Jo shumë kohë më parë, të imagjinoje 100 ditët e para të Donald Trump si president i Shteteve të Bashkuara mund të ishte thjesht territor i satirës politike. Por, ndërsa edhe varietetë tashmë po diskutojnë sesi do të dukej gjethja e artë që mund të zbukurojë Shtëpinë e Bardhë shumë shpejt, analiza e asaj që mund të ndodhë mbetet po aq e paktë sa edhe seksioni i politikave në faqen zyrtare të kandidatit republikan.
Megjithatë, me disa fitore në zgjedhjet brenda partisë dhe me një axhendë të favorshme zgjedhjesh përpara, mundësia që populisti i paparashikueshëm të mund të mposhtë kandidatin demokrat më 8 Nëntor dhe të vijë në pushtet nuk duhet marrë edhe aq me të qeshur. Kështu analistët kanë paraqitur disa gjëra që mund të ndodhin ën 100 ditët e para…
Gjykata e Lartë
Axhenda e presidentit pas inagurimit më 20 Janar është bërë e qartë pas vdekjes së anëtarit të Gjykatës së Lartë, Antonin Scalia, zëvendësimin e të cilit nga ana e Kongresit republikanët janë zotuar ta bllokojnë deri në marrjen e detyrës së presidentit.
Janë dy emra që Trump që tani i ka nxjerrë si mundësi për të mbushur vendin – Bill Pryor Jr dhe Diane Sykes – konservatorë ortodoksë që kundërshtojnë abortin dhe mbrojtjen e të drejtave të votuesit. Vetëm këta emra mund të krijojnë një përfytyrim sesi do të jetë Gjykata e Lartë nëse Trump do të jetë në krye të plotësimit të tre vendeve të tjera bosh në vitet në vazhdim.
Mbështetja nga ana e republikanëve të senatit, për të mos përmendur demokratët, nuk është aspak e garantuar dhe Trump është pothuajse e sigurtë se do të kalojë muajt e parë në detyrë duke u përpjekur të emërojë të preferuarit e tij përmes seancave të zjarrta dëgjimore dhe piraterisë së mundshme.
Zëvendëspresidenti
Hamendja e parë është zakonisht që një i jashtëm në politikë do të gjendet në vështirësi në rrethana të tilla, por një tjetër e dhënë ka dalë mbi stilin e drejtimit të Trump ndërsa bisedohet për zgjedhjen e një numri dy për Shtëpinë e Bardhë nën administratën e tij.
Edhe pse fillimisht u spekulua për ish-guvernatoren e Alaskës, dhe kandidaten për zëvendëspresidente në 2008, Sarah Palin e hipotezat kanë shkuar deri tek Oprah Ëinfrey apo ish-kandidati republikan Carly Fiorina, vetë Trump së fundmi ka bërë të qartë se është në favor të një politikani me eksperiencë në Uashington që do ta ndihmonte atë të lundronte në korridoret e pushtetit.
“Do të zgjidhja këtë për faktin që edhe pse jam shumë politik, unë nuk jam politikan. Do doja të zgjidhja një politikan”, tha ai në një intervistë gjatë këtij muaji. Ky koment mund ta drejtojë gishtin lehtë drejt rivalëve Marco Rubio apo Ted Cruz, të cilin Trump gjithmonë e quan “djalë i zgjuar”.
Ky i fundit nga ana e vet, mendon se nëse Trump bëhet president, askush nuk mund ta dijë se çfarë do të bëjë. “As ai nuk e di se çfarë do të bëjë”, tha Cruz pas fitores së Trump në Nevada.
Muri
Për pjesën e ngritjes së murit me Meksikën, kjo mund të përfshijë rritjen e fondeve për ushtrinë amerikanë dhe propozimin për të forcuar kufijtë jugorë të shtetit me një mur, madje edhe nëse detyrimi i meksikanëve të paguajnë për të mund të duhet të presë deri në negociata dypalëshe, shumë të vështira për të qenë të frutshme.
