHR.
Mjerimi
Që nga fillimi i pushtimit, një e treta e popullsisë së Ukrainës, nga një total prej më shumë se 41 milionë banorësh, u detyrua të linte shtëpitë e tyre, më së shumti në botë për momentin, sipas UNHCR, agjencia e OKB-së për refugjatët.
Aktualisht janë më shumë se 6.6 milionë refugjatë të regjistruar nga Ukraina në Evropë, kryesisht në Poloni, Rusi dhe Gjermani, sipas të dhënave të agjencisë së OKB-së.
Ukrainë
Përveç viktimave njerëzore, Ukraina ka humbur rreth 22 për qind të territorit të saj që nga aneksimi i Krimesë nga Rusia në vitin 2014, sipas vlerësimeve të Reuters.
Ajo humbi një pjesë të madhe të vijës së saj bregdetare, ekonomia e saj është gjymtuar dhe disa qytete janë shndërruar në djerrinë nga granatimet ruse. Ekonomia e Ukrainës është tkurrur me 45 për qind në vitin 2022, sipas vlerësimeve të Bankës Botërore dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN).
Kostoja e saktë e luftës në dollarë amerikanë nuk dihet. Kryeministri ukrainas Denis Shmyhalj tha në korrik se rindërtimi i pasluftës do të kushtojë rreth 750 miliardë dollarë amerikanë. Mund të jetë shumë më tepër. Nuk dihet ende se sa shpenzoi Ukraina për luftime.
Rusia
Lufta është gjithashtu e shtrenjtë për Rusinë, megjithëse nuk zbulon se sa. Shpenzimet e luftës janë sekret shtetëror.
Përveç shpenzimeve ushtarake, Perëndimi është përpjekur të ndëshkojë Moskën me sanksione të ashpra, tronditja më e madhe për ekonominë ruse që nga rënia e Bashkimit Sovjetik në 1991.
Banka qendrore e Rusisë tani parashikon se ekonomia ruse prej 1.8 trilion dollarësh do të tkurret 4 deri në 6 përqind në vitin 2022, nga një rënie prej 8 në 10 përqind në prill.
Por ndikimi në ekonominë ruse është i madh dhe ende jo plotësisht i qartë. Rusia është dëbuar nga tregjet financiare perëndimore, shumica e oligarkëve janë nën sanksione dhe ata kanë vështirësi në marrjen e disa mallrave si mikroçipet.
Rusia dështoi në borxhin e saj të jashtëm muajin e kaluar, hera e parë që nga Revolucioni i Tetorit në 1917.
Çmimet
Pushtimi rus dhe sanksionet perëndimore të vendosura ndaj Rusisë shkaktuan rritje të mëdha në çmimet e plehrave, grurit, metaleve dhe energjisë, duke çuar në një krizë ushqimore dhe një valë inflacioniste që po trondit ekonominë globale.
Rusia është eksportuesi i dytë më i madh i naftës në botë pas Arabisë Saudite dhe eksportuesi më i madh në botë i gazit natyror, grurit, plehrave azotike dhe paladiumit. Menjëherë pas pushtimit rus të Ukrainës, çmimet ndërkombëtare të naftës arritën nivelet e tyre më të larta që nga viti rekord i vitit 2008.
Përpjekjet për të reduktuar varësinë nga nafta, gazi dhe produktet e naftës ruse, ose për të kufizuar çmimet e tyre, kanë përkeqësuar krizën tashmë më të keqe të energjisë që nga embargoja arabe e naftës në vitet 1970.
Pasi Rusia ndërpreu rrjedhën e gazit përmes gazsjellësit Nord Stream 1 për në Gjermani, çmimet e gazit me shumicë në Evropë u rritën në qiell.
Një ndërprerje e plotë e furnizimit me gaz do të shkaktonte një recesion në Eurozonë, i cili do të godiste rëndë Gjermaninë dhe Italinë, sipas Goldman Sachs.
Rritje
Fondi Monetar Ndërkombëtar tani parashikon se ekonomia botërore do të rritet me 3.2 për qind këtë vit, krahasuar me 6.1 për qind vitin e kaluar. Kjo është dukshëm më pak se parashikimi i prillit prej 3.6 përqind, parashikimi i janarit prej 4.4 përqind dhe parashikimi i tetorit prej 4.9 përqind.
Sipas një skenari alternativ “të mundshëm” që përfshin një pezullim të plotë të dërgesave të gazit rus në Evropë deri në fund të vitit dhe një rënie të mëtejshme të eksporteve të naftës ruse prej 30 për qind, FMN beson se rritja globale do të ngadalësohet në 2.6 për qind në vitin 2022 dhe 2 për qind në 2023, dhe se vitin e ardhshëm nuk do të ketë pothuajse asnjë rritje në Evropë dhe SHBA.
Armë perëndimore
SHBA i ka dhënë Ukrainës rreth 9.1 miliardë dollarë ndihmë për sigurinë që nga 24 shkurti, duke përfshirë sistemet kundërajrore Stinger, sistemet Javelin, obuset 155 mm dhe pajisje mbrojtëse në rast të një sulmi nga armë kimike, biologjike, radiologjike dhe bërthamore.
Donatori i dytë më i madh është Britania e Madhe, e cila ka ofruar ndihmë ushtarake në vlerë prej 2.7 miliardë euro. Bashkimi Evropian i dha Ukrainës 2.5 miliardë euro ndihmë për sigurinë. /tesheshi.com/
