Edhe pse dhjetëra mijëra rusë kanë arritur të arratisen nga vendlindja e tyre për shkak të mobilizimit aktual të urdhëruar nga presidenti Vladimir Putin, numri i atyre që nuk kanë “privilegjin” për të ikur është shumë më i madh, ndaj dhe janë “ushqim për top”, siç deklarojnë aktivistët dhe me këtë pajtohet edhe Lejla Latipova.
Në një intervistë për Al Jazeera, kjo gazetare ruse që punon për median e pavarur Moscow Times thotë se dy fjalë përshkruajnë më së miri situatën aktuale në Federatën Ruse – kaosi dhe paniku.
“Publiku botëror ka parë tashmë foto, video të rreshtave në dukje të pafundme të burrave rusë që përpiqen të kalojnë kufijtë tokësorë të vendit, veçanërisht ato me vendet fqinje Gjeorgjinë dhe Kazakistanin”, thotë Latipova.
“Megjithatë, edhe pse e dimë se më shumë se 260,000 burra janë larguar nga Rusia që nga shpallja e mobilizimit, ne ende po flasim për një pakicë të privilegjuar. Për shumicën e njerëzve që jetojnë jashtë qendrave më të mëdha urbane, dhe veçanërisht për ata që jetojnë në qytete të vogla dhe fshatra – një arratisje e shpejtë nuk ka qenë kurrë një opsion…”
Ajo shton se një numër i madh banorësh anembanë Rusisë janë të frikësuar sepse besojnë se “ose nuk kanë mundësi t’i rezistojnë autoriteteve ose se kanë mjete shumë të kufizuara për të rezistuar dhe për të shmangur dërgimin në masakër nga Kremlini”.
Të dhëna të panjohura
Disa ekspertë, analistë dhe historianë me të cilët kemi biseduar në periudhën e fundit deklarojnë se ka një fushatë të vazhdueshme kundër pakicave ruse, e cila është pjesë e mobilizimit të njerëzve që dërgohen në Ukrainë në front.
Ato tregojnë se komunitetet e vogla kanë mbetur pa një numër të madh burrash të aftë për punë, pa të rinj që sapo kanë krijuar familje ose po planifikojnë ta bëjnë këtë, dhe se si veprime të tilla në mënyrë sistematike dhe afatgjatë shtypin zhvillimin e besimeve fetare, etnike dhe të tjera.
Latipova thotë se nuk ka të dhëna dhe shifra të detajuara, si dhe prova të forta që do të dëshmonin hapur dhe drejtpërdrejt për veprime joproporcionale ndaj pakicave.
“Por mund të duhen vite, madje edhe dekada, derisa të marrim më në fund atë informacion. Prandaj, për momentin, dëshmitë e dëshmitarëve okularë dhe të dhënat e vogla që kanë aktivistët vendas janë burimet tona kryesore të të dhënave”, thotë ajo.
Rekrutimi i tatarëve të Krimesë
Ajo vazhdon të thotë se deri më tani Buryatia dhe Dagestan, rajonet që kanë pasur më shumë viktima që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, kanë qenë më të goditurat nga mobilizimi dhe se republikat e Kalmykia, Sakha (Jakutia), Bashkortostan dhe Tatarstan duhet të përfshihen gjithashtu krahas këtyre rajoneve.
“Është e rëndësishme të theksohet se në Krime, gadishulli që u aneksua nga Rusia në vitin 2014, komuniteti autokton i tatarëve të Krimesë është goditur më rëndë. Gazetari dhe aktivisti vendas Osman Pashayev deklaron se 80 për qind e të gjitha thirrjeve në gadishull u janë dërguar tatarëve të Krimesë, të cilët përbëjnë më pak se 20 për qind të popullsisë së përgjithshme të Krimesë”, tha Latipova.
