88-vjeçarja Janja Corak është një nga banorët e fundit të fshatit të vogël të lënë shkretë, Kotezi pranë Ljubinjes, buzë fushës Popovo.
Kjo grua vendase, me besnikëri dhe me përkushtim të veçantë ruan dhe mbikëqyr kishën dhe xhaminë e këtij fshati në Bosnjen lindore.
Përveç Janjes, aty jeton edhe 94-vjeçarja Rose Kurlika, shtëpia e të cilës ndodhet në pjesën e poshtme të fshatit, andaj edhe këto dy fqinje shihen shumë rrallë.
Edhe pse Kotezi është në prag të zhdukjes, Janja Corak e cila jeton në majë të fshatit, çdo mëngjes sheh panoramën për t’u siguruar se çdo gjë është ashtu siç duhet.
Fshati do të ringjallej me rindërtimin e xhamisë
Gjëja e parë që sheh syri i saj çdo mëngjes është xhamia e famshme “Mujo Kotezlija”, e cila është e njohur si një nga xhamitë më të vjetra në Bosnje, e shpallur një monument kombëtar.
Për shkak se në fshat nuk ndodh asgjë pa njohurinë e saj, kështu Janja ndjek nga afër dhe të gjitha proceset për restaurimin e xhamisë.
“Sipas historisë, kjo xhami është ngritur nga Mujo Kotezlija nga taksat e mbledhura, pasi forcat osmane kishin marrë territorin e Hercegovinës. Prania e nekropolit me varreza nga koha mesjetare në Kotezi flet më së miri për lashtësinë e këtij vendbanimi”, thuhet ndër të tjera në mbishkrimin mbi pllakën para xhamisë.
“Kjo është një nga xhamitë më të vjetra në Bsonje. Është pastruar dhe thuhet se do të riparohet. Ia kanë vënë portën dhe e kanë rregulluar”, thotë Janje përAnadolu.
Ajo beson se me restaurimin e xhamisë, edhe fshati Kotezi do të ringjallej pak.
Për të prezantuar bukurinë e këtij vendi para publikut të gjërë, Janja lejoi ekipin e Anadolu Agency që të fotografojë objektin, dhe që nga një prej minareve më të vjetra në Bsonje të përjetësojë panoramën e fshatit Kotezi me kishën e Shën Nikollës, e cila është vetëm pesëdhjetë metra nga xhamia, e ku organizohen lutjet në kohën kur mblidhen njerëzit, edhe pse kjo ndodhë shumë rrallë, sipas asaj që thotë Janja.
Janja thotë se në sezonin e verës fshati Kotezi megjithatë ringjallet, dhe ngjall kujtimet e ditëve kur vendi ishte plot me banorë (më shumë se 100 familje) dhe ngjall perspektivën e këtij fshati të cilën për fat të keq ka kohë që askush prej banorëve nuk e sheh.
“Këtu kanë jetuar banorë të tri kombësive. Ne kemi konsideruar njëri-tjetrin si vëllezër. Të gjithë ne, myslimanë, katolikë dhe ortodoksë kemi qëndruar gjithmonë bashke, si në raste varrimi dhe pikëllimi ashtu edhe në raste gëzimi dhe gazmendi. Dhe me fillimin e luftës gjithë kjo mori fund. Banorët nuk kanë pasur konflikt njëri me tjetrin, por as nuk nuk janë përpjekur që të rregullojnë gjë. Ata kohë pas kohe e braktisin fshatin”, thotë Janja e mallëngjyer.
Banorët të shpërndarë në gjithë Bosnjen
Edhe ajo gjatë luftës ishte në mërgim tek fëmijët e saj në Dubrovnik, por është kthyer shpejt në shtëpi.
“Kam lindur katër fëmijë. Biri më i madh vdiq në vitin 2001, dhe pas tij kanë mbetur edhe tre fëmijë të tjerë, një djalë dhe dy vajza. Të dyja vajzat janë të martuar dhe kam njëmbëdhjetë nipër e mbesa dhe tetë stërnipër. Ata, të gjithë vijnë për të më vizituar mua ose më marrin në celular. Çdo ditë dikush më thërret. Ose nipërit ose stërnipërit ose fëmijët e mi”, thotë Janja.
Kështu, pavarësisht nga vetmia, ajo kurrë nuk ndihet e vetmuar. Veçanërisht i gëzohet fundjavës, kur vijnë ish-fqinjët e saj me të cilët i mirëpret me ëndje.
“Ka nga Kotezi që jetojnë në Tuzla dhe ka nga Cigiqët që jetojnë në Mostar dhe Sarajevë. Idrizi dhe Zahiri, dhe fëmijët e tyre vijnë këtu dhe rrijnë 15 ditë gjatë verës, dhe nga këtu shkojnë në det në Slano”, thotë Janja.
“Kjo do të thotë”, shton kjo grua e vjetër, “që të gjithë banorët nga Kotezi e duan këtë vend, por është mungesa e perspektivës ajo që nuk lejon këto familje që të kthehen sërish”. E gjithë kjo, beson ajo, është rezultat i politikave të këqija që kanë bërë që njerëzit të largohen prej aty. /tesheshi.com/