Sidoqë të jetë, politikë ekstreme për emigracionin apo politikën e jashtme do të jetë e vështirë të marrë votat e republikanëve në senat por demokratët do ta kenë zbuluar se u ka ardhur radha për veprime ekzekutive.
Guantánamo
Plani i shumëvonuar i Obamës për të mbyllur Guantanamo Bay për shembull, i njoftuar së pari në 100 ditët e para në detyrë, mund të kthehet lehtë nga Trump që dëshiron ta mbushë atë me “çuna të këqinj”.
“Gitmo, do ta mbajmë të hapur”, tha ai pas fitores në Nevada.
Edhe pse Trump në mënyrë misterioze dëshiron që kubanezët të paguajnë edhe për burgun, të paktën qëndrimi i tij ndaj urdhërave ekzekutivë të Obamës për afrimin me Havanën është më pak i ashpër sesa premtimi për të hedhur poshtë marrëveshjen bërthamore me Iranin apo rinisjen e negociatave për sanksionet- me ose pa aleatët ndërkombëtarë.
Pjesa më e madhe e planit të emigracionit të Obamës që është aktualisht në rishikim nga Gjykata e Lartë, mund të kthehet në ditën e parë të Trump në presidencë, në mos të nxitet në drejtim të kundërt.
Siria
Presidenti Trump ka gjasa të detyrohet të punojë më ngadalë në aspekte të politikës së jashtme. Pavarësisht mburrjes së tij se do ta bëjë Amerikën madhështore sërish, Trump ka qenë i vakët në çështjen e ndërhyrjes së njëanshme në Lindjen e Mesme dhe ka treguar simpati në drejtim të Rusisë së Vladimir Putin, që mund të lihet i lirë të rirregullojë gjërat në Siri sipas pëlqimit të vet.
Premtimet e tjera për të zhdukur ISIS apo terrorizmin mund të jenë të komplikuara në kalimin e tyre nga e folura në të bërë. Një urdhër ndalimi i përkohshëm për muslimanët që të hyjnë në SHBA, ëpr shembull, mund të rezultojë i pamundur për shkak të sfidave ligjore – edhe nëse Gjykata e Lartë bëhet më miqësore me Trump.
Kina
Kryefjala e axhendës ekonomike të Trump, tregtia është një zonë ku ndryshimi mund të ndjehet shpejt ose ngadalë në varësi sesa do të arrijë Obamë në vitin e fundit të mandatit.
Një marrëveshje e gjerë me Azinë është në fazën e përfundimit dhe tashmë janë sheshuar edhe grindjet më të forta në Kongres, por ajo do të jetë në rrezik nëse boja nuk do të thahet në kohë.
Rinegociimi i kushteve tregtare me Kinën – që ndoshta do të jetë shenja dalluese e trumpizmit – mund të jetë një synim më afatgjatë, por pa garancinë se Pekini do të bjerë ndonjëherë dakord apo që Kongresi do të ratifikojë rishikimin thelbësor të kushteve.
Një rënie e vlerës së dollarit një ditë pas zgjedhjeve të nëntorit, për shembull, mund ta pajisë Trump me argumentin për të pretenduar se ai e nisi tashmë punën për të kontrolluar manipulimet e Kinës me këmbimin valutor.
Përndryshe, pjesa më e madhe e qëndrimeve të Trump kanë të bëjnë më shumë me sjellje sesa me veprim të menjëhershëm. “Ta bëjmë Amerikën madhështore sërish” është një slogan e jo një manifest, dhe i tillë që kandidati pretendon se mund ta bëjë përmes një serie marrëveshjesh të mençura dhe me mendjemprehtësi prej biznesmeni, sesa me një politikë të vetme konkrete.
Driblimet e manovrat padyshim që do të nisin që ditën e parë, por mund të kërkojnë më shumë se 100 ditë për këdo, përfshirë edhe Trump, që të verifikohen. Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
