Burimet energjetike në Rusi nuk janë thjesht produkt për t’u tregtuar, ato janë mjet për ambiciet politike të Rusisë.
Mjaft ekspertë kanë nisur të argumentojnë përse Shtetet e Bashkuara duhet të lënë mënjanë kundërshtitë për gazsjellësin Nord Stream 2, që do të zgjeronte kapacitetet ekzistuese të eksportit të gazit midis Rusisë dhe Gjermanisë. Megjithatë, ka të tjerë që thonë se argumentet e tyre nuk marrin parasysh pikën thelbësore gjeo-politike. Më e rëndësishmja, lejimi i punimeve për Nord Stream 2 do të përcillte mesazhin e gabuar ndaj një Rusie gjithnjë e më shumë imponuese që kërcënon rendin e vendosur botëror, ndërsa hedh në rrotat e autobuzit Ukrainën e cfilitur.
Importet e lira të gazit rus në Europë janë vërtet një gjë e mirë, nëse ato do të konkurronin në mënyrë të barabartë me burimet e tjera dhe nuk do të përdoreshin për përfitime politike siç ka ndodhur shpesh në të kaluarën. Europa do të ketë nevojë për gazin rus edhe për shumë vjet në të ardhmen, dhe shkëputja krejtësisht prej tij është tërësisht jo realiste dhe kundërproduktive. Bashkimi Europian, me mbështetjen e SHBA-ve, ka bërë progres domethënës në zhvillimin e një tregu të përbashkët europian dhe eleminimin e pengesave fizike dhe rregullatore që ndalin fluksin e lirë dhe depolitizimin e gazit si një produkt i përditshmërisë.
Megjithatë, detyra nuk është e plotësuar dhe Rusia është ende në pozicionin për të shfrytëzuar një treg të fragmentarizuar brenda BE-së. Nord Stream 2 do të përshkallëzonte këtë mundësi, me gjasa duke lejuar Rusinë të izolonte disa tregje dhe të rriste tarifat e tranzitit dhe për këtë arsye, edhe çmimet në vendet e Europës juglindore dhe qendrore.
Zgjerimi i sistemit me 110 miliardë metra kubikë do të kalojë përmes detit Balltik, ku janë dëshmuar tensione në rritje gjeopolitike dhe grumbullim të ushtrisë ruse në vitet e fundit.
Europa mund të ketë nevojë për më shumë gaz të importuar pasi burime e saj po vdesin. Por Nord Stream 2 nuk do të sillte në skenë burime të reja. Qëllimi kryesor i tij është anashkalimi i Ukrainës dhe tregtimi i të njëjtës sasi nga ana e Gazprom, kompanisë shtetërore të naftës, që tani kryen tranzitin përmes Ukrainës. Rusët nuk e kanë mbajtur sekret frustrimin –ndonjëherë të kuptueshëm- për kushtet e tranzitimit përmes Ukrainës.
Ka rreziqe të qarta që lidhen me gazsjellësin aktual në rrjetin e Ukrainës. Ai është ndërtuar 40 vjet më parë – ashtu sikundër edhe pjesa më e madhe e gazsjellësve në Rusi dhe në Europës Qendrore dhe Lindore – dhe kërkon mirëmbajtje dhe modernizim të vazhdueshëm.
Sa i takon konkurrencës në Europë midis gazit natyral në gjendje të lëngët nga SHBA dhe gazit rus, ka nevojë të vendosen termat tregtarë e këtu gazi rus ka avantazhe të dukshme. Për shumë vende, aksesi në gazin e lëngshëm amerikan mbetet si valvul sigurie në rast kur mbyllen burimet e tjera.
Por jo në pak, lejimi i Nord Stream 2 që të ndërtohet, do të dërgonte një sinjal të tmerrshëm për Kremlinin dhe botën për pasojat e injorimit të hapur të ligjit dhe normave ndërkombëtare. Aneksimi i Krimesë dhe ndikimi rus në rajonet separatiste të Ukrainës nuk duhet të kalojë përmes zhvillimit të biznesit si zakonisht.
Ekspertët paralajmërojnë se aktualisht po jetojmë në një kohë paqeje dhe harmonie me Rusinë, por mbështetja e një projekti si Nord Stream 2 do të ishte mjaft e dyshimtë. Veprimet e Rusisë në vitet e fundit duhet të detyrojnë Perëndimin të mendohet e të marrë në konsideratë edhe kontekstin më të gjerë gjeopolitik. Sa për Shtetet e Bashkuara, ekspertët këshillojnë t’i përmbahet kursit të saj e të bëjë të pamundurën për gjetjen e burimeve të sigurta energjetike për Europën, duke kundërshtur ndërtimin e gazsjellësit.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