“Tashmë kemi qenë dëshmitarë të protestave të shumta kundër mobilizimit në Dagestan dhe Sakha, megjithëse ato duket se janë më shumë përjashtim sesa rregull. Siç e thashë më herët, shumica e njerëzve, nëse janë të pakënaqur me mobilizimin, zgjedhin të pikëllohen në heshtje dhe të pranojnë rrethana të tilla. Sigurisht, duhet të them se ka nga ata që mbështesin mobilizimin dhe luftën në Ukrainë, por shpresoj që këta njerëz të jenë pakicë”.
Sa për situatën në Kaukazin rus dhe në Dagestan, ajo tha:
“Dua të theksoj faktin se Rusia, dhe veçanërisht komuniteti mysliman rus, është jashtëzakonisht i pasur në diversitet. Ajo që di për protestat në Dagestan është se ato po ndodhin përgjatë vijave etnike dhe po iniciohen nga anëtarë të komunitetit Kumyk.”
Tatarstani dhe Bashkortostani
Latipova është shumë më e njohur me jetën dhe aktivitetet në republikat qendrore të Tatarstanit dhe Bashkortostanit.
“Tatarstani ka qenë i njohur për një kohë të gjatë si bastioni i fundit i federalizmit rus, por autonomia e rajonit ka ardhur duke u zvogëluar me kalimin e viteve. Në prag të pushtimit rus të Ukrainës, presidenti Vladimir Putin i hoqi liderit të Tatarstanit Rustam Minikhan titullin “president”, pavarësisht se përfaqësuesit nga Parlamenti rajonal i Tatarstanit ishin njëzëri kundër tij. Pra, tatarët janë të etur që të paktën të rifitojnë autonominë që kanë pasur gjithmonë”, thotë ajo dhe tregon se më shumë se 60 për qind e banorëve të Tatarstanit votuan për shtet të pavarur në vitin 1992.
“Pra, kjo ishte 30 vjet më parë dhe shumë ka ndryshuar, por unë besoj se për shkak të pasojave të pushtimit rus të Ukrainës, dhe veçanërisht për shkak të pasojave të mobilizimit kaotik të udhëhequr nga Kremlini, dëshira e publikut për liri më të mëdha dhe madje edhe pavarësia e plotë mund të forcohet”.
Për Bashkortostanin, Latipova thotë se situata është e ngjashme me Tatarstanin, “por me pak më pak dëshirë për pavarësi për shkak të kompleksitetit etnik të këtij rajoni”.
“Kam jetuar në Bashkortostan për vite dhe kam mësuar nga popullata vendase (pavarësisht përkatësisë etnike) se sa të lodhur ishin duke ‘ushqyer Moskën’. Këto dy republika kanë sasi të mëdha burimesh natyrore dhe ekonomi shumë të zhvilluara, sigurisht që njerëzit shohin se si mund të jetonin më mirë nëse do të mund ta menaxhonin atë dhe t’i përdornin këto burime për të mirën e tyre.”
Fushata gjuhësore gjenocidale
Gazetarja e pavarur beson se është e rëndësishme të theksohet fakti se komunitetet myslimane ruse kanë qenë nën sulmin e represionit sistematik nga Kremlini për shumë vite.
“Shumë aktivistë që i përkasin këtyre komuniteteve janë të burgosur nën akuzat për terrorizëm, gjuhët e komuniteteve janë në shënjestër sistematikisht nga fushatat gjenocidale gjuhësore të Kremlinit dhe të gjitha pjesët e mbetura të sovranitetit po u hiqen rajoneve. Pra, ky mobilizim i synuar është, në shumë mënyra, vetëm hapi i fundit dhe shumë më i dukshëm, për botën e jashtme, në shkatërrimin e këtyre komuniteteve dhe identiteteve”.
Së fundi, e pyetëm se si i sheh mediat ruse dhe punën e atyre që nuk janë në listën e Kremlinit:
“Ka shumë media të pavarura në Rusi, si revista DOXA, stacioni televiziv Dozhd, Holod Media dhe Meduza. Pothuajse të gjithë gazetarët e pavarur u detyruan të largoheshin nga vendi për shkak të ligjeve të rrepta të censurës gjatë luftës të vendosura nga qeveria. Tani ata kryesisht vazhdojnë punën e tyre nga jashtë”. /tesheshi.com/
